«Το πρόβλημα είναι πως τα χρήματα των Ελλήνων βρίσκονται στην Ελβετία»
Το ραντεβού μας με τον Μπράντλεϋ Μπέρκενφελντ, τον «Τραπεζίτη του Διαβόλου» - δηλαδή τον πρώην private banker που αποκάλυψε τη μεγαλύτερη πλεκτάνη φορολογικής απάτης διαρρηγνύοντας τη μυστικότητα του ελβετικού τραπεζικού συστήματος- μας επεφύλασσε μια έκπληξη. Δίπλα στον Μπράντλευ Μπέρκενφελντ έπινε καφέ ο Τζον Κυριάκου, ο ελληνοαμερικάνος πρώην πράκτορας της CIA που «κελάηδησε» για τη χρήση βασανιστηρίων από τη CIA σε κρατουμένους ύποπτους για τρομοκρατία.
Βρεθήκαμε παρέα με τους δυο σημαντικότερους πληροφοριοδότες της σύγχρονης ιστορίας και μας εμπιστεύτηκαν το κοινό τους σχέδιο. Βρίσκονται στη διαδικασία δημιουργίας μιας συνεργατικής εταιρείας που θα προστατεύει τους «whistleblowers», τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος παρέχοντας συμβουλές και κίνητρα σε όσους μπορούν να φέρουν στο φως νέα στοιχεία για απάτη, σπατάλη, κατάχρηση. Οι δυο τους μετρούν ήδη αρκετά χρόνια φιλίας ενώ μοιράζονται μυστικά και κοινές εμπειρίες.
Ο Μπράντλεϋ Μπέρκενφελντ, ο πρώην σύμβουλος παροχής προσωπικών τραπεζικών υπηρεσιών της UBS, της τράπεζας όπου οι πλούσιοι του κόσμου έκρυβαν τις περιουσίες του από τις φορολογικές αρχές των πατρίδων τους, μίλησε στο Economistas για την δική του ιστορία και μας εξήγησε πως οι νόμοι για την υποστήριξη των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος είναι καλύτεροι στις ΗΠΑ απ’ ό,τι είναι στην Ευρώπη.
Ενόσω αφηγούταν τις περιπέτειες του μας έδειξε ένα φάκελο με την πρόταση που έχει στείλει στον Πρόεδρο της Ευρωκοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι και στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής . Στο «γράμμα» που συνυπογράφει με τον Stephen M. Kohn από το Εθνικό Κέντρο Πληροφοριοδοτών κάνει συστάσεις στην Ε.Ε. με στόχο τη βελτίωση της προστασίας των πληροφοριοδοτών και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής δεδομένου πως η υπάρχουσα οδηγία είναι ανεπαρκής.
Στο βιβλίο του «Ο τραπεζίτης του Διαβόλου» με υπότιτλο «πώς διέρρηξα τη μυστικότητα των ελβετικών τραπεζών» (εκδόσεις Πατάκη), ο συγγραφέας περιγράφει πώς μπήκε στη διαδικασία να αποκαλύψει το σχέδιο της UBS. Όλα ξεκινούν όταν ανακαλύπτει ένα τρισέλιδο υπόμνημα της τράπεζας και αντιλαμβάνεται πως οι ευθύνες για τις παρανομίες πελατών του θα πέσουν πάνω του. Τότε αποφασίζει να στραφεί στις αμερικανικές αρχές.
Για ποιο λόγο επέλεξε να αυτοπροσδιοριστεί ως Τραπεζίτης του Διαβόλου; «Γιατί πρόκειται για έναν τραπεζίτη του δουλεύει για την τράπεζα του Διαβόλου» μας απαντά ενώ δεν χάνει ποτέ το χιούμορ του.
Δεν δείχνει να έχει δεχτεί σοβαρές απειλές, ούτε να φοβάται ή να μετανιώνει παρόλο που εξέτισε ποινή φυλάκισης τριάντα μηνών. Ίσως γιατί αισθάνεται δικαιωμένος. Ανταμείφθηκε για τον κόπο του λίγο μετά την αποφυλάκιση του. Θεωρείται ο πιο ακριβοπληρωμένος πληροφοριοδότης δημοσίου συμφέροντος στην ιστορία του αμερικανικού δημοσίου. Η Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων τον αντάμειψε με 104 εκατ. δολάρια, καθώς χάρη στην πληροφόρηση που παρείχε ανακτήθηκαν περισσότερα από 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Πλέον ο Τραπεζίτης του Διαβόλου ζει στη Μάλτα ενώ πηγαινοέρχεται στο σπίτι του στο Λονδίνο και στην Ιταλία. «Γιατί επιλέξατε ακόμα ένα φορολογικό παράδεισο;» τον ρωτάμε. Χαμογελά και απαντά πως ο λόγος είναι πως είναι «ένας όμορφος, ιστορικός και ζεστός τόπος όπως η Ελλάδα»
Ανοίγουμε μια κουβέντα περί νόμιμου και ηθικού. Είναι τελικά οι περισσότεροι τραπεζίτες διεφθαρμένοι; Το βλέμμα του γίνεται αίφνης σκεπτικό. «Άλλο νόμιμο άλλο ηθικό» λέει «Στην Ελβετία μπορεί να είναι κάτι νόμιμο αλλά εκτός των συνόρων να υπάρχουν πολλές γκρίζες ζώνες. Αυτό που μετρά στη Γενεύη είναι η αύξηση εισερχόμενη κεφαλαίων. Οι πελάτες μπορεί να είναι παράνομοι για τις δικές τους κυβερνήσεις. Είναι αυτό ηθικό; Όχι.»
Ποια είναι η άποψη του για την ελληνική φοροδιαφυγή και ποια είναι η εικόνα των Ελλήνων καταθετών στην Ελβετία; «Το πρόβλημα της Ελλάδας είναι πως τα χρήματα των Ελλήνων βρίσκονται στην Ελβετία. Μόνο στην HSBC υπάρχουν εκατοντάδες Έλληνες πελάτες. Φανταστείτε πόσοι θα είναι σε όλες τις ελβετικές τράπεζες. Γίνεται μια προσπάθεια ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ελβετικών τραπεζών και των ελληνικών αρχών».
Κλείνουμε τη συνέντευξη με τις ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές. Ο ίδιος δεν θα ψηφίσει. Θα βρίσκεται στο Σύνταγμα, στο βιβλιοπωλείο Public για την παρουσίαση του βιβλίου του (Τρίτη 6 Νοεμβρίου, 21.00). Εκφράζει μια συμπάθεια προς τον Τραμπ γιατί «είναι λιγότερο διεφθαρμένος από τη Χίλαρι Κλίντον. «Είναι μπίζνεσμαν. Δεν φοβάται να αποκαλύψουμε την απάτη. Η Χιλαρι έχει διασυνδέσεις και φιλίες με τις τράπεζες. Παίρνει χρήματα και χειρίζεται πολιτικά το ζήτημα. Δηλαδή το κουκουλώνει» καταλήγει.