Η Γερμανία κάνει… «νερά» για το Ταμείο Ανάκαμψης
Όσοι πίστευαν ότι η συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο θα είναι ένας… υγιεινός περίπατος, προφανώς θα πρέπει να το ξανασκεφτούν. Να αναθεωρήσουν απόψεις θα πρέπει, επίσης και όσοι ζητωκραύγασαν μετά τη κοινή πρόταση Γαλλίας- Γερμανίας.
Τα πράγματα είναι απλά. Η Γερμανία αναλαμβάνει την Προεδρία της Ένωσης κι όσο κι να φέρεται διατεθειμένη να ρίξει νερό στο κρασί της και να βάλει πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, αυτό θα γίνει υπό πολύ συγκεκριμένους και αυστηρούς όρους.
Η αποτυχία της τηλεδιάσκεψης των Ευρωπαίων ηγετών ήταν προδιαγεγραμμένη κι όσο κι αν επιχειρήθηκε να πλασαριστεί ως… επιτυχία γιατί έγινε μια πρώτη εκτενής συζήτηση, η ουσία είναι ότι αναδείχθηκαν τουλάχιστον 5 σημεία διαφωνιών, τα οποία μόνο δευτερεύουσας σημασίας δεν είναι. Ήδη, από το ευρωπαϊκό στρατόπεδο εκφράζονται, πλέον, έντονες επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι δυνατόν να υπάρξει συμφωνία στην επόμενη Σύνοδο, στα μέσα Ιουλίου, την τελευταία πριν από τις θερινές διακοπές. Το γεγονός, άλλωστε, ότι η Ολλανδία- μια από τις τέσσερις χώρες που διαφωνούν με την πρόταση της Κομισιόν- βρίσκεται σε τροχιά εκλογών, καθιστά εξαιρετικά αμφίβολο ένα συμβιβασμό στο ορατό μέλλον.
Το πρώτο σημείο διαφωνίας, αλλά όχι αξεπέραστο, αφορά στο μέγεθος του Ταμείου, δηλαδή στα 750 δις ευρώ που προβλέπει η πρόταση της Κομισιόν. Το δεύτερο σημείο αφορά στην αναλογία επιχορηγήσεων- δανείων και είναι ένα από τα «αγκάθια». Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι Σουηδία, Ολλανδία, Δανία, Αυστρία αλλά και άλλοι «μικροί» επιμένουν ότι από τη στιγμή που η Ευρώπη θα δανειστεί ως «ένα», είναι σωστό η χορήγηση της βοήθειας προς τα κράτη να γίνει υπό τη μορφή δανείων. Στο σημείο αυτό υπάρχει, μάλιστα κι άλλο… παζάρι για το εάν πρέπει αυτά τα δάνεια να δοθούν εμπροσθοβαρώς, δηλαδή να προηγηθούν των επιχορηγήσεων προς τα κράτη- μέλη.
Και κάπου εδώ έριξε η Γερμανία τη «ρουκέτα». Ενώ στον πυρήνα της πρότασης της Κομισιόν είναι η αποπληρωμή των δανείων μετά το 2028, έτσι ώστε να μην υπονομευθούν οι προσπάθειες ανάκαμψης μετά το σοκ της πανδημίας, το Βερολίνο επικαλείται λόγους ηθικής τάξης και ζητά να γίνει η εξόφληση των δανείων εντός της περιόδου 2021- 2027! Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Σιδηρά δημοσιονομική πειθαρχία και ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα, που παραμένει σε Ενισχυμένη Εποπτεία, ασφυκτικός έλεγχος.
Τρίτο σημείο διαφωνίας, «οι ίδιοι πόροι» που θα χρησιμοποιηθούν για την απορρόφηση του κόστους των επιχορηγήσεων κι εδώ ανοίγει ένας άλλος μεγάλος κύκλος παζαριών για «πράσινους» φόρους, για «ψηφιακούς» φόρους, ενώ συναφές θέμα είναι οι εκπτώσεις που απαιτούσαν οι Βόρειες χώρες ως προς τη συμμετοχή τους στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό, μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το τέταρτο σημείο, που «καίει» ιδιαιτέρως την Ελλάδα είναι ο τρόπος κατανομής των ποσών που τελικά θα συμφωνηθούν, η περιβόητη κλείδα. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης των ηγετών εκφράστηκε η άποψη ότι δεν πρέπει να ληφθεί υπόψιν το κριτήριο της ανεργίας, καθώς σε αυτό ενσωματώνονται οι… αμαρτίες του παρελθόντος, δηλαδή μεταξύ άλλων η έλλειψη μεταρρυθμίσεων, άρα δεν είναι απόρροια της πανδημίας. Η Κομισιόν αποκρούει αυτήν τη γραμμή, επισημαίνοντας ότι αν δεν ληφθεί υπόψιν το κριτήριο της ανεργίας, θα διευρυνθούν οι ανισότητες μέσα στην Ένωση, ωστόσο μένει να διαπιστωθεί εάν θα περάσει η άποψη των Βρυξελλών ή αν θα έχουμε ανατροπές σε βάρος των ποσών που αναλογούν στην Ελλάδα.
Όπως επισημαίνει στο εβδομαδιαίο του δελτίο το ΕΛΙΑΜΕΠ, παρά το ότι η Κομισιόν έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να δημοσιεύσει επίσημες εκτιμήσεις των εθνικών κατανομών, σύμφωνα με τον Zsolt Darvas του Bruegel , οι διακρατικές χορηγήσεις θα ενέχουν τόσο ένα στοιχείο ασφάλισης (οι χώρες που πλήττονται περισσότερο, θα πάρουν περισσότερα χρήματα) όσο και ένα στοιχείο αναδιανομής (χώρες με χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΕ, επίσης λαμβάνουν περισσότερα χρήματα). Πιο συγκεκριμένα, βάσει της πρότασης της Επιτροπής, η Ιταλία και η Ισπανία θα είναι οι μεγαλύτεροι δικαιούχοι επιχορηγήσεων από πλευράς αξίας σε ευρώ, ενώ η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Κροατία θα λάβουν τα υψηλότερα μερίδια στη βάση του ΑΕΕ τους, δηλαδή περίπου 15%.
Το πέμπτο σημείο διαφωνιών είναι οι μεταρρυθμίσεις, που θα συνοδεύουν τις εκταμιεύσεις. Η Κομισιόν επαναλαμβάνει και διαβεβαιώνει ότι δεν θα υπάρξει Τρόικα και ότι οι μεταρρυθμίσεις θα είναι ιδιοκτησία των εθνικών κυβερνήσεων. Ωστόσο, ήδη ακούγονται φωνές για την ανάγκη προώθησης συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων σε όλη την Ευρώπη, έτσι ώστε αφενός να μη βρεθούν πάλι κάποιες χώρες σε μειονεκτική θέση απέναντι σε κάποια νέα κρίση αφετέρου να γίνει κοινός βηματισμός προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις π.χ. «πράσινη» οικονομία.