Α’ κατοικία: Ρύθμιση έχουμε, ρυθμίσεις θα γίνουν;
Λένε ότι μια διαπραγμάτευση είναι επιτυχημένη μόνο όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν χάσει κάτι. Με αυτό το κριτήριο, η διαπραγμάτευση κυβέρνησης – τραπεζών για την πρώτη κατοικία ίσως μπορεί να χαρακτηρισθεί ως επιτυχημένη.
Οι τραπεζίτες έχασαν κάτι: το όριο αξίας πρώτης κατοικίας για την προστασία είναι αρκετά υψηλότερο από όσο ήθελαν (250.000 ευρώ κατά το μέγιστο). Στη ρύθμιση θα μπουν, παρά τις ενστάσεις των τραπεζιτών, και έμποροι-επαγγελματίες με πτωχευτικό δικαίωμα, που είχαν εξαιρεθεί από τον αρχικό νόμο Κατσέλη. Με το υψηλό όριο αξίας και την ένταξη εμπόρων-επαγγελματιών, η κυβέρνηση μπορεί να «πουλήσει» στο πολιτικό χρηματιστήριο ότι «άπλωσε» σε πολλούς την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Όμως, και η κυβέρνηση έχασε αρκετά σε αυτή τη διαπραγμάτευση: ο «κόφτης» των 130.000 ευρώ καθαρής αξίας δανείων (χωρίς τους τόκους υπερημερίας) περιορίζει αρκετά τα όρια της προστασίας, ιδίως για εμπόρους-επαγγελματίες. Ακόμη περισσότερο περιορίζει το εύρος της προστασίας το αρκετά αυστηρό εισοδηματικό όριο που θα τεθεί.
Εξάλλου, οι προτάσεις της κυβέρνησης για υιοθέτηση του κυπριακού μοντέλου «Εστία», που περιλαμβάνει οριζόντιο «κούρεμα» στα δάνεια με βάση την αξία των κατοικιών, δεν πέρασαν. «Κούρεμα» θα γίνεται μόνο όταν το υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της αξίας της κατοικίας, κάτι που σημαίνει ότι περιορίζεται ο αριθμός των δανειοληπτών που θα επωφεληθούν από τέτοιες διαγραφές δανειακών υποχρεώσεων.
Όλοι, λοιπόν, έχασαν κάτι σε αυτή τη διαπραγμάτευση και, ύστερα από αρκετές καθυστερήσεις, φθάνουμε στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου για την πρώτη προστασία της πρώτης κατοικίας, που φαίνεται να έχει «γενναιόδωρα» χαρακτηριστικά, αλλά και αρκετούς «κόφτες», οι οποίοι φαίνεται ότι θα περιορίσουν την προστασία σε πραγματικά οικονομικά ασθενείς δανειολήπτες, χωρίς να ανοίγουν μεγάλα παράθυρα για τους μπαταξήδες, με κίνδυνο να επιβαρυνθούν υπερβολικά οι εξασθενημένες ελληνικές τράπεζες.
Όλα καλά, λοιπόν; Ας είμαστε επιφυλακτικοί. Γιατί και σε αυτή την περίπτωση ισχύει ένα ελληνικό δόγμα: «σημασία δεν έχει τι γράφει ένας νόμος, αλλά πώς αυτός εφαρμόζεται πραγματικά».
Με άλλα λόγια, πριν βγάλουμε οποιοδήποτε συμπέρασμα για το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, πρέπει να δούμε σε ποιο βαθμό αυτό θα εξυπηρετήσει το σκοπό, για τον οποίο δημιουργήθηκε. Να δούμε, δηλαδή, αν πραγματικά θα γίνουν μαζικές, γρήγορες και ανθεκτικές, σε βάθος χρόνου, ρυθμίσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφάλιση πρώτης κατοικίας. Ώστε να αντιμετωπισθεί ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα και να «αναπνεύσουν» οι τράπεζες, για να επιτελέσουν το σκοπό τους, δηλαδή τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Προς το παρόν, το μόνο που ξέρουμε με βεβαιότητα είναι ότι φθάνουμε σε μια νομοθετική ρύθμιση, αλλά μένει να αποδειχθεί στο μέλλον αν αυτή η ρύθμιση θα φέρει τις… ρυθμίσεις «κόκκινων» δανείων που χρειαζόμαστε. Και να μη βρεθούμε πάλι σε λίγο καιρό να συζητούμε τι δεν πήγε καλά και αυτή την φορά...