Συναγερμός στην Επιθεώρηση Εργασίας για «παιχνίδια» με τα ευέλικτα ωράρια

«Κάθε αρχή και δύσκολη», λέει μια παροιμία, ενώ μια άλλη, ακόμα πιο εύστοχη στην περίπτωση των νέων διατάξεων για τις εργασιακές σχέσεις, θυμίζει ότι «στην αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται».

Πού κολλάνε όλα αυτά; Στη διαπίστωση ότι οι διατάξεις για τη διευθέτηση του ωραρίου εργασίας παρερμηνεύονται ή σκοπίμως καταστρατηγούνται από μερίδα εργοδοτών. Ποιος είναι ο στόχος των εν λόγω διατάξεων; Κατ’ αρχάς, να διευκολύνουν επιχειρήσεις, που έχουν μεγαλύτερο φόρτο εργασίας σε συγκεκριμένες περιόδους, να καλύψουν νομίμως τις ανάγκες τους. Επιπλέον, να δώσουν τη δυνατότητα στους εργαζόμενους ακόμα και για 4ήμερη απασχόληση, διευκολύνοντας έτσι τον οικογενειακό προγραμματισμό.

Η αλήθεια είναι, όμως, ότι δεν αρκούν πάντα οι καλές προθέσεις. Κι επειδή οι παραβάσεις, που σχετίζονται με την Ψηφιακή Κάρτα και τα ωράρια, δεν είναι αμελητέες, στην Επιθεώρηση Εργασίας σήμανε συναγερμός.

Οι οδηγίες

Με ένα μακροσκελές κείμενο οδηγιών και διευκρινίσεων για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, επί της ουσίας η Επιθεώρηση στέλνει μήνυμα αφενός στην αγορά για το πώς πρέπει να εφαρμόζονται οι νέες διατάξεις, πριν αρχίσει να βρέχει… «καμπάνες», αφετέρου στους εργαζόμενους, για τα δικαιώματα τους.

Τι είναι λοιπόν η διευθέτηση του χρόνου εργασίας;

• Είναι ένα σύστημα που επιτρέπει την προσαρμογή των ωρών εργασίας σε περιόδους αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης, ώστε ο μέσος όρος εβδομαδιαίας εργασίας να παραμένει σταθερός. Αντί να καταβάλλεται υπερωριακή αμοιβή, οι επιπλέον ώρες σε περίοδο αυξημένης απασχόλησης αντισταθμίζονται με ημέρες ανάπαυσης ή ημέρες άδειας μετ΄αποδοχών ή μειωμένες ώρες εργασίας ή συνδυασμό αυτών σε άλλη περίοδο (μειωμένης απασχόλησης), ενώ ο μισθός παραμένει σταθερός.
• Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας εφαρμόζεται σε απασχόληση με συμβατικό πλήρες ωράριο έως 40 ωρών. Αποτελεί παρέκκλιση από την εβδομαδιαία ισοκατανομή του ωραρίου, σύμφωνα με το οποίο όταν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, το πλήρες συμβατικό ωράριο εργασίας ανέρχεται ημερησίως σε 8 ώρες, ενώ όταν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, το πλήρες ωράριο εργασίας ανέρχεται σε 6 ώρες και 40 λεπτά ημερησίως.

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά;

Ευέλικτο Σύστημα: Επιτρέπει στον εργοδότη υπό προϋποθέσεις να κατανέμει τις ώρες εργασίας ανισομερώς, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης.
Αντιστάθμιση απασχόλησης: Οι επιπλέον ώρες απασχόλησης (έως 10 ώρες την ημέρα) σε μια περίοδο (αυξημένης απασχόλησης) αντισταθμίζονται με ανάλογα μειωμένες ώρες ή/και ανάλογα αυξημένες ημέρες κανονικής άδειας μετ’ αποδοχών ή/και ανάπαυσης (ρεπό) ή σε μια άλλη περίοδο (μειωμένης απασχόλησης).
Σταθερός μισθός: Ο μισθός διατηρείται ίδιος για όλη την περίοδο αναφοράς, ο αντιστοιχιζόμενος στο συμβατικό εβδομαδιαίο ωράριο (δηλαδή κατά κανόνα 40 ώρες την εβδομάδα, εκτός αν ακολουθείται μικρότερο πλήρες συμβατικό ωράριο), ακόμα και αν οι ώρες απασχόλησης διαφέρουν εβδομαδιαίως.
Περίοδος αναφοράς: Η συμφωνία αφορά μια συγκεκριμένη περίοδο (περίοδο αναφοράς), από 1 εβδομάδα έως 12 μήνες, με δυνατότητα ανανέωσης.

Υπάρχουν περιορισμοί;

• Κατά την περίοδο αυξημένης απασχόλησης, η ημερήσια εργασία δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 10 ώρες.
• Κατά τις μειωμένες περιόδους εφαρμόζονται οι κανόνες υπερωριακής απασχόλησης για τα όρια και την αμοιβή της
• Κατά τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας καθ' όλη την περίοδο αναφοράς, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ώρες της υπερεργασίας και των νόμιμων υπερωριών που τυχόν θα πραγματοποιηθούν κατά την περίοδο της μειωμένης απασχόλησης, παραμένει στις 40 ώρες ή αν εφαρμόζεται μικρότερο συμβατικό ωράριο, παραμένει στον αριθμό ωρών του μικρότερου αυτού ωραρίου. Σε περίπτωση που συνυπολογιστούν οι τυχόν πραγματοποιηθείσες ώρες υπερεργασίας και νόμιμης υπερωρίας, ο ανωτέρω μέσος όρος δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 48 ώρες εβδομαδιαίως (επίσης καθ' όλη την περίοδο αναφοράς).
• Οι κανόνες περί υποχρεωτικής ανάπαυσης έχουν εφαρμογή τόσο στην αυξημένη όσο και στη μειωμένη περίοδο απασχόλησης.

Πώς συμφωνείται;

• Σε συλλογικό επίπεδο: Με συλλογικές συμβάσεις-συμφωνίες μεταξύ εργοδότη και συνδικαλιστικής οργάνωσης, συμβουλίου εργαζομένων ή ένωσης προσώπων.
• Σε ατομικό επίπεδο:Μέσω έγγραφης ατομικής συμφωνίας, αν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συμβούλιο εργαζομένων ή ένωση προσώπων ή αν δεν επιτευχθεί συμφωνία σε συλλογικό επίπεδο

Υπογραμμίζεται ότι εφόσον δεν έχει συμφωνηθεί σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας, εξακολουθούν να ισχύουν τα όσα ορίζονται περί ισοκατανομής του ωραρίου πλήρους απασχόλησης. Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον εργασίας εφόσον η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη και τα χρηστά ήθη. Αυτή η άρνηση του εργαζόμενου να παράσχει επιπλέον εργασίας δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της εργασιακής σχέσης.

Με τη συμπλήρωση του 9μήνου είχαν διενεργηθεί 60.553 έλεγχοι από την Επιθεώρηση Εργασίας, όπου και βεβαιώθηκαν 12.503 παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Από αυτές, οι 1.928 αφορούσαν στην Ψηφιακή Κάρτα, οι 449 τα χρονικά όρια λειτουργίας των επιχειρήσεων, τις ώρες εργασίας, εβδομαδιαία ανάπαυση- αργίες και οι 248 υπέρβαση του χρόνου εργασίας.