Το ρεύμα «καίει» αλλά η Κομισιόν ζητά την κατάργηση των επιδοτήσεων

Με… τρενάκι του τρόμου, μοιάζει η χονδρική τιμή του ρεύματος, καθώς με μοναδική ευκολία κατρακυλά σε μηδενικά επίπεδα και στη συνέχεια εκτινάσσεται σε ύψη που προκαλούν ίλιγγο.

Για παράδειγμα, σήμερα το μεσημέρι το… κοντέρ θα «γράψει» γύρω στα 4 ευρώ/MWh αλλά το βράδυ θα «πιάσει» τα 219 ευρώ/MWh, φέρνοντας στον νου το περσινό καλοκαίρι, όπου η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης βίωσαν συνθήκες… πολέμου.

Προφανώς και το σκαμπανέβασμα των χονδρικών τιμών σχετίζεται με τη χρήση ΑΠΕ σχεδόν ως τη δύση του ηλίου, οι οποίες στη συνέχεια δίνουν τη θέση τους στο ακριβότερο από πέρσι φυσικό αέριο, ωστόσο δεν είναι επαρκής η εξήγηση αν ρίξει κανείς μια ματιά τι γίνεται
στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Το πρόβλημα

Για μια ακόμα φορά, είναι σαν να έχει τραβήξει κανείς μια γραμμή, που χωρίζει την Ανατολική από τη Δυτική Ευρώπη. Έτσι, ενώ χθες η Ελλάδα είχε μέση χονδρική τιμή 79,31 ευρώ/MWh π.χ. οι Γερμανοί απολάμβαναν τιμή λίγο πάνω από τα 54 ευρώ/MWh.

Αφήνοντας κανείς στην άκρη τα αίτια του προβλήματος (π.χ. έλλειψη διασυνδέσεων) και την απροθυμία των Βρυξελλών να βρουν αυτοματοποιημένες λύσεις για περιόδους στρεβλώσεων όπως πέρσι, η ουσία είναι ότι νοικοκυριά κι επιχειρήσεις στην Ελλάδα πληρώνουν ακριβά το ρεύμα τους. Μόλις χθες η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι οι λιανικές τιμές του ρεύματος τον Μάιο ήταν 18% υψηλότερες από πέρσι.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και η Κομισιόν, σημειώνοντας ότι οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα παραμένουν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ και έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα των ενεργοβόρων βιομηχανιών της Ελλάδας. Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους τεχνοκράτες, αυτό εμποδίζει τον περαιτέρω εξηλεκτρισμό που είναι αναγκαίος για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της χώρας, παρότι θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Τις πταίει; Κατά την Κομισιόν, σημαντικός καθοριστικός παράγοντας των υψηλών τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας είναι η συνεχιζόμενη εξάρτηση από το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο λόγος της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας προς το αέριο εξακολουθεί να είναι υψηλότερος από τον μέσο όρο της ΕΕ, καθώς οι καταναλωτές και οι βιομηχανίες πληρώνουν τρεις φορές ή περισσότερο για την ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι για το αέριο. Ο λόγος της τιμής επιδεινώνεται περαιτέρω από το υψηλότερο επίπεδο φόρων και τελών που επιβάλλονται στην ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση με το αέριο.

Είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν ένα στα τρία ελληνικά νοικοκυριά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ληξιπρόθεσμες οφειλές λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας το 2023, επίπεδο το οποίο ακολουθεί εν γένει το επίπεδο που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα έτη. Αυτό το επίπεδο ληξιπρόθεσμων οφειλών λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας είναι σχεδόν πενταπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ.

Η συνταγή που «καίει»

Πώς μπορεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα; Με τη βελτίωση της ευελιξίας του ενεργειακού συστήματος π.χ. αύξηση της δυναμικότητας αποθήκευσης ΑΠΕ, έξυπνοι μετρητές, ενίσχυση της αιολικής ενέργειας κ.λ.π.

Κι αν αυτά είναι, μάλλον, αυτονόητα, δεν είναι καθόλου αυτονόητα και εφαρμόσιμα αυτά που ζητάει η Κομισιόν αναφορικά με τις επιδοτήσεις, οι οποίες ενεργοποιούνται ως αντιστάθμισμα στα σοκ του ρεύματος σε νοικοκυριά κι επιχειρήσεις.

«Η Ελλάδα καταγράφει σημαντικές επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων και δεν υπάρχουν σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση των εν λόγω επιδοτήσεων πριν από το 2030. Η μείωση και η σταδιακή κατάργηση των τρεχουσών επιδοτήσεων συνάδει με τις δεσμεύσεις της ΕΕ και θα μπορούσε
να συμβάλει στη χαλάρωση των ορίων στα δημοσιονομικά περιθώρια της Ελλάδας», επισημαίνει η Κομισιόν στην Έκθεση της, ανάβοντας… «φωτιές».

Τι ζητάει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την Ελλάδα; Να δώσει προτεραιότητα στη σταδιακή κατάργηση των ακόλουθων ειδών επιδοτήσεων:

i) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια με στοχευμένο τρόπο

ii) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανησυχίες ενεργειακής ασφάλειας

iii) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που εμποδίζουν τον εξηλεκτρισμό

iv) επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που δεν έχουν καίρια σημασία για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.