Η πρώτη αποτίμηση των δασμών Τραμπ

Αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις τόσο του Αμερικανού προέδρου, όσο και των χωρών που δέχθηκαν το πρώτο (;) κύμα δασμών, αναλυτές και οικονομολόγοι έχουν ξεκινήσει την καταγραφή των «ζημιών», χωρίς φυσικά να μπαίνει στην εξίσωση η «αιματοχυσία» στα διεθνή χρηματιστήρια.

Σύμφωνα με την ανάλυση του Tax Foundation, με τα έως τώρα δεδομένα, ο μέσος δασμολογικός συντελεστής για όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ θα αυξηθεί από 2,5% το 2024 σε 16,5%, που είναι το υψηλότερο μέσο ποσοστό από το 1937! Οι δασμοί θα προκαλέσουν μείωση των εισαγωγών κατά λίγο περισσότερο από 800 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025, ή κατά 25%.   

Οι καθολικοί δασμοί Τραμπ θα αυξήσουν μεν, τα έσοδα κατά 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία, αλλά θα συρρικνώσουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 0,4%. Η κλιμάκωση της 2ας Απριλίου έρχεται να προστεθεί στους δασμούς που είχαν ανακοινωθεί προηγουμένως, οι οποίοι θα αυξήσουν τα έσοδα κατά 1,3 τρισ δολάρια την επόμενη δεκαετία και θα συρρικνώσουν το αμερικανικό ΑΕΠ κατά 0,3%.

Συνολικά, οι δασμοί του Τραμπ θα αυξήσουν τα έσοδα κατά την επόμενη δεκαετία κατά σχεδόν 2,9 τρισεκατομμύρια δολάρια και θα μειώσουν το αμερικανικό ΑΕΠ κατά 0,7%, αλλά όλα αυτά πριν από τα αντίποινα των ξένων χωρών.

Από τις 4 Απριλίου, η Κίνα, ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ανακοινώσει ή επιβάλει ανταποδοτικούς δασμούς που επηρεάζουν συνολικά εξαγωγές των ΗΠΑ ύψους 330 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα επιβληθέντα και επαπειλούμενα αντίποινα από τις 4 Απριλίου θα μειώσουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 0,1% ακόμη.

Και κάτι που σιγά- σιγά αναδεικνύεται κι εντός των αμερικανικών τειχών: οι δασμοί Τραμπ θα μειώσουν το εισόδημα μετά τη φορολογία κατά μέσο όρο 1,9% και θα ισοδυναμούν με μια μέση αύξηση της φορολογίας άνω των 1.900 δολαρίων ανά νοικοκυριό των ΗΠΑ το 2025.   

Ποιος θα πληρώσει τη «νύφη»;      

Αυτό ακριβώς το ερώτημα, δηλαδή το ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό των δασμών, αναμένεται να κυριαρχήσει ειδικά στις ΗΠΑ. Ήδη, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει κάνει λόγο για δύσκολη αρχή, αποφεύγοντας ωστόσο να μπει σε λεπτομέρειες, την ώρα που οικονομολόγοι και αναλυτές επισημαίνουν τον προφανή κίνδυνο αναζωπύρωσης του πληθωρισμού, δηλαδή των ανατιμήσεων.     Σύμφωνα με το Tax Foundation, iστορικά, οι οικονομολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι οι ξένες επιχειρήσεις απορροφούσαν μέρος του βάρους των δασμών μειώνοντας τις τιμές τους, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένας συνδυασμός ξένων επιχειρήσεων και εγχώριων επιχειρήσεων και καταναλωτών που μοιράζονται το βάρος των δασμών. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες μελέτες, ωστόσο, πρόσφατες μελέτες διαπίστωσαν ότι οι προηγούμενοι δασμοί Τραμπ μετακυλήθηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου στις αμερικανικές επιχειρήσεις ή στους τελικούς καταναλωτές.    

Για παράδειγμα, οι οικονομολόγοι Pablo Fajgelbaum, Pinelopi Goldberg, Patrick Kennedy και Amit Khandelwal εξέτασαν τους δασμούς σε πλυντήρια ρούχων, ηλιακούς συλλέκτες, αλουμίνιο, χάλυβα και αγαθά από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα που επιβλήθηκαν το 2018 και το 2019. Διαπίστωσαν ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις και οι τελικοί καταναλωτές σήκωσαν όλο το βάρος των δασμών και εκτίμησαν ότι η καθαρή απώλεια για την αμερικανική οικονομία ανέρχεται σε 16 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 114 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε απώλειες για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, που αντισταθμίζονται από μικρά κέρδη για τους προστατευόμενους παραγωγούς και κέρδη εσόδων για την κυβέρνηση.    

Ενώ οι περισσότεροι δασμοί είναι πιθανό να αυξήσουν τις τιμές των εισαγόμενων αγαθών, ο τρόπος με τον οποίο θα επηρεάσουν το συνολικό επίπεδο τιμών και τον ρυθμό πληθωρισμού εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδράσει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.    

Το επίπεδο των τιμών δεν θα αυξηθεί άμεσα ως αντίδραση στους δασμούς -αν οι επιχειρήσεις ή οι καταναλωτές πρέπει να πληρώσουν περισσότερα για τα δασμολογημένα αγαθά ή τα εγχώρια υποκατάστατα υψηλότερης τιμής, τότε τους απομένει λιγότερο εισόδημα για να δαπανήσουν αλλού- οι τιμές και τα εισοδήματα σε άλλους τομείς θα μειωθούν αλλού.    

Ωστόσο, εάν οι ΗΠΑ επιβάλουν αρκετά μεγάλους δασμούς, η επακόλουθη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας θα συνεπαγόταν επίσης σημαντική αύξηση της ανεργίας. Αυτό θα ερχόταν σε αντίθεση με την εντολή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ για πλήρη απασχόληση και θα την ωθούσε να αλλάξει τη νομισματική πολιτική για να αυξήσει το επίπεδο των τιμών. Αντί για αύξηση της ανεργίας, θα είχαμε αύξηση του επιπέδου των τιμών (σημείωση: θα ήταν μια εφάπαξ αύξηση, καθώς η Fed ανταποκρίνεται στον νέο φόρο).    

Σύμφωνα με οποιοδήποτε από τα δύο σενάρια, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι στις Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν σε χειρότερη θέση από ό,τι αν δεν είχαν επιβληθεί οι δασμοί.