Διπλής ανάγνωσης το μήνυμα των ευρωεκλογών

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών που διεξήχθησαν τις προηγούμενες ημέρες στις 28 χώρες της Ευρώπης – ακόμη και τη Βρετανία – έχουν γίνει πλέον γνωστά, ωστόσο οι αναλύσεις για το ποιος νίκησε ή ποιο ήταν το μήνυμα που έστειλαν οι Ευρωπαίοι έχουν περισσότερες από μία αναγνώσεις.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν νίκησε τον Πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, και πολλοί μιλούν για μία «τεράστια νίκη», κυρίως για το ευρωσκεπτικιστικό κίνημα, δεδομένου, όπως λένε, ότι ο Μακρόν δεν κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους για την ατζέντα μεταρρυθμίσεων που είχε για τη Γαλλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όμως, η διαφορά είναι τόσο μικρή – κάτω από μία ποσοστιαία μονάδα – που θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η Μαρίν Λεπέν δεν κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει την αδυναμία του Γάλλου Προέδρου του οποίου η δημοτικότητα υποχωρεί διαρκώς, ενώ τα «Κίτρινα Γιλέκα» διαδηλώνουν εδώ και μήνες. Ταυτόχρονα, η Λεπέν έχει βάλει πολύ «νερό στο κρασί» της στο θέμα της Ευρώπης, δε μιλά πια σε καμία περίπτωση για Frexit και έχει πάρει σαφείς αποστάσεις από την ακραία ρητορική του πατέρα της.

Διπλή είναι η ανάγνωση και για τα αποτελέσματα της Βρετανίας, δεδομένου ότι ο Φάρατζ με το νέο κόμμα του υπέρ του Brexit ήρθε μεν πρώτος, όμως ουσιαστικά κατάφερε να συσπειρώσει τους Brexiteers, ενώ οι υπέρμαχοι της παραμονής στην ΕΕ κατακερματίστηκαν. Έτσι το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας SNP με το ποσοστό του 3,6% στην επικράτεια του Ηνωμένου Βασιλείου αυξάνει την αθροιστική δύναμη των κομμάτων υπέρ του δεύτερου δημοψηφίσματος στο 40,4%, χωρίς να υπολογίζεται το ποσοστό του Εργατικού Κόμματος. Βέβαια, το νεοσύστατο κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ είναι το ευρωπαϊκό κόμμα με τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση στη νέα ευρωβουλή, μαζί με τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες.

Η Ιταλία και η Ουγγαρία δεν επιδέχονται αμφιβολίας, καθώς οι ακροδεξιοί λαϊκιστές, ειδικά στην Ουγγαρία με τον Ορμπάν, κέρδισαν κατά κράτος. Όμως, στην Αυστρία, η ακροδεξιά υποχώρησε σημαντικά λόγω του σκανδάλου Ίμπιζα, ενώ και στη Γερμανία το AfD είδε τα ποσοστά του να υποχωρούν σημαντικά σε σχέση με τις εθνικές εκλογές.

Όμως, το βέβαιο συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε από τα αποτελέσματα είναι ότι η τάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μία διάθεση αντι-συστημική. Τα παραδοσιακά κεντροαριστερά και κεντροδεξιά κόμματα υπέστησαν σημαντικές απώλειες, παρά το γεγονός ότι το Λαϊκό Κόμμα παραμένει πρώτη δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αυτό δείχνει μία γενική τάση: την απόρριψη του στάτους κβο. Αρκεί να ρίξει κανείς μία ματιά στα αποτελέσματα της Γερμανίας για το κόμμα της Καγκελαρίου, Άγκελα Μέρκελ, αλλά και τους Σοσιαλδημοκράτες, τη θέση των οποίων στην κοινωνική ατζέντα φαίνεται να παίρνουν οι Πράσινοι.

Πάντως, οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι δείχνουν να αναζητούν λύσεις και απαντήσεις, που δεν παίρνουν απαραίτητα από τους λαϊκιστές. Σίγουρα κάποιοι έλκονται από την αντι-μεταναστευτική ρητορική των ακροδεξιών, όμως άλλοι φαίνεται να κοιτούν προς την πλευρά των Πρασίνων, δεδομένης και της κλιματικής αλλαγής, μία υπόθεση που έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Το ίδιο ισχύει και για το επίσης φιλοευρωπαϊκό Φιλελεύθερο Κόμμα που είδε επίσης τις δυνάμεις του να ενισχύονται σημαντικά στις ευρωεκλογές.

Το βέβαιο είναι ότι το επόμενο Ευρωκοινοβούλιο είναι σίγουρα φιλοευρωπαϊκό – αναλυτές δε βλέπουν κάποια αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική εξ αιτίας των αποτελεσμάτων – αλλά ταυτόχρονα κατακερματισμένο. Και μπορεί οι Ευρωπαίοι ηγέτες να μην αλλάξουν την πολιτική τους στα σημαντικά θέματα, όμως σίγουρα θα πρέπει να αναλογιστούν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και θα πρέπει να δουν πώς θα ξανακάνουν τους Ευρωπαίους να αγαπήσουν την Ευρώπη. Επίσης, είναι πολύ πιθανό να συναντήσουν δυσκολίες σε ενδεχόμενη προσπάθεια για περισσότερη ενοποίηση, λόγω των ευρωσκεπτικιστών που θα δώσουν το παρόν στο Ευρωκοινοβούλιο.

Εξαιρετικά θετική πάντως ήταν η σημαντική αύξηση των Ευρωπαίων πολιτών που πήγαν στις κάλπες. Με ποσοστό που αγγίζει το 52%, σίγουρα οι Ευρωπαίοι δεν πανηγυρίζουν, όμως πρόκειται για μία μεγάλη νίκη μετά το 42% του 2014.