Γιατί αυτοκτονούν οι εργαζόμενοι της France Telecom; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα που κλήθηκε να απαντήσει, προ δεκαετίας, η σοκαρισμένη γαλλική κοινωνία και επιχειρεί τώρα να απαντήσει με το δικό της τρόπο η Δικαιοσύνη, σε μια πολύκροτη δίκη που άρχισε πριν από λίγες ημέρες.
Η δίκη της FranceTelecom – για το κύμα αυτοκτονιών που έπληξε τον γαλλικό κολοσσό τηλεπικοινωνιών από το 2008-2009 –αναμένεται να διαρκέσει μέχρι την 12η Ιουλίου. Ο τέως διευθύνων σύμβουλος, Ντιντιέ Λομπάρ και έξι ακόμα στελέχη καλούνται πια να απαντήσουν στις κατηγορίες για θεσμοθετημένη ηθική παρενόχληση που τους βαραίνουν.
Λίγες ώρες αφού ο κ. Λομπάρ, γνωστός ως «μάνατζερ του τρόμου» κάθισε στο εδώλιο, η εφημερίδα Monde έγραψε για την «Ακτινογραφία ενός συστήματος ηθικής παρενόχλησης», εξετάζοντας το σκληρό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της εταιρείας που τέθηκε σε εφαρμογή εκείνη την περίοδο.
Τα προβλήματα στην πρώην κρατική France Telecom άρχισαν όταν ιδιωτικοποιήθηκε. Στον ιδιωτικοποιημένο οργανισμό, οι εργαζόμενοι βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωποι με τις νέες συνθήκες εργασίας ξέφρενου ανταγωνισμού της σύγχρονης αγοράς τηλεπικοινωνιών.
Στο πλαίσιο των σχεδίων “Act” και “Next”, που τέθηκαν σε εφαρμογή, δρομολογήθηκε η εθελούσια έξοδος 22.000 υπαλλήλων από τους 120.000 και η αλλαγή θέσεις περισσοτέρων από 10.000 εργαζομένων. Ακολούθησαν οι 35 αυτοκτονίες εργαζομένων του πανίσχυρου ομίλου τηλεπικοινωνιών.
Την περίοδο των αυτοκτονιών, οι ψυχίατροι της χώρας έκαναν λόγο για «σύμπτωμα του νέου κόσμου».
Οι αυτοκτονίες συνέπεσαν με τη διακυβέρνηση του Νικολά Σαρκοζί , του Γάλλο Προέδρου που εκλέχτηκε με το σύνθημα «Εργαστείτε περισσότερο για να κερδίζετε περισσότερο». Σε αυτό το πολιτικό κλίμα, τα μετονομάστηκαν σε «Costkillers» («δολοφόνοι δαπανών»), ενώ οι εργαζόμενοι απέδωσαν τις αυτοκτονίες «στις αφόρητες πιέσεις και στις διαρκείς εσωτερικές μετατάξεις για την μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας».
Ενδεικτικά να υπενθυμίσουμε πως 51χρονος τεχνικός από την Μασσαλία έδωσε τέλος στη ζωή του αφήνοντας μία επιστολή, όπου κατήγγειλε το «μάνατζμεντ του τρόμου». Δύο μήνες μετά μία, 32χρονη έπεσε από το παράθυρο των γραφείων του Παρισιού μπροστά στα μάτια των συναδέλφων της.
Αυτό δεν είναι το μοναδικό κύμα αυτοκτονιών που έχει πλήξει τη Γαλλία. Είχε χυθεί πολύ μελάνι για τους αυτόχειρες εργαζομένους της αυτοκινητοβιομηχανίας Ρενώ στο Γκυγιανκούρ, γνωστή στην ευρύτερη περιοχή και ως γαλλική Σίλικον Βάλεϊ, από το 2005 2008.
Πώς, όμως, η Γαλλία μετεξελίχθηκε σε ένα κράτος με οργανισμούς που μηχανοποιούν και τελικά συνθλίβουν τον εργαζόμενο; Πρόκειται για ένα θλιβερό παράδοξο στην πατρίδα άλλοτε κατοχυρωμένου 35άρου και της αδιαπραγμάτευτης ιεροτελεστίας του μεσημεριανού διαλλείματος για φαγητό.
Η διασάλευση της συλλογικής τάξης που παράγεται μέσα από τους κοινωνικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς μπορεί να αποβεί μοιραία. Τo mobbing - τρομοκρατία στην εργασία - μοιάζει να λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις στα ευρωπαϊκά κράτη. Οι επιχειρήσεις υιοθετούν πολιτικές ολοένα και πιο σκληρές απέναντι στα στελέχη και τους εργαζόμενους, η πίεση και ο εκφοβισμός βρίσκονται σταθερά στην ημερήσια διάταξη.
Μετά το κύμα αυτοκτονιών στη France Telecom τα εργατικά συνδικάτα έσπευσαν να συντάξουν το μανιφέστο κατά του εργασιακού στρες, ενώ ο τηλεπικοινωνιακός κολοσσός άλλαξε διοικητικές μεθόδους ώστε να αντιμετωπίσει το εργασιακό στρες.
Η εργοδοσία της FranceTelecom επιχείρησε να ξορκίσει το θάνατο με σχετικά ερωτηματολόγια. Εκατό χιλιάδες εργαζόμενοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε 160 ερωτήματα που αφορούσαν στο φόρτο εργασίας, στην ενδεχόμενη οδύνη στον χώρο εργασίας και στον επαναπροσδιορισμό των επαγγελματικών σχέσεων .
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, ο «μάνατζερ του τρόμου» χρησιμοποιούσε τους ψυχολόγους της εταιρείας για να αυξήσουν την αποδοτικότητα των υπαλλήλων και να μειώσουν τις προσδοκίες τους και όχι για να τους βοηθήσουν να διαχειριστούν το άγχος τους. Κάθε εργαζόμενος που απασχολήθηκε εκείνη την περίοδο στoν γαλλικό κολοσσό επικοινωνιών υπέστη ηθική βλάβη σύμφωνα με το συνδικάτο Sud.
Ήταν αρκετοί εκείνοι που κατάφεραν να το διαχειριστούν σε ψυχικό επίπεδο και βγήκαν σώοι και αβλαβείς. Όπως πολλοί είναι και εκείνοι που μπορεί να μην επέλεξαν την αυτοχειρία, αλλά ζουν με το τραύμα και τον φόβο της επανάληψης. Το βέβαιο είναι πως δεν υπήρξε κανείς να προστατέψει τους ψυχικά εύθραυστους με αποτέλεσμα να βρει τραγικό τέλος η ζωή τους.
