Τους κινδύνους για τη δημοσιονομική σταθερότητα από το συνταξιοδοτικό σύστημα που εξακολουθούν να ελλοχεύουν, παρά τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη γίνει, επισημαίνει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, ενώ τονίζει ότι η μετάβαση σε ένα σύστημα τριών πυλώνων μπορεί να μετατρέψει το ασφαλιστικό σε μοχλό ενίσχυσης της ευημερίας.
Μιλώντας σήμερα στο 12ο Ασφαλιστικό Συνέδριο, ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι «τα περιθώρια χρηματοδότησης των συντάξεων μόνο μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι πλέον στενά». Και επισήμανε ότι:
- Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία μακροπρόθεσμα. Να αναφέρω ενδεικτικά ότι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Ελλάδα ο λόγος ηλικιακής εξάρτησης, ο οποίος εκφράζει τον αριθμό των ατόμων ηλικίας 65 ετών ως προς τον αριθμό των ατόμων σε παραγωγική ηλικία είναι σήμερα, 2 προς 6, ενώ η ίδια αναλογία αναμένεται να επιδεινωθεί σε 2 προς 5 το 2070.
- Η συμβολή της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας του ασφαλιστικού συστήματος στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών υπήρξε καθοριστική και επιβεβαιώνεται στην πιο πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη , σύμφωνα με την οποία η συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, μετά την κορύφωσή της το 2016 (17,3%), προβλέπεται να αποκλιμακωθεί ραγδαία και να διαμορφωθεί σε 10,6% του ΑΕΠ το 2070, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση μεταξύ όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (6,6 ποσ. μον. του ΑΕΠ έναντι μέσου όρου ΕΕ-28 -0,2 ποσ. μον. του ΑΕΠ).
Οι δύο κίνδυνοι
Σχετικά με τους κινδύνους που εξακολουθούν να ελλοχεύουν, όπως είπε, για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι είναι δύο:
- Αφενός, η πλημμελής εφαρμογή ή και ανατροπή των μεταρρυθμίσεων αυξάνει τις απαιτήσεις από τα δημόσια ταμεία και συνεπάγεται υψηλότερη συνταξιοδοτική δαπάνη.
- Αφετέρου, η εφαρμογή των αποφάσεων της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες έκριναν αντισυνταγματικές προγενέστερες περικοπές στις συντάξεις, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης της συνταξιοδοτικής δαπάνης, και μάλιστα πιθανόν με αναδρομική ισχύ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι οι εξελίξεις αυτές συνδυαστικά αποτελούν τον σημαντικότερο δημοσιονομικό κίνδυνο μεσοπρόθεσμα και δρουν επιβαρυντικά στην ανάλυση βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους. Επιπλέον, τα αποτελέσματα σχετικής εμπειρικής διερεύνησης της Τράπεζας της Ελλάδος καταδεικνύουν ότι τόσο η ταχεία αύξηση του πληθυσμού 65 ετών και άνω όσο και η ενίσχυση της αβεβαιότητας για ενέργειες πολιτικής που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος επιδρούν δυσμενώς και στον ρυθμό αύξησης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Η ευκαιρία
Υπάρχει, όμως, κατά τον κ. Στουρνάρα, μια μεγάλη ευκαιρία για να μετατραπεί το συνταξιοδοτικό «από πρόβλημα σε μοχλό ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας».
«Για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος αλλά και της επάρκειας των συντάξεων για την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών, τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που συσσωρεύονται στο πλαίσιο του πρώτου, δημόσιου, πυλώνα πρέπει να συμπληρωθούν με συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης του δεύτερου πυλώνα και με προσωπικά συνταξιοδοτικά προϊόντα του τρίτου πυλώνα», τόνισε ο κ. Στουρνάρας.
«Σε συνδυασμό με άλλες πολιτικές, όπως η παράταση του εργασιακού βίου, η αύξηση της απασχολησιμότητας των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και η ενθάρρυνση της ιδιωτικής αποταμίευσης, αυξάνεται το εισόδημα των συνταξιούχων και δημιουργείται ένα κατάλληλο κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας, ενώ παράλληλα μετριάζονται οι κοινωνικοπολιτικές αντιδράσεις ή και ο κίνδυνος αντιστροφής των μεταρρυθμίσεων . Με τον τρόπο αυτό μπορούν να αμβλυνθούν και οι στρεβλώσεις του σημερινού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (π.χ. οι υψηλές εισφορές)που δρουν ως αντικίνητρα στην αύξηση της απασχόλησης, είτε από την πλευρά της ζήτησης είτε από την πλευρά της προσφοράς εργασίας», πρόσθεσε.
Επίθεση από το Μαξίμου
Το Μέγαρο Μαξίμου έσπευσε να επιτεθεί στον κ. Στουρνάρα, συνδέοντας μάλιστα τις θέσεις του με το πρόγραμμα και τις προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας. Σε ανακοίνωσή του, το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού κατηγορεί τον κ. Στουρνάρα ότι υποστηρίζει «το διαβόητο ασφαλιστικό Πινοσέτ».
«Ο κος Μητσοτάκης και ο κος Στουρνάρας ετοιμάζονται να ακυρώσουν όλα τα θετικά μέτρα, να περικόψουν και άλλο τις συντάξεις αλλά και να συρρικνώσουν δραματικά το κοινωνικό κράτος», αναφέρει, μεταξύ άλλων, στην ανακοίνωσή του το Μαξίμου.
