Πάνω από το 3% του ΑΕΠ οι ελληνικές αμυντικές δαπάνες
Κοντά στα 800 δολάρια κατά κεφαλήν, υπολογίζονται οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα το 2024, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνονται στο 3,13% παραμένοντας μεταξύ των υψηλότερων στη Γηραιά Ήπειρο.
Τα ευρήματα του Ινστιτούτου SIPRI δεν προκαλούν έκπληξη, καθώς σταθερά η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών που κινούνται πολύ πάνω από το όριο του 2% του ΑΕΠ, που δεσμεύει θεωρητικά τις χώρες- μέλη του ΝΑΤΟ. Σε απόλυτα μεγέθη, μιλάμε για πάνω από 8 δισ δολάρια, ενώ σε σχέση με το σύνολο των δαπανών, οι αμυντικές καταλαμβάνουν το 6,58%.
Από την άλλη, δεν μπορεί κανείς να μην παρατηρήσει ότι παρά τη μεγάλη αύξηση των αμυντικών δαπανών σε όλη την Ευρώπη την περσινή χρονιά, οι περισσότερες χώρες έχουν ακόμα πολύ δρόμο να καλύψουν για να «πιάσουν» κατ’ αρχάς το όριο του 2%, πόσο μάλλον για να φτάσουν στο 3% του ΑΕΠ, που θεωρητικά πάντα είναι ο νέος στόχος για να «απεξαρτηθεί» η Ευρώπη από τις ΗΠΑ. Ενδεικτικά, η Ιταλία βρίσκεται στο 1,61%, η Ισπανία στο 1,43%, η Γαλλία στο 2,05%, η Γερμανία στο 1,89%.
Τα παραπάνω στοιχεία αν μη τι άλλο αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς στην Ευρώπη βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις για το πώς και πόσο θα χαλαρώσουν οι δημοσιονομικοί κανόνες, προκειμένου οι χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς το άγχος των κυρώσεων.
Αν και η Ελλάδα υπερκαλύπτει τα όρια- στόχους, έχει κάθε λόγο να προσδοκά τη μέγιστη δυνατή δημοσιονομική χαλάρωση. Στόχος, ο δημοσιονομικός χώρος που θα δημιουργήσει η εξαίρεση έστω μέρους των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος (ρήτρα διαφυγής), να καλυφθεί από κοινωνικές δαπάνες, δηλαδή φοροελαφρύνσεις και αυξήσεις μισθών- συντάξεων.
«Πυρετός» εξοπλισμών
Σύμφωνα με την έρευνα, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν στα 2,718 τρισ δολάρια το 2024, το 10ο έτος συνεχούς αύξησης. Αποτέλεσμα; Η παγκόσμια στρατιωτική επιβάρυνση -το μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ που αφιερώνεται στις στρατιωτικές δαπάνες- αυξήθηκε στο 2,5%.
Αρκετές χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης είδαν πρωτοφανή αύξηση των στρατιωτικών τους δαπανών το 2024, καθώς εφάρμοσαν νέες δεσμεύσεις για δαπάνες και σχέδια προμηθειών μεγάλης κλίμακας. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 28% και έφθασαν τα 88,5 δισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας την τον μεγαλύτερο spender στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και τον τέταρτο μεγαλύτερο στον κόσμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Πολωνίας αυξήθηκαν κατά 31% στα 38 δισ. δολάρια το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 4,2% του ΑΕΠ της Πολωνίας.
Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες των μελών του ΝΑΤΟ ανήλθαν σε 1,506 τρισ δολάρια, ή το 55% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Από τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ, τα 18 δαπάνησαν τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ για τον στρατό τους, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του SIPRI, από 11 το 2023 και τον υψηλότερο αριθμό από τότε που το ΝΑΤΟ υιοθέτησε την κατευθυντήρια γραμμή δαπανών το 2014.
Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 5,7% και έφτασαν τα 997 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή το 66% των συνολικών δαπανών του ΝΑΤΟ και το 37% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2024. Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού των ΗΠΑ για το 2024 αφιερώθηκε στον εκσυγχρονισμό των στρατιωτικών δυνατοτήτων και του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ, προκειμένου να διατηρηθεί το στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας και της Κίνας. Τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν συνολικά 454 δισεκατομμύρια δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το 30% των συνολικών δαπανών της συμμαχίας.