Στο πλαίσιο μίας εργασιακής συμβάσεως ένα από τα κύρια δομικά χαρακτηριστικά αυτής αποτελεί η -ρητή συνήθως- συμφωνία μεταξύ των μερών αναφορικά με την παροχή ενός ποσού ως μισθού/ημερομισθίου. Ο μισθός/ημερομίσθιο ει δυνατόν να δίδεται βάσει του νομοθετικά -πια- κατώτατου καθορισμένου μισθού/ημερομισθίου, βάσει συλλογικής σύμβασης εργασίας ή να καθορίζεται και σε ποσό ανώτερο των προηγουμένων, τηρουμένης της αρχής της ελευθερίας των συμβάσεων, ενώ πάντοτε αποτελεί αντάλλαγμα της παρεχομένης εργασίας από το μισθωτό.
Ο εργοδότης εντούτοις, πέραν των συμφωνηθεισών αποδοχών, μπορεί να καταβάλλει εκουσίως και πρόσθετες παροχές από ελευθεριότητα και όχι από νόμιμη υποχρέωση ή με πρόθεση, εκδηλούμενη και από τα δύο μέρη, να αποτελέσουν αυτές αντάλλαγμα για την παρεχόμενη εργασία.
Οι παροχές αυτές λοιπόν, εφόσον καταβάλλονται τακτικώς, μακροχρονίως και αδιαλείπτως ει δυνατόν να αποτελέσουν επιχειρησιακή συνήθεια, δηλαδή μία πρακτική, η οποία διαμορφώνεται στην επιχείρηση ύστερα από μακροχρόνιο, ομοιόμορφο χειρισμό ορισμένων ζητημάτων που ανάγονται στις σχέσεις εργοδότη και μισθωτού μέσα στο χώρο της επιχείρησης.
Στην περίπτωση αυτή, αν ο εργοδότης επιθυμεί να παύσει την εν λόγω χορήγηση, θα ασκήσει μεν το διευθυντικό του δικαίωμα, υφίσταται όμως ο κίνδυνος να θεωρηθεί από τον εργαζόμενο ως μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων της συμβάσεως και να οδηγήσει σε διενέξεις και δικαστικές διαμάχες.
Η επιχειρησιακή συνήθεια δεν αποτελεί από μόνη της πηγή γένεσης αξιώσεων, αλλά μπορεί να αποτελέσει βάση σιωπηρής συμφωνίας. Αυτό συμβαίνει όταν ο εργοδότης, είτε ρητώς με ανακοίνωσή του υπόσχεται στους εργαζομένους τη χορήγηση μελλοντικών παροχών υπό ορισμένες προϋποθέσεις, είτε χωρίς θετική υπόσχεση, χορηγεί συνεχώς τέτοιες, οπότε η αποδοχή των παροχών αυτών από τους εργαζομένους παρέχει τη βάση συμβατικής δέσμευσης και αφαιρεί από την πράξη το χαρακτήρα της μονομερούς και, συνεπώς, ελευθέρως ανακλητής παροχής.
Για να αποφευχθεί ένας τέτοιου είδους «κίνδυνος» για τον εργοδότη, δέον όπως επιφυλάξει για τον εαυτό του το δικαίωμα μονομερούς, ελεύθερης ανάκλησης των παροχών αυτών, είτε κατά την έναρξη της χορηγήσεως τους ή, έστω, πριν δημιουργηθούν οι συνθήκες της δεσμευτικότητάς τους.
*Η κα Ρωσάνα Παναγιώτου είναι Δικηγόρος, LLM Εργατικού Δικαίου.
Αν υπάρχει κάποιο ζήτημα που σας απασχολεί μπορείτε να μας ρωτήσετε: editors@economistas.gr.
