Η πρώτη γυναίκα επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ
Η Τζίτα Γκοπινάθ έχει μία τάση να θέτει τις ερωτήσεις που μέχρι πριν από λίγο καιρό κανείς στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν ρωτούσε από την ώρα που ανέλαβε τη θέση του επικεφαλής οικονομολόγου.
Τι θα γινόταν αν περισσότερες αναδυόμενες αγορές χειραγωγούσαν τα νομίσματά τους, όπως κάνει η Κίνα; Τι γίνεται όταν οι εισροές κεφαλαίων χαντακώνουν την παραγωγικότητα μίας χώρας αντί να την ενισχύουν;
Οι απαντήσεις σε τέτοιου είδους ερωτήματα ήταν η βασική δουλειά της 47χρονης, Γκοπινάθ, στο Χάρβαρντ. Τώρα θα πρέπει να δώσει πρακτικές λύσεις σε μία σειρά ζητημάτων, την ώρα που οι αρχές της ελεύθερης αγοράς που προωθεί το Ταμείο δέχονται σκληρή κριτική και κυβερνητικές επιθέσεις.
Σε χώρες στις οποίες έχει δανείσει χρήματα το ΔΝΤ, όπως η Ελλάδα και η Αργεντινή, η πολιτική που εφάρμοζε ήταν συγκεκριμένη και βασιζόταν στη λιτότητα, καθώς και στην απρόσκοπτη ροή χρήματος και αγαθών. Όμως, αυτή η πολιτική είναι πλέον ξεπερασμένη. Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ ζήτησαν ελάφρυνση χρέους για την Ελλάδα. Είπαν ότι οι κεφαλαιακοί έλεγχοι στις τράπεζες ήταν χρήσιμοι και συνέστησαν προσοχή στις παροχές. Όταν η Αργεντινή χρειάστηκε να αυξήσει τα έσοδα της κυβέρνησης, επέμειναν ότι δεν πρέπει να σηκώσουν το βάρος οι φτωχοί.
Η αλλαγή αυτή του ΔΝΤ είναι πιθανό να συνεχιστεί και στις ημέρες της Τζίνα Γκοπινάθ, η οποία έγινε η πρώτη γυναίκα σε μία από τις πιο σημαντικές θέσεις οικονομικού θεσμικού παράγοντα στον κόσμο. Θα επιβλέπει τις έρευνες του Ταμείου, καθώς και τις προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη σε μία στιγμή που η αβεβαιότητα αυξάνεται.
Την προηγούμενη Δευτέρα, το ΔΝΤ υποβάθμισε τις προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία για δεύτερη φορά μέσα σε τρεις μήνες, με την ανάπτυξη πλέον να προβλέπεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2016. Μία δεκαετία μετά την οικονομική κρίση, την οποία δεν κατάφεραν να προβλέψουν οι οικονομολόγοι, ούτε το ΔΝΤ, η Γκοπινάθ χρησιμοποίησε την πρώτη συνέντευξη Τύπου που έδωσε για να τονίσει τους αυξανόμενους κινδύνους, στους οποίους περιλαμβάνεται ο εμπορικός πόλεμος, καθώς και η πιστωτική επέκταση.
Απαντώντας μέσω email στις ερωτήσεις του οικονομικού πρακτορείου, Bloomberg, η Γκόπιναθ είπε ότι θα «πρέπει να ξανασκεφτούμε το θέμα της παγκοσμιοποίησης» όσον αφορά στη διανομή του πλούτου και στις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών.
«Αυτό που τόνισε η Τζίτα είναι να μην είμαστε δογματικοί», είπε ο επενδυτής, Μοχάμεντ Ελ Εριάν, επικεφαλής οικονομολόγος, της Allianz και πρώην οικονομολόγος του ΔΝΤ. Και εξέφρασε την πεποίθηση ότι είναι «ανακούφιση να έχουμε κάποιον σαν την Τζίτα στο ΔΝΤ» σε μία εποχή γεμάτη αβεβαιότητες.
Η έρευνα της 47χρονης οικονομολόγου δείχνει, για παράδειγμα, ότι δεν ισχύουν κάποια στεγανά του ΔΝΤ όπως τη λειτουργία των ισοτιμιών. Για παράδειγμα, με βάση το Φρίντμαν, όταν αφήνεις την ισοτιμία ελεύθερη και αυτή υποχωρεί, τότε ενισχύονται οι εξαγωγές μίας χώρας. Όμως, η Γκοπινάθ έχει αποδείξει στην έρευνά της ότι αυτό δεν ισχύει, κυρίως λόγω της ισχύος του δολαρίου. Αν το γιεν υποχωρήσει έναντι του δολαρίου, αυτό δε σημαίνει ότι θα αυξηθούν οι Ιαπωνικές εξαγωγές.
Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι οι απόψεις και η έρευνα της Γκοπινάθ θα βοηθήσουν σημαντικά το Ταμείο και την πολιτική του στο μέλλον…
Ένας άλλος τομέας με τον οποίο έχει ασχοληθεί η διαπρεπής οικονομολόγος είναι οι επιπτώσεις των ροών χρήματος. Στην έρευνά της για τη Νότια Ευρώπη βρήκε «σημαντική μείωση» της παραγωγικότητας, επειδή τα χρήματα που έπεσαν στην αγορά μετά την είσοδο του ευρώ δεν διανεμήθηκαν αποτελεσματικά. Κάποτε, το ΔΝΤ θεωρούσε τα κάπιταλ κοντρόλ ταμπού, τώρα τα βλέπει ως σταθεροποιητικό παράγοντα σε κάποιες αγορές.
Για την Γκοπινάθ, αυτά τα θέματα είναι καθαρά τεχνικά και δεν έχουν σχέση με πολιτικές πεποιθήσεις. Και αυτό ίσως τελικά αποδειχθεί πολύ θετικό σε έναν Οργανισμό που βρίσκεται τρία τετράγωνα μακριά από το Λευκό Οίκο.