Μία βόμβα 5 τρισ. στην ιαπωνική οικονομία
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας, σύμφωνα με τα οποία το μπαράζ αγορών ομολόγων των τελευταίων ετών έχει ως αποτέλεσμα να έχει πλέον στην κατοχή της κυβερνητικά ομόλογα αξίας 553,6 τρισ. γιεν, που αντιστοιχούν σε 5 τρισ. δολάρια. Ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Ιαπωνίας και πάνω από πέντε φορές η κεφαλαιοποίηση της Apple.
Το σχέδιο του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας, Χαρουχίκο Κουρόντα, ξεκίνησε το 2013 με τις μαζικές αγορές κρατικών ομολόγων και την παροχή τεράστιας ρευστότητας στην αγορά, που είχε ως στόχο να πιεστούν τα επιτόκια δανεισμού ώστε οι επιχειρήσεις, αλλά και οι καταναλωτές, να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα. Αυτή ήταν ίσως η μόνη επιλογή που διέθετε η Κεντρική Τράπεζα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, που είχε τη μορφή του στασιμο-πληθωρισμού.
Η πολιτική αυτή μοιάζει με τις αντίστοιχες πολιτικές που υιοθέτησε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, αλλά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ωστόσο, το μέγεθος των πακέτων που διέθεσε η Ιαπωνία ήταν πολύ υψηλότερο. Συγκεκριμένα, η Fed έχει αγοράσει ομόλογα, η αξία των οποίων αντιστοιχεί στο 1/5 του αμερικανικού ΑΕΠ, ενώ η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ αντιστοιχεί στο 40% του ΑΕΠ της ευρωζώνης.
Η Fed σταμάτησε τις αγορές ομολόγων το 2014 και τώρα βρίσκεται σε φάση ανόδου των επιτοκίων, η ΕΚΤ αναμένεται να σταματήσει τον επόμενο μήνα, ενώ το πρόγραμμα της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα.
Το προηγούμενο διάστημα η Ιαπωνία είχε καταγράψει τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάπτυξης δεκαετιών, ωστόσο το τρίτο τρίμηνο η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 1,2%, γεγονός που γεννά ανησυχίες για τη σταθερότητα της ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, πολύ κάτω από τον στόχο του 2% της Κεντρικής Τράπεζας.
Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης περιέχει σημαντικούς κινδύνους αν συνεχιστεί επ’ αόριστον. Παρατηρητές της αγοράς τονίζουν ότι υπάρχουν όρια στα ομόλογα που μπορεί να αγοράσει η Τράπεζα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν απεριόριστες ποσότητες στην αγορά. Το πρόγραμμα επίσης καθιστά όλο και πιο δύσκολο για τις εμπορικές τράπεζες να καταγράψουν κέρδη. Επίσης, τα αρνητικά επιτόκια δυσχεραίνουν τις αγοραπωλησίες στην αγορά ομολόγων. Τέλος, σε περίπτωση νέας οικονομικής κρίσης, η Κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας θα είναι «άοπλη» για να την αντιμετωπίσει.