Μπορεί ο Τραμπ να δώσει χάρη στον εαυτό του;
Μεταξύ άλλων πρωτοτυπιών, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει δηλώσει σε διάφορες περιστάσεις ότι διαθέτει την «απόλυτη εξουσία» να δώσει χάρη στον εαυτό του. φυσικά, η αλήθεια είναι πολύ συχνά διαφορετική απ’ ό,τι ισχυρίζεται ο Τραμπ και η νομοθεσία είναι μάλλον θολή πάνω σε αυτό το θέμα.
Ποτέ στην αμερικανική ιστορία δεν έχει υπάρξει παράδειγμα Προέδρου που να δίνει χάρη στον εαυτό του ενώ βρίσκεται στο Οβάλ Γραφείο. Αυτό σημαίνει ότι αν ο Τραμπ προσπαθήσει να το κάνει αυτό τις επόμενες έξι εβδομάδες που μένουν, τότε η προσπάθεια θα πρέπει να μπει σε αχαρτογράφητα νομικά ύδατα, χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες είτε από το Σύνταγμα είτε από τους Δικαστές.
Οι φήμες για χάρη έρχονται σε μία στιγμή που ο Τραμπ είναι αντιμέτωπος με μία σειρά ερευνών, καθώς ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το αξίωμά του, περιλαμβανομένης και μίας έρευνας στη Νέα Υόρκη για το αν παραπλάνησε την εφορία, τις τράπεζες και τους συνεταίρους του.
Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν στο CNN ότι η «προσωπική χάρη» έρχεται σε αντίθεση με κάποιες προβλέψεις του Συντάγματος των ΗΠΑ ή τις βασικές αρχές των νόμων. Το κείμενο του Συντάγματος, τονίζουν, δείχνει ότι οι εμπνευστές του είχαν στο νου τους κάποιου είδους περιορισμούς στη χρήση που θα κάνει ο Πρόεδρος στο θέμα της «χάρης». Ουσιαστικά, δείχνει ότι μπορεί ένας Πρόεδρος να κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος για άλλους και όχι για τον εαυτό του.
Μάλιστα, διευκρινίζεται ότι αυτή ήταν και η λογική πίσω από την ετυμηγορία Δικαστηρίου το 1974, λίγες μέρες πριν την παραίτηση του Νίξον. Ότι δηλαδή «όλα δείχνουν ότι ένας Πρόεδρος δεν μπορεί να δώσει χάρη στον εαυτό του».
Από την άλλη βέβαια, θα μπορούσε να γίνει το εξής: Ένας Πρόεδρος να χαρακτηρίσει τον εαυτό του «ανίκανο» με βάση την 25η τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος – που έχει χρησιμοποιηθεί και σε περιπτώσεις επεμβάσεων ενός Προέδρου – και να οριστεί προσωρινά Πρόεδρος ο Αντιπρόεδρος. Αυτός, με τη σειρά του, θα μπορούσε να δώσει χάρη στον Πρόεδρο και στη συνέχεια ο Πρόεδρος θα επανερχόταν στα καθήκοντά του.
Το ερώτημα αν ο Τραμπ θα κάνει κάτι τέτοιο είναι το ίδιο ανησυχητικό με το αν μπορεί να το κάνει. Το να δώσει ο Τραμπ χάρη στον εαυτό του – κάτι που έχει πει χαριτολογώντας ότι θα κάνει – είναι μάλλον το καλύτερο φινάλε για μία Προεδρία που χαρακτηρίζεται από εκτροπές και από αμφιλεγόμενες θεσμικές παρεμβάσεις. Από την άλλη, όμως, μπορεί και να μη δώσει χάρη στον εαυτό του δεδομένου ότι δε θεωρεί ότι έκανε κάτι κακό όταν προσπαθούσε να παρέμβει στη δικαιοσύνη ή απέλυε όποιον είχε διαφορετική άποψη από τον ίδιο.
Τον Ιούνιο του 2018, 13 μήνες αφότου είχε ξεκινήσει η έρευνα του ειδικού ανακριτή, Ρόμπερτ Μάλλερ, για την παρέμβαση της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές, ο Τραμπ τουίταρε ότι «όπως έχουν δηλώσει πολλοί ειδικοί σε νομικά θέματα, έχω το απόλυτο δικαίωμα να δώσω ΧΑΡΗ στον εαυτό μου, αλλά γιατί να το κάνω, αφού δεν έχω κάνει κάτι κακό;».
Από την άλλη βέβαια, οι Προεδρικές χάρες αφορούν αδικήματα που διώκονται σε ομοσπονδιακό και όχι σε τοπικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει ο Ντόναλντ Τραμπ σε τοπικό επίπεδο δε γίνεται να συγχωρεθούν… η ιστορία θα δείξει.