Ποντάροντας στον εκτροχιασμό της χώρας

Περισσότερες από 125 εκατομμύρια μετοχές της Τράπεζας Πειραιώς, της Eurobank, της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank έχουν σορτάρει, δηλαδή πουλήσει «αέρα» - χωρίς να τις έχουν στην κατοχή τους, δεκάδες ξένα κερδοσκοπικά funds εκ των οποίων η Lansdowne, η Marshall Wace και η Oceanwood έχουν πραγματοποιήσει τις πιο επιθετικές πωλήσεις.

Ημέρες μόνο μετά την «καθαρή» έξοδο, που αποτέλεσε κεντρική κυβερνητική επιλογή, τα ξένα funds προχώρησαν σε αθρόες ρευστοποιήσεις τραπεζικών μετοχών, από τις 13 Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα οι κερδοσκόποι έχουν πουλήσει «αέρα» πάνω από 50 εκατομμύρια μετοχές τραπεζών, ποντάροντας επιθετικά σε τραπεζικό αδιέξοδο και νέο εκτροχιασμό της χώρας.

Τα ξένα funds ουσιαστικά βλέπουν αδιέξοδο στο μέτωπο των κόκκινων δανείων, κάτι που θα οδηγήσει τις τράπεζες στην αναζήτηση νέων κεφαλαίων με το ελληνικό δημόσιο να μην μπορεί να κάνει σχεδόν τίποτα όντας εκτός προγράμματος και στην πράξη εκτός αγορών. Τα funds, εκτιμώντας το ύψος των κόκκινων δανείων, το ύψος των κεφαλαίων, την αργή πρόοδο των πλειστηριασμών, τις μεγάλες καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη και το γεγονός ότι η χώρα εισέρχεται σε μία προεκλογική περίοδο, που καθιστά βέβαιο ότι οι πολιτικοί θα κάνουν τα πάντα να μεταθέσουν για αργότερα τις δύσκολες αποφάσεις για τα «κόκκινα» δάνεια, θεωρούν ότι η εξίσωση δεν βγαίνει αν όχι για όλες, σίγουρα για ορισμένες τράπεζες.

Παθητικός σύμμαχος η κυβέρνηση

Η κυβέρνηση, χωρίς να το συνειδητοποιήσει, έστρωσε το χαλί στους κερδοσκόπους.  Υποτιμώντας την εύθραυστη κατάσταση των τραπεζών, αδιαφορώντας για το μεγάλο πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων, τις προειδοποιήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος και υποτιμώντας την διεθνή συγκυρία στην Ιταλία και την Τουρκία, επέμεινε στην καθαρή έξοδο, για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους. Μάλιστα η κυβέρνηση εξαπέλυσε σκληρή επίθεση στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, ο οποίος υποστήριζε την ανάγκη πιστωτικής γραμμής κάτι που θα βοηθούσε τη χώρα να δανειστεί με ευνοϊκότερους όρους από τις αγορές και παράλληλα θα έδινε τη δυνατότητα στην ΕΚΤ να συνεχίσει να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρο για την παροχή ρευστότητας προς τις εγχώριες τράπεζες.

Η τραγωδία στο Μάτι, με την εκατόμβη νεκρών, ακύρωσε τις φιέστες και τους πανηγυρισμούς για το τέλος των μνημονίων και την καθαρή έξοδο με την κυβέρνηση να παγιδεύει τη χώρα σε μια κατάσταση όπου βρίσκεται και εκτός προγράμματος και εκτός αγορών.  Ο κίνδυνος είναι μεγάλος: αν κάτι δεν πάει καλά και η χώρα βρεθεί σε κατάσταση ανάγκης, η κυβέρνηση δεν θα έχει παρά ελάχιστα διαθέσιμα όπλα (το μαξιλάρι ασφαλείας) και αν υποχρεωθεί και πάλι να ζητήσει βοήθεια αυτή θα είναι με εξαιρετικά αυστηρούς όρους ενώ οι τράπεζες μπορεί να συρθούν σε επικίνδυνες περιπέτειες.

Επιπλέον οι ξένοι «ποντάρουν» στο ισχυρότατο ιστορικό της χώρας την τελευταία 10ετία: το πολιτικό προσωπικό να πραγματοποιεί τις χειρότερες δυνατές επιλογές τη στιγμή ακριβώς που πάει κάτι να γίνει.

«Ξεπούλημα» 125 εκατομμυρίων μετοχών

Σημειώνεται ότι οι επιθετικές πωλήσεις πραγματοποιούνται παρά το γεγονός ότι οι μετοχές των τραπεζών, με προεξέχουσα περίπτωση της Τράπεζα Πειραιώς, καταγράφουν τεράστιες απώλειες ακόμα και σε σχέση με το 2015, όταν η χώρα βρέθηκε ένα βήμα από τον εξωστρακισμό της από την ευρωζώνη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η τιμή διάθεση των μετοχών της τράπεζας στο πλαίσιο της 1ης ανακεφαλαιοποίησης - Μάιος 2013 - ήταν 1,7 ευρώ, στην 2η - άνοιξη 2014 – επίσης στα 1,7 ευρώ και στην 3η ανακεφαλαιοποίηση (Νοέμβριος 2015), μετά την «ηρωική διαπραγμάτευση» Τσίπρα – Βαρουφάκη, στα… 0,003 ευρώ. Μετά την 3^η ανακεφαλαιοποίηση η τράπεζα προχώρησε το 2015 σε μείωση του αριθμού μετοχών (reverse split) και την προσαρμογή της τιμής (αντικαθιστώντας κάθε 100 παλαιές μετοχές με 1 νέα) στα 0,30 ευρώ και το 2017 σε νέο reverse split με την αντικατάσταση των μετοχών μια 1 νέα για κάθε 20 παλαιές και προσαρμογή της τιμής στα 4,64 ευρώ. Σήμερα βρίσκεται στο 1,123 ευρώ καταγράφοντας απώλειες της τάξης του 75%.

 Οι μεγαλύτερες πωλήσεις αέρα έχουν πραγματοποιηθεί στην μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς όπου εκτιμάται ότι έχει σορταριστεί το 8,9% των ελεύθερων προς διαπραγμάτευση μετοχών της (free float),  το 2,6% της Eurobank, το 2,3% της Εθνικής Τράπεζας και το 2,2% του free float της Alpha Bank.

Σημειώνεται ότι οι ανοιχτές πωλήσεις που έχουν δηλωθεί επίσημα ειναι μικρότερες καθώς ένας επενδυτής έχει υποχρέωση να το δηλώσει μόνο αν η θέση ξεπερνά το 0,5% των μετοχών της εταιρίας στην οποία έχει πραγματοποιήσει ανοιχτές πωλήσεις. Ωστόσο είναι εκατοντάδες τα funds που έχουν προχωρήσει σε ανοιχτές πωλήσεις τις οποίες δεν έχουν δηλώσει καθώς δεν έχουν ξεπεράσει το όριο του 0,5%. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές το πραγματικό ύψος των ανοιχτών πωλήσεων αποτυπώνεται στο δανεισμό των μετοχών που πραγματοποιείται μέσω της ΕΤΕΣΕΠ. 

Σχέδιο για τον εγκλωβισμό των κερδοσκόπων

Είναι προφανές ότι αν δεν επαληθευτούν οι προφητείες περί καταστροφής οι τόσο μεγάλες πωλήσεις αέρα θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα ράλι των τραπεζικών μετοχών. Αν υπάρξουν σαφείς εξελίξεις που θα ισχυροποιούν τις τράπεζες και θα απαντούν στις αβεβαιότητες των επενδυτών τότε τα funds αυτά θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε επιθετικές αγορές τραπεζικών μετοχών προκειμένου να κλείσουν τις ανοιχτές θέσεις τους. Δεδομένης της μικρής εμπορευσιμότητας της ελληνικές κεφαλαιαγοράς αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει την εκτόξευση των τιμών των μετοχών.

Τι θα μπορούσε να πυροδοτήσει την αρχή του τέλους των ανοιχτών πωλήσεων; Ένα πρώτο μεγάλο βήμα θα ήταν αν η Πειραιώς μπορέσει να ολοκληρώσει την έκδοση υβριδικών ομολόγων στην αγορά. Το σημείο κλειδί ωστόσο είναι τα κόκκινα δάνεια. Εκτός του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που εργάζεται εντατικά στο σχέδιο της παροχής εγγυήσεων (Asset Protection Scheme – ASP) η Τράπεζα της Ελλάδος εργάζεται επίσης εντατικά για την ολοκλήρωση ενός αντισυμβατικού σχεδίου το οποίο θα επιλύσει οριστικά το μέγα πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων. Ωστόσο το σχέδιο αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα σώσει και τους μετόχους των τραπεζών: οι τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου, και η τιμολόγηση των προβληματικών δανείων των τραπεζών, θα κρίνουν το αν μπορούν όλες οι τράπεζες να συμμετέχουν χωρίς να χρειαστούν νέα κεφάλαια.