Στο ΣτΕ κρίνεται η τύχη του μετρό Θεσσαλονίκης
Στην ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίνεται η τύχη του πολυσυζητημένου σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης και σε μεγάλο βαθμό η εξέλιξη του συνόλου του έργου, η κατασκευή του οποίου έχει εξελιχθεί σε άκρως προβληματική υπόθεση.
Στην ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου εκδικάζονται σήμερα τρεις αιτήσεις ακύρωσης που έχουν υποβληθεί κατά της υπουργικής απόφασης της Λίνας Μενδώνη τον περασμένο Μάρτιο, με την οποία εγκρίθηκε η λύση της απόσπασης και επανατοποθέτησης των σημαντικών αρχαιοτήτων που έχουν βρεθεί στο σημείο στο οποίο αναμένεται να λειτουργήσει ο σταθμός Βενιζέλου.
Η απόφαση της υπουργού Πολιτισμού βασίστηκε σε γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) μετά από ολονύκτια συνεδρίαση τον περασμένο Δεκέμβριο, στην οποία τα μέλη του συμβουλίου τοποθετήθηκαν κατά πλειοψηφία υπέρ της λύσης που πρότεινε η Αττικό Μετρό για την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων.
Συνολικά επτά φορείς έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόφασης που υπέγραψε η κ. Μενδώνη. Η αρχή έγινε από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, οι οποίες κατέθεσαν αίτηση ακύρωσης στις 7 Ιουλίου 2020.
Δύο εβδομάδες αργότερα ακολούθησε νέα προσφυγή από την Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ενώ το ίδιο έπραξαν τέσσερις ακόμα φορείς. Πρόκειται για τον Ενιαίο Σύλλογο Υπαλλήλων Αττικής, Στερεάς και Νήσων του υπουργείου Πολιτισμού, το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, το Σύλλογο Εκτάκτων Αρχαιολόγων και την Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων.
Οι φορείς που αντιδρούν στην απόφαση της Λίνας Μενδώνη υποστηρίζουν ότι η βέλτιστη λύση για την προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου είναι η κατά χώρα (in situ) διατήρησή τους.
Το ζήτημα της ανάδειξης των αρχαίων ευρημάτων στο σταθμό Βενιζέλου έχει πυροδοτήσει έντονη πολιτική αντιπαράθεση τις τελευταίες ημέρες μεταξύ της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το απόγευμα της Τετάρτης ο Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε στη Θεσσαλονίκη με εκπροσώπους φορέων που αντιδρούν στην απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του πρώην δημάρχου, Γιάννη Μπουτάρη.
Στη συνάντηση ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι με τις ενέργειές της έχει εκτροχιάσει το χρονοδιάγραμμα του έργου, το οποίο θα μπορούσε – όπως είπε – να παραδοθεί στο τέλος Δεκεμβρίου εκτός από το σταθμό Βενιζέλου.
Η επίθεση του Αλέξη Τσίπρα προκάλεσε την οξύτατη αντίδραση του υπουργού Υποδομών, ο οποίος κατηγόρησε τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ για υποκρισία. Όπως είπε, το έργο δε θα μπορούσε να παραδοθεί το 2020 δεδομένου ότι όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας η ΝΔ, το 30% της νέας γραμμής δεν είχε καν ράγες και δεν είχαν παραληφθεί οι 16 από τους 18 συρμούς, για τη λειτουργία των οποίων πρέπει να προηγηθούν δοκιμές 18 μηνών.
Όπως τονίζουν αξιόπιστες πηγές, ο κίνδυνος να μην τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση του έργου είναι πιθανός, παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού και του Κώστα Καραμανλή ότι το μετρό Θεσσαλονίκης θα ξεκινήσει τη λειτουργία το 2023.
Κατά τις ίδιες πηγές, σε ορισμένους σταθμούς υπάρχουν ελλείψεις που αφορούν στο αρχιτεκτονικό σκέλος, όπως στη διαμόρφωση των χώρων, ενώ απομένουν σοβαρές εκκρεμότητες οι οποίες σχετίζονται με τις ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες.
Συνολικά θα πρέπει να τοποθετηθούν 40 ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα τα οποία είναι μείζονος σημασίας για τη λειτουργία του έργου. Μεταξύ αυτών είναι τα συστήματα σηματοδότησης, έλξης, διανομής ισχύος, φωτισμού, αερισμού και τηλεπικοινωνιών.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις στην κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης έχουν εκτοξεύσει το κόστος του έργου. Ο αρχικός προϋπολογισμός για τους 13 σταθμούς της βασικής γραμμής και τους πέντε σταθμούς της επέκτασης προς την Καλαμαριά ανερχόταν σε 1,4 δισ. ευρώ. Συνολικά, το κόστος του έργου αναμένεται να ξεπεράσει λόγω των προβλημάτων τα 2 δισ. ευρώ.
Σε περίπτωση που δεν ολοκληρωθούν οι εργασίες έως το τέλος του 2023, τότε η χώρα μας θα κληθεί να επιστρέψει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κονδύλια τα οποία υπολογίζονται σε περισσότερα από ένα δισ. ευρώ.
Το μετρό Θεσσαλονίκης αποτελεί το μοναδικό έργο το οποίο έχει χρηματοδοτηθεί από τρεις διαφορετικές προγραμματικές περιόδους (Γ ΚΠΣ, ΕΣΠΑ 2007-2013 & 2014-2020).