Προ των πυλών τρία μητρώα πιστοληπτικής αξιολόγησης

Οι μακροοικονομικοί δείκτες χαρακτηρίζονται θετικοί, ο προϋπολογισμός παράγει κι εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να παράγει (υπερ)πλεονάσματα, το Χρέος χαρακτηρίζεται μακροπρόθεσμα βιώσιμο, η ανεργία υποχωρεί στα προ κρίσης επίπεδα.

Υπάρχουν, όμως, στοιχεία που δείχνουν ότι δεν επιτρέπεται ο παραμικρός εφησυχασμός, όσον αφορά στις αντοχές των νοικοκυριών ως προς τη δυνατότητα εξυπηρέτησης νέων και παλαιότερων οφειλών, καθώς η ζημιά που προκάλεσε η μακρόχρονη οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τα σοκ της πανδημίας και του πληθωριστικού πυρετού, έχουν συμπιέσει τα εισοδήματα. Ενδεικτικό είναι ότι αν και πέρσι το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 6,9 δισ ευρώ, η καταναλωτική δαπάνη (ελέω πληθωρισμού) «φούσκωσε» κατά 7,2 δισ ευρώ, με αποτέλεσμα να
χρειαστεί τα νοικοκυριά να «φάνε» από τα έτοιμα, δηλαδή τις αποταμιεύσεις τους.

Τα μητρώα

Η παρακολούθηση του ιδιωτικού χρέους δεν είναι νέα ιδέα. Επιβλήθηκε εκ των πραγμάτων από την εκτίναξη των «κόκκινων» δανείων και των οφειλών σε εφορίες- ΕΦΚΑ, έτσι ώστε αφενός η Πολιτεία μπορεί να παρεμβαίνει όταν κρίνεται αναγκαίο (π.χ. με στοχευμένες ρυθμίσεις), αφετέρου να μην πλανάται πάνω από την αγορά η «σκιά» της αμφιβολίας και της αφερεγγυότητας.

Το πρώτο και καθοριστικό βήμα, δηλαδή η θεσμοθέτηση, έγινε. Πλέον, όπως προανήγγειλε η Γ.Γ. Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Θ. Αλαμπάση, στην Prodexpo, βρίσκεται προ των πυλών η ενεργοποίηση των τριών νέων μητρώων για την καταγραφή οφειλών πολιτών και επιχειρήσεων προς το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και την πιστοληπτική τους αξιολόγηση.

Το πρώτο είναι το Μητρώο Πιστοληπτικής Αξιολόγησης. Θα συγκεντρώνει τα στοιχεία των οφειλών προς το δημόσιο, ενώ όποιος είναι καλοπληρωτής θα λαμβάνει το αντίστοιχο σκορ (credit score). Τα στοιχεία θα μπορούν να ληφθούν από τρίτους μόνο με τη συγκατάθεση του οφειλέτη, ενώ θα απαιτηθεί νομοθετική ρύθμιση για να καταστεί εφικτή η συλλογή οφειλών και από μισθώματα. Απώτερος στόχος είναι η αποτροπή της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων και ληξιπρόθεσμων οφειλών προς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και η πρόληψη της
υπερχρέωσης των φυσικών και νομικών προσώπων.

Στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς, που θα συλλέγονται από το Σύστημα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός σύμβασης, η φύση της οφειλής, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν κλπ.

Το δεύτερο είναι το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων, το οποίο σύμφωνα με την κυρία Αλαμπάση θα στεγάζεται στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα καταγράφει αναλυτικά το ιστορικό πληρωμών κάθε μεμονωμένου δανείου των πελατών όλων των τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και τα είδη των εξασφαλίσεων που έχουν παρασχεθεί (υποθήκες, προσημειώσεις, τυχόν δικαστικές αποφάσεις).

Το τρίτο είναι το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους. Θα έχει διαλειτουργικότητα με τα υπόλοιπα μητρώα, θα συγκεντρώνει στοιχεία για οφειλές πολιτών και επιχειρήσεων και θα παρέχει τη συνολική πληροφορία σε ανωνυμοποιημένη βάση. Όπως προβλέπει ο σχετικός νόμος, το Μητρώο περιλαμβάνει συγκεντρωτικά για το ιδιωτικό χρέος:

• στοιχεία για οφειλές προς το Δημόσιο και άλλους φορείς του δημόσιου τομέα
• στοιχεία για οφειλές προς πιστωτικά ιδρύματα και αγοραστές πιστώσεων και
• στοιχεία για οφειλές προς κάθε είδους επιχείρηση, ανεξαρτήτως νομικής μορφής.

Τα στοιχεία του Μητρώου θα αξιοποιούνται για την παρακολούθηση της πορείας του ιδιωτικού χρέους, προκειμένου να χαράσσεται η αντίστοιχη κυβερνητική πολιτική, καθώς και για τη σύνταξη της ετήσιας Έκθεσης Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους που συντάσσεται από τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα για το Ιδιωτικό Χρέος.