Ανησυχητική έρευνα του ΔΝΤ για τα μέτρα στήριξης
Η Ελλάδα ήδη «τρέχει» μέτρα 24 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας και στο υπουργείο Οικονομικών προετοιμάζονται για ένα νέο «πακέτο» στη διάρκεια του Φθινοπώρου.
Την ίδια ώρα στην Ευρώπη κάθε χώρα εφαρμόζει αντίστοιχα προγράμματα στήριξης, που αθροίζονται σε πάνω από 500 δισ. ευρώ, Eurogroup και Σύνοδος Κορυφής έχουν ανάψει πράσινο φως σε δάνεια κι επιχορηγήσεις που ξεπερνούν τα 2,3 τρις ευρώ, ενώ η ΕΚΤ έχει βάλει προ πολλού «πλάτη» με το έκτακτο QE- και όχι μόνο- των 750 δις ευρώ. Αρκούν αυτά, για να πάρουν μπροστά οι οικονομίες και να ξεπεράσουν το σοκ της πρωτοφανούς ύφεσης; Σύμφωνα με το ΔΝΤ, όχι, ειδικά αν μιλάμε για χώρες που αντιμετωπίζουν δημογραφικό πρόβλημα και είναι υπερχρεωμένες.
«Σκανάροντας» τα μέτρα στήριξης, που έχουν πάρει και συνεχίζουν να παίρνουν οι χώρες απέναντι στις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης, οι τεχνοκράτες του Ταμείου τα πέρασαν από «κόσκινο», χρησιμοποιώντας στοιχεία του ΟΟΣΑ για την περίοδο 1985- 2017, με ένα βασικό κριτήριο: ποιο είναι το αποτέλεσμα τέτοιων δημοσιονομικών μέτρων στήριξης, ανάλογα με το δημογραφικό προφίλ των χωρών. Το αποτέλεσμα είναι αποκαρδιωτικό, καθώς δείχνει ότι το αποτέλεσμα αυτών των μέτρων στην ανάπτυξη είναι εξόχως θετικό εκεί όπου ο πληθυσμός είναι νεαρός (βασική κριτήριο είναι η αναλογία εργαζόμενων- συνταξιούχων), ενώ αντιθέτως είναι «φτωχό» εκεί όπου η ηλικιακή πυραμίδα είναι αντεστραμμένη.
Τα πράγματα είναι εξόχως ανησυχητικά για τις ευρωπαϊκές χώρες, όπου η γήρανση του πληθυσμού είναι ταχεία, δοκιμάζοντας εκ των άλλων τις αντοχές των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Για την Ελλάδα τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα, καθώς πέρα από τα ραγδαία επιβάρυνση του λόγου εργαζομένων/συνταξιούχων, η οικονομία σηκώνει το «βουνό» ενός δυσθεώρητου Χρέους.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, στις «γηράσκουσες» οικονομίες, ο μικρότερος αριθμός εργαζομένων δεν μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τα μέτρα στήριξης, τα οποία στοχεύουν κυρίως στην τόνωση της απασχόλησης μέσω π.χ. κινήτρων προσλήψεων. Αν συνυπολογίσει, μάλιστα, κανείς ότι το εισόδημα των συνταξιούχων είναι σταθερό ή βαίνει μειούμενο, γίνεται αντιληπτό ότι το όφελος των μέτρων στήριξης σε αυτές τις οικονομίες, τόσο στην ιδιωτική κατανάλωση όσο και στις επενδύσεις, είναι περιορισμένο. Γενικό συμπέρασμα; Όσο πιο «γερασμένη» είναι μια οικονομία και όσο πιο υψηλό Χρέος έχει, τόσο μικρότερο θα είναι το όφελος των μέτρων στήριξης στην ανάκαμψη της.
Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι ο λόγος εργαζομένων/συνταξιούχων επιδεινώνεται διαρκώς τις τελευταίες δεκαετίες και υπολογίζεται ότι σε 30 χρόνια περισσότερες από 20 χώρες θα έχουν αναλογία άνω του 50% και κάποιες κοντά στο 70%. Με αυτά τα δεδομένα και με αφορμή το σοκ του κορωνοϊού, το ΔΝΤ σημειώνει ότι λόγω των περιορισμένων αναπτυξιακών επιπτώσεων τέτοιων μέτρων στήριξης σε αυτές τις οικονομίες, το «πακέτο» θα πρέπει να συμπληρώνεται με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, με έμφαση στην αγορά εργασίας.