Ιδιαιτέρως ανησυχητικά τα ευρήματα έρευνας για τη δημοκρατία – οι δημοκρατικοί θεσμοί υποβαθμίζονται

Οι δημοκρατικές αξίες και οι θεσμοί υποβαθμίζονται εν μέσω την ενίσχυσης απολυταρχικών ηγετών σε ολόκληρο τον κόσμο, υποστηρίζει έρευνα που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα.

Η ροπή προς την απολυταρχία τωρινών και πρώην ηγετών, συμπεριλαμβανομένου του Βίκτορ Ορμπάν στην Ουγγαρία, του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία, έχει συμβάελι σε αυτήν την τάση που παρατηρείται εδώ και μερικά χρόνια, τονίζεται στην έκθεση «Παγκόσμια Κατάσταση της Δημοκρατίας για το 2023», που διεξήγαγε ο Διεθνές Ινστιτούτο για τη Δημοκρατία και την Εκλογική Βοήθεια.

Όπως τονίζεται στην έκθεση, «στην Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τουρκία, τη Σλοβακία, το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, η διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών έχει προκληθεί από ηγέτες, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι μιλούν στο όνομα και με την άδεια του λαού».

Η εξαετής παγκόσμια υποβάθμιση των δημοκρατικών θεσμών είναι η μεγαλύτερη περίοδος συνεχόμενης πτώσης – και δείχνει ότι οι χώρες όπου οι δημοκρατικοί θεσμοί υποβαθμίζονται είναι περισσότερες από τις χώρες όπου αναβαθμίζονται. Η μέτρηση αφορά μία σειρά δεικτών και έχει καθιερωθεί να γίνεται από το 1975.

Η έκθεση της IDEA βασίζεται σε ανάλυση 173 χωρών και λαμβάνει υπ’ όψιν 17 δείκτες – από τις αστικές ελευθερίες έως την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και τις αξιόπιστες και ελεύθερες αγορές έως την έννομη τάξη – χρησιμοποιώντας στοιχεία από το 2022.

Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη συνεχίζει να είναι η περιοχή με την καλύτερη απόδοση, κυριαρχώντας στις πρώτες 20 θέσεις της λίστας, βρίσκεται επίσης αντιμέτωπο με διάφορες διακυμάνσεις σε κάποιους δείκτες.

Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία είναι «τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν την περιορισμένη δυνατότητα της Ένωσης να επηρεάζει τη (μη) δημοκρατική πορεία κάποιων χωρών μελών».

Ηγέτες όπως ο Ορμπάν – που κυριάρχησε στα πρωτοσέλιδα, λόγω των στενών σχέσεων του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν – «έχει παραμείνει στην εξουσία αρκετό καιρό για να μπορεί να αφήσει το αποτύπωμά του στη χώρα», τονίζεται στην έκθεση.

Η Ουγγαρία είχε θεσμούς που λειτουργούσαν καλά, ωστόσο όταν ο Ορμπάν πήρε την εξουσία, άρχισε να τους αποδυναμώνει.

Η Πολωνία – όπου η κυβέρνηση αναμένεται να αλλάξει μετά τις εκλογές στις αρχές του μήνα – ίσως βρεθεί το επόμενο διάστημα σε καλύτερη θέση.

Σε αντίθεση με την Ουγγαρία και την Πολωνία, άλλες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης – όπως η Βουλγαρία, η Τσεχία, το Κόσοβο, η Λετονία, η Λιθουανία, η Βόρεια Μακεδονία, η Ρουμανία και η Σλοβακία – βρίσκονται στο επίκεντρο της προόδου των δημοκρατικών θεσμών στην Ευρώπη, κυρίως χάρη στο πενταετές σχέδιό τους.

Στην Αυστρία, η έννομη τάξη και οι αστικές ελευθερίες δέχονται πιέσεις και το ίδιο ισχύει για την ελευθερία του Τύπου.

Οι ερευνητές του IDEA ανησυχούν, όμως διατηρούν και κάποιες ελπίδες για το μέλλον.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι σημαντική πρόοδος έχει γίνει σε κάποιες χώρες της Αφρικής, όπως η Νιγηρία και η Γκαμπόν, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν στις συγκεκριμένες χώρες πραξικοπήματα.

Στην περιοχή, λέει η IDEA, έχει αυξηθεί η συμμετοχή στα πολιτικά και έχει μειωθεί η διαφθορά.