Ανάλυση: Γιατί ο χρυσός μπορεί να χάνει τη λάμψη του ως «ασφαλές καταφύγιο» επένδυσης -Καθηγητής εξηγεί
Στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών εκτοξεύτηκε η τιμή του χρυσού τον Σεπτέμβριο του 2025, φθάνοντας περίπου τα 3.700 δολάρια ανά ουγγιά, και παραμένει κοντά σε αυτό το επίπεδο.
Παραδοσιακά, ο χρυσός θεωρείται «ασφαλές καταφύγιο», δηλαδή ένα περιουσιακό στοιχείο στο οποίο οι επενδυτές στρέφονται σε περιόδους κρίσης, εγκαταλείποντας τις πιο ριψοκίνδυνες επιλογές όπως οι μετοχές. Ωστόσο, τον Αύγουστο ο χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 κατέγραψε επίσης ρεκόρ, μια ασυνήθιστη σύμπτωση που αλλάζει τα δεδομένα.
Όπως σημειώνει σε ανάλυσή του στον ιστότοπο theconversation.com ο David McMillan, καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Stirling, ιστορικά οι τιμές χρυσού και μετοχών κινούνταν σε αντίθετες κατευθύνσεις. Αυτό προσέδιδε στον χρυσό τον ρόλο της «αντιστάθμισης» έναντι απωλειών από τις μετοχές. Όμως τα τελευταία χρόνια η συσχέτιση φαίνεται να έχει αλλάξει.
Η νέα πραγματικότητα των αγορών
Σήμερα, η παγκόσμια οικονομία εξέρχεται από μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού και υψηλών επιτοκίων. Οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν σταδιακά τα επιτόκια, ενισχύοντας την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Οι εταιρικές κερδοφορίες κινούνται ανοδικά, ενώ η αισιοδοξία για τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης δίνει περαιτέρω ώθηση στα χρηματιστήρια.
Ωστόσο, η γεωπολιτική αβεβαιότητα – με επίκεντρο τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή και την απρόβλεπτη εμπορική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ – ωθεί τους επενδυτές να στραφούν ξανά στον χρυσό. Οι παράγοντες αυτοί δημιουργούν κινδύνους για τις αγορές και ενισχύουν τη ζήτηση για ασφαλή περιουσιακά στοιχεία.
Ο ρόλος των ETFs και η αμφισβήτηση του δολαρίου
Μετά το «κραχ» του διαδικτύου στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο χρυσός άρχισε να αντιμετωπίζεται σαν κάθε άλλο χρηματοοικονομικό προϊόν. Η δημιουργία των χρυσών ETFs έδωσε τη δυνατότητα στους επενδυτές να αποκτούν μερίδιο στον χρυσό χωρίς να τον κατέχουν φυσικά. Έκτοτε, η ζήτηση εκτοξεύθηκε, ιδίως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Παράλληλα, η θέση του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος αμφισβητείται όλο και περισσότερο. Ορισμένες χώρες εξετάζουν το ενδεχόμενο να εμπορεύονται βασικά προϊόντα, όπως το πετρέλαιο, στα δικά τους νομίσματα. Οι αμφιβολίες αυτές ωθούν τις κεντρικές τράπεζες να αγοράζουν περισσότερο χρυσό ως εναλλακτική λύση.
Το τέλος του χρυσού ως «ασφαλές καταφύγιο»;
Σύμφωνα με τον McMillan, από το 2009 και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, η πορεία του χρυσού ακολουθεί σε γενικές γραμμές αυτή των μετοχών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο χρυσός δεν λειτουργεί πλέον ως αντιστάθμισμα απέναντι στις χρηματιστηριακές απώλειες, αλλά έχει εδραιωθεί ως ακόμη ένα επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο – μαζί με μετοχές, ομόλογα και άλλα εμπορεύματα.
Ένα πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο
Παρά τις αλλαγές στη λειτουργία του ως «ασφαλές καταφύγιο», ο χρυσός εξακολουθεί να αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς για τις διεθνείς αγορές. Η περιορισμένη προσφορά του, η διαχρονική του αξία, αλλά και η χρήση του τόσο στην κοσμηματοποιία όσο και στη βιομηχανία, ενισχύουν τη ζήτησή του και τον καθιστούν σπάνιο και περιζήτητο.
Όπως τονίζει ο McMillan στο theconversation.com, το μέλλον του χρυσού ίσως να μην είναι πια συνδεδεμένο αποκλειστικά με την αντιστάθμιση κινδύνου απέναντι στις μετοχές, αλλά με τον ρόλο του ως ένα ακόμη ισχυρό θεμέλιο σε διαφοροποιημένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια.
Έτσι, ακόμη κι αν έχει αλλάξει μορφή, παραμένει κρίσιμος παράγοντας στη διαμόρφωση της διεθνούς οικονομικής εικόνας.