Desmos: Ένα ελληνικό βιβλιοπωλείο στο Παρίσι
Πριν από τριάντα επτά χρόνια ένας αυτοεξόριστος- επί χούντας- Έλληνας αποφάσισε να δημιουργήσει ένα «Δεσμό» μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας στο ισόγειο ενός κτιρίου στην περιοχή Μονπαρνάς, στην οδό Βαντάμ, ένα ήσυχο στενό πίσω από τα θορυβώδη βουλεβάρτα του 14ου διαμερίσματος.
Ο Γιάννης Μαυροειδάκος, ο ιδρυτής του ελληνικού βιβλιοπωλείου Desmos, έχτισε μια πολιτιστική φωλιά διάδοσης της ελληνικής γλώσσας με στόχο να δίνει το «στίγμα» της Ελλάδας στη Γαλλία. Τώρα όπως και τότε. «Είναι μια συνεχής προσπάθεια ενημέρωσης του Γαλλόφωνου αναγνώστη για την Ελλάδα. Προσπαθούμε μέσα από τις μεταφράσεις να περάσουμε σημαντικά ελληνικά κείμενα στα γαλλικά γράμματα» λέει στο Economistas.
Στο βιβλιοπωλείο υπάρχουν πάνω από 200 τίτλοι νεοελλήνων συγγραφέων μεταφρασμένοι στα γαλλικά. Μόνο που ο Δεσμός δεν είναι μόνο « librairie grecque » όπως αναγράφεται στην πρόσοψη αλλά λειτουργεί και ως εκδοτικός οίκος, σχολείο ελληνικών, ατελιέ μεταφράσεων και γκαλέρι.
Πως βιώνει ο Desmos ως επιχείρηση την πολιτικοοικονομική κατάσταση στη Γαλλία; «Είναι δύσκολα χρόνια. Η πώληση των βιβλίων δεν εξασφαλίζει κέρδη. Η κρίση υπάρχει και στη Γαλλία. Τα ξενόγλωσσα βιβλιοπωλεία εξαφανίζονται σιγά σιγά. Όπως πρόσφατα το ισπανικό βιβλιοπωλείο. Οι Γάλλοι παραγγέλνουν βιβλία από την Amazon. Εμάς μας βοηθούν οι παράλληλες δράσεις, τα μαθήματα, το περιοδικό που έχει περίπου 300 συνδρομητές και οι εκθέσεις της γκαλερί. Αυτή τη στιγμή το κτίριο που στεγάζει το βιβλιοπωλείο έχει ανάγκες επιδιορθώσεων. Το μερίδιο του Δεσμού για αυτές τις επιδιορθώσεις είναι 40.000 ευρώ. Θα πρέπει να πάρουμε ένα δάνειο για τρία χρόνια με μεγάλες δόσεις. Θα ακολουθήσουν λοιπόν δύσκολα χρόνια», λέει.
Από το ελληνικό βιβλιοπωλείο με τη σκούρα μπλε πρόσοψη έχουν περάσει σημαντικοί άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων. Από τον Κώστα Αξελό μέχρι την Ζακλίν ντε Ρομιγί και τον Ροβηρό Μανθούλη. Σήμερα ο Γιάννης Μαυροειδάκος μιλά με περηφάνια για τους νέους Έλληνες ποιητές που μεταφράζει, τον Θωμά Τσαλαπάτη, τον Θωμά Ιωάννου, τον Γιώργος Αλισάνογλου. «Τη δίγλωσση συλλογή ξεκίνησε η κόρη μου Κλειώ Μαυροειδάκου» αναφέρει με καμάρι.
Ο Γ. Μαυροειδάκος μας μιλά εκτενώς για το κριτήριο επιλογής σήμερα των τίτλων των ελληνικών βιβλίων που μεταφράζονται και εκδίδονται από το Δεσμό. «Επιλέγουμε αυτά που μας αρέσουν πραγματικά! Παρακολουθούμε την ελληνική λογοτεχνία και εντοπίζουμε ότι καλύτερο γράφεται. Το πρώτο κριτήριο είναι το καλό κείμενο που έχει λογοτεχνικό βάθος και το δεύτερο κριτήριο είναι να βγαίνει μια εικόνα της Ελλάδας στη μετεξέλιξη της και του έλληνα χθες και σήμερα . Επιλέγουμε βιβλία που δίνουν μια πληροφόρηση το τι συμβαίνει στη χώρα που έχουν γραφτεί. Για παράδειγμα τo ταξίδι στην Ελλάδα του Δημήτρη Νόλλα που κυκλοφόρησε και στα γαλλικά το 2017 με τον τίτλο Le retour en Grèce. Το 2019 ξεκινά μια νέα σειρά στις εκδόσεις Δεσμού για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Θα ξεκινήσουμε με το Εκείνος και το Παντελόνι του Ιάκωβου Καμπανέλλη».
Τι αναζητούν οι πελάτες του Δεσμού στα ράφια του ελληνικού βιβλιοπωλείου που βρίσκεται «στη γειτονιά των επτά θεάτρων» στην περιοχή του Μονπαρνάς, στη «λαϊκή όμως πλευρά» όπως μας διευκρινίζει ο Γιάννης Μαυροειδάκος.
Οι Γάλλοι φιλέλληνες θέλουν να ενημερώνονται για ότι συμβαίνει στην Ελλάδα. «Ο Γάλλος αναγνώστης δεν ψάχνει κάτι που θα του δώσει εξωτισμό, τη θάλασσα και τη ζεστή άμμο. Οι Έλληνες δεύτερης και τρίτης γενιάς αναζητούν τις χαμένες πατρίδες μέσα στα ελληνικά βιβλία» μας εξηγεί ενώ μας μιλά για το 48ο τεύχος του περιοδικού Lien (Δεσμός στα ελληνικά) που είναι αφιερωμένο στον Καραγκιόζη. «Η έκδοση του περιοδικού είναι ανάμεσα στις δράσεις του Δεσμού. Πλέον βγάζουμε τέσσερα τεύχη κάθε δυο χρόνια και έχουμε έναν ικανοποιητικό αριθμό συνδρομητών για την εποχή».
Οι εκδόσεις- μεταφράσεις είναι ένας από τους τρεις πυλώνες του Δεσμού. Οι άλλοι δυο είναι η διδασκαλία των νέων ελληνικών και πλέον και η γκαλερί όπου φιλοξενούνται έργα Ελλήνων εικαστικών.
«Ο Desmos γίνεται παράθυρο για τους έλληνες καλλιτέχνες στο Παρίσι. Η Γκαλερί λειτουργεί εδώ και 20 χρόνια αλλά πιο συστηματικά τα τέσσερα τελευταία. Τώρα ετοιμάζουμε μια έκθεση για το Σπύρο Λύτρα» αναφέρει ενώ μας ενημερώνει για τα ατελιέ μετάφρασης και τη διδασκαλία ελληνικών. «Στα ατελιέ λογοτεχνικής μετάφρασης- που έχουν 12 τάξεις με έξι διαφορετικά επίπεδα- προσέρχονται γάλλοι κάποιας ηλικίας και σχεδόν πάντα πανεπιστημιακού επιπέδου που γνωρίζουν καλά ελληνικά και δουλεύουν πάνω σε κάποια κείμενα, τα οποία συχνά εκδίδουμε και στο περιοδικό. Τα μαθήματα ελληνικών συνεχίζονται με εξαιρετικά καλούς καθηγητές. Οι μαθητές προέρχονται από ζευγάρια μεικτά: Γαλλίδες παντρεμένες με έλληνες ή το αντίστροφο. Η δεύτερη κατηγορία είναι Γάλλοι και άλλοι ξένοι που ζουν στο Παρίσι αλλά επισκέπτονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα και θέλουν να μάθουν ελληνικά για να μπορούν να επικοινωνήσουν . Η τρίτη κατηγορία των μαθητών είναι οι καθηγητές αρχαίων ελληνικών που θέλουν να μάθουν και νέα ελληνικά για να μπορούν να μιλήσουν. Υπάρχει και μια τέταρτη κατηγορία , τα παιδιά τρίτης γενιάς με έλληνα παππού ή γιαγιά που δεν έμαθαν ελληνικά από τους γονείς τους» καταλήγει.