Α’ κατοικία: Προσπάθεια έντιμου συμβιβασμού από την κυβέρνηση
Είναι πολύ πιθανό μια μέση ελληνική οικογένεια που παλεύει σκληρά τα τελευταία χρόνια για να πληρώσει τους φόρους, τα φροντιστήρια των παιδιών, το στεγαστικό δάνειο, ιατρικά και πολλά άλλα έξοδα, έξοδα που δεν τις επιτρέπουν να αποταμιεύει ούτε ευρώ, όταν διαβάζει ότι δικαιούται προστασίας κάποιος που δεν πληρώνει το στεγαστικό του αν έχει καταθέσεις μέχρι 15.000 ευρώ, να επαναστατεί! Αν κάποιος έχει 15.000 καταθέσεις γιατί δεν πληρώνει τη δόση του στεγαστικού;
Παρόλα αυτά το νέο πλαίσιο που κατατέθηκε χθες στη Βουλή αποτελεί μια ειλικρινή προσπάθεια από πλευράς της κυβέρνησης να επιτευχθεί ένας έντιμος συμβιβασμός και να δοθεί λύση σε ένα πραγματικό πρόβλημα.
Η κυβέρνηση έχει κάνει σημαντικές υποχωρήσεις προκειμένου να υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές. Η αρχική πρόθεση και πρόταση της κυβέρνησης ήταν η αντικειμενική αξία της προστατευόμενης κατοικίας για στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ χωρίς διάκριση. Στη μορφή που κατατέθηκε χθες το πλαίσιο προβλέπει όριο 250.000 ευρώ για την α’ κατοικία αλλά 175.000 ευρώ για τα επιχειρηματικά δάνεια (με εγγύηση ακινήτου) δηλαδή κατά 30% χαμηλότερα.
Παράλληλα, έχουμε δραστική μείωση των περιουσιακών στοιχείων, από τα οποία εξαρτάται η επιλεξιμότητα του οφειλέτη για το αν δικαιούται προστασία. Αρχικά η κυβέρνηση ζητούσε να δικαιούνται προστασίας οφειλέτες με ακίνητη περιουσία, εκτός της πρώτης κατοικίας, αξίας 260.000 ευρώ, δηλαδή επιλέξιμος θα μπορούσε να θεωρηθεί οφειλέτης με συνολική ακίνητη περιουσία 510.000 ευρώ! Με το νέο πλαίσιο η αξία της επιπλέον ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να ξεπερνά τις 80.000 ευρώ δηλαδή αθροιστικά, με την πρώτη κατοικία, το όριο διαμορφώνεται σε 330.000 ευρώ δηλαδή 35,3% χαμηλότερα.
Σε δραστική μείωση προχώρησε και σε ότι αφορά το όριο καταθέσεων: αρχικά η κυβέρνηση ζητούσε να είναι 65.000 ευρώ, ενώ στο χθεσινό νομοσχέδιο το όριο έχει ψαλιδιστεί στις 15.000 ευρώ.
Τα παραπάνω όρια, παρά τη σημαντική μείωσή τους, εξακολουθούν να προκαλούν αιτιάσεις για το κατά πόσο είναι κοινωνικά δίκαιο να τυγχάνει προστασίας άτομο που διαθέτει περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια κυβέρνηση που το σημείο εκκίνησης ήταν το «δεν πληρώνω», τα περί «Σεισάχθειας» και «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη».
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, το παραπάνω πλαίσιο σε συνδυασμό με τα εισοδηματικά όρια, τη διαδικασία που θα ακολουθείται για να κριθεί αν είναι ή όχι κάποιος οφειλέτης και τις άλλες δικλείδες ασφαλείας που έχουν τεθεί δεν θα αφήσουν πολλά περιθώρια στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Αντίθετα, τονίζουν, το νέο πλαίσιο θα σημάνει την αρχή του τέλους για όλους όσοι είδαν την κρίση σαν ευκαιρία να μην αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, βρίσκοντας φιλόξενο καταφύγιο στον Νόμο Κατσέλη. Ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης εκτίμησε ότι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές αποτελούν το 25% των στεγαστικών δανείων σε καθυστέρηση.
Σημειώνεται ότι είναι ίσως η πρώτη φορά που για ένα νομοσχέδιο προηγήθηκε τόσο στενή συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών. Η κυβέρνηση άκουσε με προσοχή τα ζητήματα που έθεσαν οι τράπεζες, τους κινδύνους για τους ισολογισμούς και το φάσμα μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης και με καθοριστική ασφαλώς τη σχετική πίεση από την πλευρά των δανειστών προχώρησε στην ριζική αναμόρφωση του πλαισίου (σε σχέση με το αρχικό σχέδιο), με την ενεργή συμβολή των τραπεζών, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν προβλήματα ανάλογα αυτών που προκάλεσε ο Νόμος Κατσέλη. Έτσι, εκτός απροόπτου το νέο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα ψηφιστεί αύριο το βράδυ ή την Παρασκευή ενώ και η Νέα Δημοκρατία δήλωσε ότι θα υπερψηφίσει επί της αρχής τη ρύθμιση. Έτσι παρά το γεγονός ότι οι δανειστές διατηρούν αρκετές επιφυλάξεις, και η ρύθμιση δεν έχει αξιολογηθεί από την ΕΚΤ, εκτιμάται ότι θα περάσει και οι δανειστές δεν θα επιμείνουν σε νέες μεγάλες αλλαγές.
Σημειώνεται ότι θετική είναι η αντίδραση της αγοράς στο πλαίσιο της συμφωνίας και αυτή την ώρα ο δείκτης των τραπεζικών μετοχών ενισχύεται κατά 2,75%.