Ιδιοκτήτες ακινήτων όμηροι της γραφειοκρατίας
«Όμηροι» των τοπικών αρχόντων και των στρεβλώσεων του δικαστικού συστήματος και της απονομής δικαιοσύνης βρίσκονται οι ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα, με την κατάσταση μάλιστα να επιδεινώνεται χρόνο με τον χρόνο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ιδρύματος Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage Foundation), η Ελλάδα κατατάσσεται στην 86η θέση παγκοσμίως, σε ό,τι αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας. Πρόκειται για μια από τις χειρότερες επιδόσεις της χώρας διαχρονικά, αλλά και από τις χειρότερες της Ευρώπης, καθώς κάτω από την Ελλάδα βρίσκονται μόνο η Ρωσία (88η), η Σερβία (93η) και η Ουκρανία (112η).
Ειδικότερα, με βάση τον σχετικό δείκτη (Property Rights Index), η φετινή βαθμολογία της Ελλάδας είναι μόλις 52 μονάδες (με άριστα το 100), αμετάβλητη από το 2018, αλλά και χαμηλότερα από το 2017, όταν είχε βρεθεί στην 83η θέση με 53 μονάδες. Ωστόσο, στην αρχή της οικονομικής κρίσης, το 2010, η χώρα μας βρισκόταν στην 42η θέση παγκοσμίως, συγκεντρώνοντας βαθμολογία 60 μονάδων. Δηλαδή, κατά την διάρκεια της κρίσης, η θέση της Ελλάδας υποχώρησε κατακόρυφα, καθώς επιδεινώθηκαν οι συνθήκες προστασίας της περιουσίας.
Ο σχετικός δείκτης βαθμολογεί το κατά πόσο οι νόμοι μιας χώρας προστατεύουν την ιδιωτική ακίνητη περιουσία, αλλά και το κατά πόσο η εκάστοτε κυβέρνηση εφαρμόζει τους νόμους αυτούς. Επίσης, ο δείκτης αποτιμά την πιθανότητα απαλλοτρίωσης της ιδιωτικής περιουσίας και αναλύει την αυτονομία/ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος και το βαθμό διαφθοράς εντός αυτού. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, όσο πιο ψηλά στην παγκόσμια κατάταξη βρίσκεται η κάθε χώρα, τόσο πιο ελκυστική για ξένους επενδυτές είναι η αγορά ακινήτων.
Σύμφωνα με ειδικούς της αγοράς ακινήτων, σημαντικό ρόλο στην χαμηλή κατάταξη της Ελλάδας διαδραματίζει το “αμαρτωλό” σύστημα των απαλλοτριώσεων, καθώς η αξία των ακινήτων που είναι δεσμευμένα από δήμους και περιφέρειες για κάθε είδους λόγο, υπολογίζεται σε αρκετά δις ευρώ. Πρόκειται για ακίνητα για τα οποία οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν αποζημιωθεί ακόμα κι επί δεκαετίες.
Η κατάσταση αυτή ανέκαθεν ήταν προβληματική και χρονοβόρα, ωστόσο η οικονομική κρίση επιδείνωσε τα πράγματα, λόγω της δεινής θέσης στην οποία περιήλθαν τα οικονομικά της πλειονότητας των δήμων. Χωρίς τα απαιτούμενα κεφάλαια για να ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις, θα περίμενε κανείς να αρθούν και να αποδοθούν τα ακίνητα πίσω στους ιδιοκτήτες τους. Αντ’ αυτού, οι περισσότεροι τοπικοί “άρχοντες” προτίμησαν απλώς να δίνουν παρατάσεις στην ισχύ της εκάστοτε απαλλοτρίωσης. Μάλιστα, αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι μια από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας, που θεσμοθετήθηκε κιόλας, ήταν η δέσμευση της Πολιτείας ότι οι απαλλοτριώσεις θα ολοκληρώνονται εντός 18 μηνών. Στην πράξη αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αφήνοντας τους ιδιοκτήτες απροστάτευτους.
Σε σχετική της παρέμβαση για το ζήτημα, η ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων), έχει επισημάνει και την ανοχή της Πολιτείας στο ζήτημα αυτό, αναφέροντας ότι οι πολυετείς δεσμεύσεις ακινήτων δεν αίρονται εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, ακόμα και μετά την έκδοση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων. «Η πρακτική αυτή δημιουργεί στους μεν δήμους υποχρέωση να εμφανίζουν στους προϋπολογισμούς τους δεσμευμένα ποσά για δήθεν καταβολές αποζημιώσεων, με αποτέλεσμα τη στρέβλωση της δημοσιονομικής τους εικόνας, στους δε πολίτες ατέρμονες και κοστοβόρες δικαστικές εμπλοκές με τους ΟΤΑ, οι οποίες, λόγω των αλλεπάλληλων καταχρηστικών επαναδεσμεύσεων, διαρκούν ακόμη και περισσότερο από τη διάρκεια του ανθρώπινου βίου», σημειώνει χαρακτηριστικά η ΠΟΜΙΔΑ. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ζητηθεί η νομοθέτηση ρύθμισης, βάσει της οποίας θα γίνεται αυτόματη και πλήρης άρση των δεσμεύσεων, εφόσον αυτές έχουν διαρκέσει πέραν των οκτώ ετών, με ταυτόχρονη απαγόρευση επιβολής οποιασδήποτε νέας δέσμευσης στα ίδια ακίνητα.