Κίτρινη κάρτα από τις Βρυξέλλες για την ανακύκλωση απορριμμάτων
Στη... σέντρα έβγαλε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα κράτη- μέλη που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τους στόχους του 2025 όσον αφορά την επανάχρηση και την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων και όλων των απορριμμάτων συσκευασίας, καθώς και τον στόχο υγειονομικής ταφής για το 2035.
Κατ’ αρχάς, όσον αφορά στον στόχο της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και της ανακύκλωσης του 55% των αστικών αποβλήτων και της ανακύκλωσης του 65% του συνόλου των απορριμμάτων συσκευασίας που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2025, 10 κράτη μέλη κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τόσο τον στόχο για τα αστικά απόβλητα όσο και τον στόχο για το σύνολο των απορριμμάτων συσκευασίας για το 2025. Δυστυχώς, μεταξύ αυτών, είναι η Ελλάδα. Τη δεκάδα συμπληρώνουν Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Ουγγαρία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία.
“Κίτρινη” κάρτα έβγαλε η Κομισιόν και στο πεδίο της υγειονομικής ταφής των απορριμμάτων, η οποία είναι η λιγότερο προτιμητέα επιλογή επεξεργασίας αποβλήτων. Η Οδηγία περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων υποχρεώνει τα κράτη- μέλη να μειώσουν την υγειονομική ταφή των αστικών αποβλήτων στο 10% κατ’ ανώτατο όριο έως το 2035 και εισάγει απαγόρευση της υγειονομικής ταφής των χωριστά συλλεχθέντων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων.
Συνολικά, 13 κράτη μέλη εξακολουθούν να απέχουν πολύ από τον στόχο της υγειονομικής ταφής του 10%: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ισπανία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία και Τσεχία.
Σύμφωνα με την Έκθεση της Κομισιόν, τα βιολογικά απόβλητα είναι η σημαντικότερη ροή αποβλήτων για την οποία απαιτείται δράση, δεδομένου ότι αποτελούν κατά μέσο όρο το 34% των αστικών αποβλήτων. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη δημιουργία ή στην επέκταση της αποτελεσματικής ικανότητας για χωριστή συλλογή και επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων.
Η ορθή διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων θα μπορούσε να καταστήσει δυνατή τη χρήση τους ως λιπασμάτων και βελτιωτικών εδάφους και για την παραγωγή βιοαερίου. Μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην επίτευξη των στόχων για το κλίμα και να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για ασφάλεια όσον αφορά την ενέργεια και τις κρίσιμες πρώτες ύλες, με την αντικατάσταση των ορυκτών ανόργανων λιπασμάτων και την παράλληλη βελτίωση της υγείας του εδάφους.
Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως καταλύτης, έτσι ώστε η Ελλάδα να καλύψει το χαμένο έδαφος. Δύο είναι οι βασικές μεταρρυθμίσεις, που ενσωματώνονται στο σχεδιασμό:
Η μεταρρύθμιση στη διαχείριση αποβλήτων με νέα νομοθεσία για την υλοποίηση βιώσιμων χώρων υγειονομικής ταφής και κέντρων ανακύκλωσης, αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των συστάσεων, εστιάζοντας στη διαχείριση των αποβλήτων, την κυκλική οικονομία και την ανακύκλωση.
Η σύσταση νέας ρυθμιστικής Αρχής για τα ύδατα και τα λύματα αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των συστάσεων, εστιάζοντας στην κυκλική οικονομία και την κατανάλωση νερού
Βασική παράμετρος του Σχεδίου Ανάκαμψης- στο πλαίσιο της “πράσινης” μετάβασης, είναι η κυκλική οικονομία με:
(α) αύξηση της ανθεκτικότητας, της δυνατότητας αποκατάστασης, της αναβάθμισης ή της επαναχρησιμοποίησης των προϊόντων, ιδίως στο σχεδιασμό και την κατασκευαστική δραστηριότητα,
β) αύξηση της ανακυκλωσιμότητας των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της ανακυκλωσιμότητας μεμονωμένων υλικών που περιέχονται σε αυτά τα προϊόντα, μεταξύ άλλων, με αντικατάσταση ή μειωμένη χρήση προϊόντων και υλικών που δεν είναι ανακυκλώσιμα, ιδίως στο σχεδιασμό και την κατασκευή δραστηριοτήτων
γ) ουσιαστική μείωση του περιεχομένου επικίνδυνων ουσιών και υποκατάστατων ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία σε υλικά και προϊόντα καθ 'όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, σύμφωνα με τους στόχους που ορίζονται στο δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης τέτοιων ουσιών με ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις και διασφάλιση της ιχνηλασιμότητας
(δ) παράταση της χρήσης των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησης, του σχεδιασμού για μακρά διάρκεια, της αποσυναρμολόγησης, της ανακατασκευής, των αναβαθμίσεων και της επισκευής και της κοινής χρήσης προϊόντων
ε) πρόληψη ή μείωση της παραγωγής αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής αποβλήτων από την εξόρυξη ορυκτών και αποβλήτων από την κατασκευή και την κατεδάφιση κτιρίων
(στ) αύξηση της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση αποβλήτων
ζ) αύξηση της ανάπτυξης της υποδομής διαχείρισης αποβλήτων που απαιτείται για την πρόληψη, την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα ανακτημένα υλικά ανακυκλώνονται ως υψηλής ποιότητας δευτερογενείς πρώτες ύλες στην παραγωγή, αποφεύγοντας έτσι την υποβαθμιστική ανακύκλωση, η) ελαχιστοποίηση αποτέφρωσης των αποβλήτων και αποφυγή της διάθεσης των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής ταφής, σύμφωνα με τις αρχές της ιεράρχησης των αποβλήτων ,
(i) αποφυγή και μείωση δημιουργίας απορριμμάτων.