«Καμπανάκι» από την Κομισιόν για τους δείκτες κοινωνικής συνοχής -Τι διαπιστώνουν οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες

Αυξάνεται το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών; Αυξάνεται. Αυξάνεται η πραγματική κατά κεφαλήν κατανάλωση; Αυξάνεται. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, η ζημιά που προκάλεσε η δεκαετής οικονομική κρίση και το πισωγύρισμα της πανδημίας, όχι μόνο δεν αφήνουν την Ελλάδα να ξεκολλήσει από τα τελευταία σκαλοπάτια της ευρωπαϊκής κλίμακας, αλλά συν τοις άλλοις πιέζουν τους δείκτες κοινωνικής συνοχής.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Σύμφωνα με τα συγκριτικά στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες η Eurostat, η Ελλάδα και η Ιταλία ήταν οι μόνες χώρες της ΕΕ, όπου το εισόδημα των νοικοκυριών κατά κεφαλήν μειώθηκε τα τελευταία 20 χρόνια (-5% και -4% αντίστοιχα), δηλαδή από το 2004 ως και το 2024. Η εικόνα για τη χώρα μας αλλάζει, αν γίνει focus στη μετά Μνημονίων περίοδο, δηλαδή από το 2018 και μετά, καθώς προκύπτει αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος κατά 22,3%, ενώ και η πραγματική κατά κεφαλήν κατανάλωση κατέγραψε άνοδο σχεδόν 18%.

Ακόμα κι έτσι, η Ελλάδα συνεχίζει να παλεύει, προκειμένου να ανέβει από τις τελευταίες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης και να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Με έτος αναφοράς το 2010 (100), το πραγματικό διαθέσιμο κατά κεφαλήν εισόδημα το 2008 ήταν στο 113,48. Το 2024, μετά από «βουτιά» ως το 74,71, επέστρεψε στο 96,21.

Οι δείκτες κοινωνικής συνοχής

Με αυτά τα δεδομένα, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κρούει ηχηρό «καμπανάκι» για τους δείκτες κοινωνικής συνοχής. Ειδικότερα, σε ειδική Έκθεση του ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρατηρεί ότι «η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως χώρα που αντιμετωπίζει πιθανούς κινδύνους για την ανοδική κοινωνική σύγκλιση, οι οποίοι απαιτούν περαιτέρω ανάλυση σε δεύτερο στάδιο».

Τι διαπιστώνουν οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες;

• η επίπτωση των κοινωνικών μεταβιβάσεων (εκτός των συντάξεων) στη μείωση της φτώχειας μειώθηκε κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες, φθάνοντας το 16,6 % το 2024, σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 34,2%.
• το ποσοστό των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε στο 26,9 %, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 21%, τερματίζοντας μια δεκαετή πτωτική τάση.
• το ποσοστό των νοικοκυριών που επιβαρύνονται από τα έξοδα στέγασης (αύξηση στο 28,9 % το 2024) είναι ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ (8,2 % κατά μέσο όρο)
• οι ανεκπλήρωτες ανάγκες για ιατρική περίθαλψη αυξήθηκαν στο 12,1%, έναντι 2,5 % στην ΕΕ)
• η ανισότητα, παρέμεινε στο 5,27 το 2024, πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (4,66)
• ο δείκτης ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών κατά κεφαλήν (2008=100), που ανήλθε σε 84,1 το 2024, παραμένει μεταξύ των χαμηλότερων, παρά την αύξηση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες από το 2023 (έναντι μέσου όρου 114,3 στην ΕΕ)

Η απόδοση της ελληνικής αγοράς εργασίας βελτιώνεται, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους. Το 2024, το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε κατά 1,9 ποσοστιαίες μονάδες, χάρη στην αμείωτη δυναμική της οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, ακόμη και μετά από αυτή τη σημαντική αύξηση, μόνο το 69,3 % του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) ήταν απασχολούμενο (έναντι 75,8 % στην ΕΕ), γεγονός που αντιπροσωπεύει μια «αδύναμη αλλά βελτιούμενη» κατάσταση.