Το «αόρατο» τείχος της Γερμανίας… 30 χρόνια μετά
Χιλιάδες άνθρωποι έσπευσαν στο τείχος του Βερολίνου που χώριζε την Ανατολή από τη Δύση στις 9 Νοεμβρίου του 1989, λίγα λεπτά αφότου η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ανακοίνωσε ότι σταματούν οι περιορισμοί στα ταξίδια για τους Ανατολικογερμανούς. Η προπαγάνδα και ο φόβος έδωσαν τη θέση τους στην ελευθερία και την ενότητα. Ωστόσο, τρεις δεκαετίες μετά, ένα «αόρατο» τείχος διασχίζει τη Γερμανία. Σιγά σιγά μειώνεται, όμως δεν έχει ακόμα εξαλειφθεί.
Οι δύο χώρες, η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Δυτικής Γερμανίας, επανενώθηκαν λιγότερο από ένα χρόνο μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Ωστόσο, σύμφωνα με ανάλυση του CNN, πολλά κενά παραμένουν μεταξύ των δύο χωρών, ιδίως όσον αφορά στις κοινωνικές και κυρίως της οικονομικές διαφορές. Όπως εξηγεί ο κοινωνιολόγος, Στέφεν Μάου, «υπάρχουν τεράστιες διαφορές στη νοοτροπία και τη στάση ζωής». Όπως, εξηγεί, υπάρχουν «μεγάλες διαφορές στο πώς βλέπουν οι Γερμανοί την πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, οι απόψεις τους για τους θεσμούς, για τις ελίτ, για τα ΜΜΕ, καθώς και για τις σχέσεις με τη Ρωσία».
Διαφορές υπάρχουν και στο πώς βλέπουν τους εαυτούς τους. Σύμφωνα με μελέτες, ένας στους δύο Ανατολικογερμανούς, ακόμη θεωρούν τους εαυτούς τους «πολίτες δεύτερης κατηγορίας».
Όσον αφορά στο εισόδημα, τα έξι κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας είχαν μεγάλες διαφορές με της Δυτικής Γερμανίας. Δεκαετίες κομμουνισμού είχαν αποδεκατίσει την οικονομία και είχαν φτωχοποιήσει τους πολίτες. Με νούμερα, το 1991 το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ανατολική Γερμανία ήταν στα 9.701 ευρώ σε σύγκριση με τα 22.687 στη Δυτική Γερμανία. Στην διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών, η ψαλίδα έχει κλείσει αρκετά, όχι όμως καθοριστικά.
Ταυτόχρονα, οι πλουσιότεροι άνθρωποι της Γερμανίας ζουν στη Δυτική πλευρά. Μόνο 36 από τις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις στη χώρα έχουν την έδρα τους στην Ανατολική Γερμανία. Τα σημαντικότερα στελέχη στην ιεραρχία των εταιρειών επίσης προέρχονται σε μεγαλύτερο ποσοστό από τη Δύση, ενώ η Ανατολή παραμένει πιο αγροτική και, ταυτόχρονα, πιο φτωχή.
Στην Ανατολική Γερμανία, ζουν και πολλοί λιγότεροι άνθρωποι. Αν εξαιρέσουμε το Βερολίνο, στην Ανατολή ζουν 12,5 εκατ. άνθρωποι και στη Δύση 66 εκατ. Οι διαφορές φτάνουν ακόμα και στο ποδόσφαιρο. Από τις 18 ομάδες της Bundesliga, μόνο δύο είναι από την Ανατολική Γερμανία.
Συνολικά, ο πληθυσμός της Ανατολικής Γερμανίας είναι πιο ηλικιωμένος, πιο φτωχός και κυρίως αντρικός. Αυτό οφείλεται βέβαια και στη μαζική έξοδο προς τη Δύση που ακολούθησε την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τουλάχιστον 2 εκατομμύρια ανθρώπους που μετανάστευσαν στη Δυτική πλευρά. Μεγάλη είναι η διαφορά και μεταξύ αντρών και γυναικών στην Ανατολή, καθώς όπως φάνηκε οι γυναίκες προσαρμόστηκαν πολύ πιο γρήγορα στη νέα κατάσταση και κατάφεραν να ανελιχθούν επαγγελματικά.
Επίσης, παρά τις τρεις δεκαετίες ενότητας, υπάρχουν ακόμα αρκετές διαφορές στην εκπαίδευση στη Γερμανία. Παρά το γεγονός ότι οι μαθητές δημοτικού στην Ανατολή έχουν καλύτερες επιδόσεις στην ανάγνωση και τα μαθηματικά, στο γυμνάσιο, οι μαθητές από Ανατολική Γερμανία έχουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά εγκατάλειψης.
Τέλος, σημαντικές είναι οι διαφορές και σε πολιτικό επίπεδο. Οι πολίτες στα πρώην Κομμουνιστικά κρατίδια είναι πιο πιθανό να ψηφίσουν το ακροδεξιό, AfD, από τους πολίτες στη Δύση. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, οι λαϊκιστές και οι ακραίοι βρίσκουν πιο γόνιμο έδαφος στις περιοχές όπου είχε επικρατήσει ο κομμουνισμός σε σχέση με τις περιοχές όπου οι δημοκρατικές διαδικασίες παρέμειναν αναλλοίωτες.