Οι νεοφυείς επιχειρήσεις αγροδιατροφής καταλαμβάνουν την τέταρτη θέση, από άποψη πληθυσμού, στο Εθνικό Μητρώο - Elevate Greece και στόχος του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων είναι να συνδεθεί, πιο αποτελεσματικά, η γεωργική οικονομία και η παραγωγή με την έρευνα και την επιχειρηματικότητα, σε συνδυασμό με τη χρήση των νέων καινοτόμων τεχνολογιών.
Ήδη μελετάται στοχευμένο πλέγμα πολιτικών ενίσχυσης για νεοφυείς επιχειρήσεις αγροδιατροφής, εκτός αστικών κέντρων, μέσω Elevate Greece και περιφερειών, ενώ όπως υπογραμμίζει σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας «υπάρχουν πολλά παραδείγματα ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων που πετυχαίνουν σπουδαία επενδυτικά αποτελέσματα και συμφωνίες με διεθνείς οίκους, μεγάλης εμβέλειας. Στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο περιβάλλον ώστε να εξελιχθούν περισσότερες καινοτόμες ιδέες σε βιώσιμες επιχειρήσεις».
Σύμφωνα με τα στοιχεία, στο μητρώο έχουν εγγραφεί 39 νεοφυείς επιχειρήσεις αγροδιατροφής, οι οποίες απασχολούν περισσότερους από 227 εργαζομένους, η συνολική χρηματοδότηση που έχουν λάβει από επενδυτικά κεφάλαια υπερβαίνει τα 15,45 εκατ. ευρώ και η κυρίαρχη τεχνολογία που επιλέγουν είναι το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things).
«Ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα, διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις ώστε να καταστεί ένας από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης της οικονομίας» σημειώνει ο κ. Δήμας και προσθέτει: «η κλιματική κρίση, η γεωργία ακριβείας και η ευφυής γεωργία είναι προκλήσεις που θα μας απασχολήσουν τις επόμενες δεκαετίες και για να μην μας προσπεράσουν οι εξελίξεις θα πρέπει να επενδύσουμε στον χώρο έρευνας και καινοτομίας».
Το «προφίλ» των εταιρειών που έχουν ενταχθεί στην πλατφόρμα του Elevate Greece, δείχνει ότι το επιχειρηματικό μοντέλο που επιλέγεται από τις εταιρείες που ασχολούνται με την αγροτεχνολογία, είναι το B2B σε ποσοστό άνω του 49%, ενώ στον αντίποδα το μοντέλο B2G επιλέγει το 6% των επιχειρήσεων. Ενδιαμέσως B2C διαλέγει το 21% των εταιρειών και B2B2C το 23%.
Κυρίαρχη πηγή χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις αποτελούν τα Ίδια Κεφάλαια (αυτοχρηματοδότηση) με αμέσως επόμενη επιλογή τις επιχορηγήσεις, ενώ ο δανεισμός αποτελεί τελευταία επιλογή.
Συνηθέστερο μοντέλο εσόδων είναι οι συνδρομές υπηρεσιών μαζί με τις χρεώσεις ανά πώληση προϊόντος και αναφορικά με την διείσδυση των νέων τεχνολογιών στον τομέα της αγροδιατροφής, οι κυριότερες χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες από τις επιχειρήσεις είναι το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things), τo σύγχρονο λογισμικό, όπως και η ανάλυση δεδομένων μεγάλης κλίμακας. Ακολουθούν η ρομποτική, το υπολογιστικό νέφος, τα drones, οι χρηματοοικονομικές τεχνολογίες, η απεικονιστική, τα δίκτυα κά.
Με αφορμή τα στοιχεία, ο υφυπουργός σημειώνει: «η αποτελεσματικότερη σύνδεση της επιστημονικής έρευνας και της εξειδικευμένης γνώσης με την αγροτική παραγωγή και τον πρωτογενή τομέα αποτελεί ένα πολύ μεγάλο στοίχημα, αλλά και μια πρόκληση που δεν θα έχει μόνο οικονομικό αντίκτυπο, αλλά και κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα».
Συνεργασία του Elevate Greece με τις περιφέρειες
Από την χαρτογράφηση του οικοσυστήματος των νεοφυών επιχειρήσεων, όπως αναφέρει ο υφυπουργός, ένα σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την χαρτογράφηση του οικοσυστήματος είναι η ανάγκη ενίσχυσης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια.
Συγκεκριμένα ο κ. Δήμας σημειώνει: «Η κατανομή του 47% των νεοφυών επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα στην περιφέρεια Αττικής είναι ένα στοιχείο που μας απασχολεί, καθώς η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας δεν είναι μια υπόθεση που αφορά μόνο τα αστικά κέντρα, αλλά το σύνολο της επικράτειας. Ήδη μελετάται ένα στοχευμένο πλέγμα πολιτικών, μέσω της συνεργασίας του Elevate Greece με τις περιφέρειες ώστε να ενισχυθούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις, που βρίσκονται εκτός των αστικών κέντρων και απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα».
Επιπλέον, όπως υπογραμμίζει ο κ. Δήμας, η γενική γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, σχεδιάζει για το νέο ΕΣΠΑ σημαντικές δράσεις που στοχεύουν στην ανάπτυξη σε συγκεκριμένους θεματικούς τομείς. Ο τομέας της αγροδιατροφής παραμένει από τους βασικούς πυλώνες της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3) και στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 με στόχο την αποτελεσματικότερη σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με την έρευνα και την καινοτομία.
Αποτελεσματικότερη σύνδεση γεωργικής οικονομίας με την έρευνα και τη χρήση νέων καινοτόμων τεχνολογιών
Με αφορμή τα στοιχεία για την συμμετοχή της αγροδιατροφής στην πλατφόρμα του Elevate Greece, και στην ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ εάν μπορεί η Ελλάδα να καινοτομεί αξιοποιώντας τη νέα τεχνολογία και την έρευνα στην αγροτική παραγωγή ή απλώς συνεχίζεται η πατροπαράδοτη εμπειρική γεωργία ο υφυπουργός δηλώνει:
«Αναμφισβήτητα η χώρα μας διαθέτει εύφορη γη, πλούσια ηλιοφάνεια, ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες με σπάνια χλωρίδα και πανίδα, προκειμένου να αναπτύξει την αγροτική της οικονομία και παραγωγή. Αυτό, όμως, που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα στο βαθμό που θα μπορούσαμε, είναι να συνδέσουμε με πιο αποτελεσματικό τρόπο τη γεωργική οικονομία και την παραγωγή με την έρευνα και την επιχειρηματικότητα, σε συνδυασμό με τη χρήση των νέων καινοτόμων τεχνολογιών. Ο στόχος είναι η ποιοτική αναβάθμιση των προϊόντων, η αύξηση του αγροτικού εισοδήματος και φυσικά η αύξηση του ΑΕΠ του πρωτογενούς τομέα.
Η Ελλάδα έχει το προνόμιο να διαθέτει εξαιρετικό ερευνητικό και επιχειρηματικό ταλέντο το οποίο πρέπει να εφοδιάσουμε με τα κατάλληλα εργαλεία προκειμένου το εγχώριο οικοσύστημα καινοτομίας να καταστεί διεθνώς ανταγωνιστικότερο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων που πετυχαίνουν σπουδαία επενδυτικά αποτελέσματα και συμφωνίες με διεθνείς οίκους, μεγάλης εμβέλειας. Στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο περιβάλλον ώστε να εξελιχθούν περισσότερες καινοτόμες ιδέες σε βιώσιμες επιχειρήσεις.
Η αποτελεσματικότερη σύνδεση της επιστημονικής έρευνας και της εξειδικευμένης γνώσης με την αγροτική παραγωγή και τον πρωτογενή τομέα αποτελεί ένα πολύ μεγάλο στοίχημα, αλλά και μια πρόκληση που δεν θα έχει μόνο οικονομικό αντίκτυπο, αλλά και κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Είναι γεγονός πως κάποιοι από τους ανταγωνιστές μας στον αγροδιατροφικό τομέα, όπως πχ το Ισραήλ, η Ολλανδία και άλλες χώρες της ΕΕ, πετυχαίνουν πολλαπλάσια στρεμματική απόδοση με την χρήση της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών σε κάποιες ποικιλίες προϊόντων. Αν θέλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο θα πρέπει να αξιοποιήσουμε με τον βέλτιστο τρόπο τις δυνατότητες του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτουμε αλλά και των εργαλείων που υπάρχουν πλέον στην έρευνα, την τεχνολογία και στο οικοσύστημα καινοτομίας.
Σχεδιάζουμε τα εργαλεία ώστε να μπορούμε να πετύχουμε μία ολοκληρωμένη προσέγγιση διαχείρισης της αγροτικής δραστηριότητας, η οποία αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και την επιστημονική-ερευνητική γνώση, στοχεύει στην βελτίωση των παραγωγικών αποτελεσμάτων και προκαλεί πολλαπλά οφέλη στην αγροτική συγκομιδή, αλλά και στο περιβάλλον. Η ανάπτυξη του συγκεκριμένου εγχειρήματος μπορεί να καταστήσει τον ελληνικό πρωτογενή τομέα εκ των πρωταγωνιστών στην ευρωπαϊκή αγορά και όχι μόνο».
Συνεργασία νεοφυών επιχειρήσεων και ερευνητικού οικοσυστήματος
Η πρόσκληση του ΕΣΠΑ «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» στην οποία υλοποιούνται 216 έργα, έχει τη μεγαλύτερη συμμετοχή έργων σε υλοποίηση (~21%) συνολικής δαπάνης, δημόσιας και ιδιωτικής, 127,9 εκατ. ευρώ. Από αυτά, την αγροδιατροφή αφορούν τα εξής:
- 7 συνεργατικοί Σχηματισμοί Καινοτομίας (Innovation Clusters) του τομέα της αγροδιατροφής έχουν εγκριθεί προς υλοποίηση
- 2 Κέντρα Ικανοτήτων του τομέα της αγροδιατροφής έχουν εγκριθεί. Τα Κέντρα Ικανοτήτων, διαθέτοντας την απαραίτητη υποδομή και τεχνογνωσία, έχουν ως βασικό σκοπό την υποστήριξη της καινοτομίας σε βασικούς τομείς της Ελληνικής οικονομίας, μέσω της παροχής εξειδικευμένων/καινοτόμων υπηρεσιών/προϊόντων και της μεταφοράς τεχνολογίας σε επιχειρήσεις, ιδίως στις μικρομεσαίες.
«Υπάρχει λαμπρό πεδίο συνεργασίας των νεοφυών επιχειρήσεων με το Ερευνητικό Οικοσύστημα της χώρας (Γεωπονικά Πανεπιστήμια, ΕΛΓΟ Δήμητρα, τμήματα Πολυτεχνικών Σχολών κα)» όπως σχολιάζει ο υφυπουργός.
Elevate Greece:523 startups με πάνω από 4.800 εργαζομένους
Τέλος ο κ. Δήμας υπενθυμίζει ότι, μέχρι πρότινος, η Ελληνική πολιτεία δεν είχε σαφή ορισμό για το ποιες επιχειρήσεις λογίζονται ως νεοφυείς, ούτε υπήρχε μηχανισμός αξιολόγησης και παρακολούθησης. «Αυτό το κενό κάλυψε η σύσταση του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece. Σε διάστημα ενός έτους από την δημιουργία και λειτουργία του, έχουν εγγραφεί 523 νεοφυείς επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περισσότερους από 4.800 εργαζομένους. Έχουμε δηλαδή, για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια σαφή και χαρτογραφημένη εικόνα του οικοσυστήματος καινοτομίας σε επίπεδο νεοφυών επιχειρήσεων και έτσι η Πολιτεία έχει τη δυνατότητα να σχεδιάζει πολιτικές κομμένες και ραμμένες για τις ανάγκες του οικοσυστήματος».
Και προσθέτει: «η πολιτεία διαθέτει στα χέρια της ένα ουσιαστικό εργαλείο μέσα από το οποίο παρέχει εξειδικευμένα κίνητρα στις νεοφυείς επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα, έχουν νομοθετηθεί φορολογικές εκπτώσεις για επενδυτικούς αγγέλους (angel investors), ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο για μετοχές προαίρεσης (stock options), δωρεάν προβολή τους στην πλατφόρμα Elevate Greece και στη ΔΕΘ, ακόμα και δράσεις ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της ρευστότητάς τους («Στήριξη Νεοφυών Επιχειρήσεων Εθνικού Μητρώου "Elevate Greece" για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19»). Παράλληλα, μέσω του Elevate Greece υπάρχει πρόσβαση σε ένα ευρύ δίκτυο επίσημων υποστηρικτών από τράπεζες και πολυεθνικές επιχειρήσεις που παρέχουν χρηματικά έπαθλα, εξειδικευμένα τραπεζικά προϊόντα, πρόσβαση σε παγκόσμια δίκτυα καινοτομίας, δωρεάν υπηρεσίες νέφους αλλά και επαγγελματική καθοδήγηση (mentoring) και πολλά άλλα».
