Αισιοδοξώντας στη χώρα που έχει ξεχάσει να αισιοδοξεί
Από το 2008, πάνω από δέκα χρόνια τώρα, μια πυκνή ομίχλη απαισιοδοξίας έχει σκεπάσει τη χώρα. Μια απέραντη κατήφεια και απογοήτευση απλώνεται παντού, με εξαίρεση την κυβέρνηση η οποία πανηγυρίζει με την ίδια, ίσως και μεγαλύτερη, ζέση από αυτή που έδειχνε όταν απέρριπτε τα πάντα ως αντιπολίτευση.
Όπου και να στρέψει το βλέμματα του κανείς μελαγχολία και απογοήτευση: η παιδεία σε βαθιά παρακμή, ανασφάλεια και εγκληματικότητα, βρωμιά και εγκατάλειψη στους δημόσιους χώρους, ένα κράτος που ταλαιπωρεί τους πολίτες, ανεργία και απαξίωση, υπερφορολόγηση, μια οικονομία που φυτοζωεί, δημογραφικά που δεν αφήνουν πολλές ελπίδες για το μέλλον.
Ακόμα και σήμερα που τα χειρότερα της κρίσης φαίνεται να είναι πίσω μας, και η κατάσταση στην οικονομία έχει σταθεροποιηθεί, συχνά ακούς κάποια – κάποιον που σκέφτεται να φύγει από τη χώρα και σπάνια νέους να αναφέρονται σε ευκαιρίες και επενδύσεις.
Όμως δεν είναι όλα μαύρα. Υπάρχει και η άλλη πλευρά, την οποία δεν πολύ βλέπουμε. Είναι η Ελλάδα του επιχειρείν, της δημιουργίας και της εξωστρέφειας που καταφέρνει όχι απλά να επιβιώνει αλλά να διακρίνεται στη σκιά της γκρίνιας και της μιζέριας.
Και δεν είναι μόνο η «άλλη» Ελλάδα. Ας αναλογιστούμε λίγο την κατάσταση στη γειτονιά να μας και την ευρύτερη περιοχή: την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, την οικονομική κατάσταση σε Βουλγαρία, Σκόπια και Αλβανία, τη ζωή στην Αίγυπτο, τον πόλεμο και το δράμα της Συρίας. Αν δει κανείς το χάρτη της περιοχής, η Ελλάδα της κρίσης και της βαθιάς απογοήτευσης, μοιάζει με όαση ασφάλειας, σταθερότητας, ευημερίας και ευκαιριών στην περιοχή.
Η πρόοδος που έχει συντελεστεί είναι εκπληκτική. Μόλις 200 χρόνια πριν, όταν δημιουργήθηκε το νέο ελληνικό κράτος, δεν υπήρχε τίποτα: χωρίς στοιχειώδεις κρατικές δομές, χωρίς δρόμους και χερσαίο εμπόριο, χωρίς ασφάλεια, χωρίς βιομηχανία και οικονομία. Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και το δράμα του εμφυλίου η καταστραμμένη και πάμφτωχη Ελλάδα κατάφερε να μεταμορφωθεί σε χρόνο ρεκόρ. Μέσα σε μια μόνο δεκαετία το ποσοστό των κατοικιών με τρεχούμενο νερό από 39% το 1961 έφτασε στο 80% το 1970, με ηλεκτρικό ρεύμα από 50% σε 90% το 1970 ενώ τουαλέτα με καζανάκι από το 14% το 1960 φτάσαμε στο 46% το 1970. Το μέσο κατά κεφαλή εισόδημα από 4.775 δραχμές το 1951 αυξήθηκε στις 32.136 δραχμές το 1972!
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε πει ότι όσο εύκολα χαλάει αυτή η χώρα, τόσο εύκολα φτιάχνει. Και μπορεί να ζούμε σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία και να μοιάζουμε ανήμποροι να πετύχουμε την έξοδο από την κρίση και να προχωρήσουμε μπροστά, όμως ας ρίξουμε μια ματιά γύρω μας: δρόμοι, γέφυρες, μετρό, λιμάνια, επικοινωνίες, σιδηρόδρομοι, ενεργειακές και πολλές άλλες υποδομές. Μια χώρα μέλος της ευρωζώνης με υψηλής στάθμης επιστημονικό δυναμικό.
Η χώρα μπορεί πολύ εύκολα να «φτιάξει» και να πάει πολύ υψηλότερα. Χρειάζεται μόνο λίγη τύχη και μια στάλα λιγότερο ανεύθυνες ηγεσίες.
Καλή Χρονιά!
g.papadogiannis@economistas.gr