Επενδύσεις 6 δισ. ευρώ "θυσία" για τα πλεονάσματα

Τα 550 εκατ. ευρώ, που… εξαφανίστηκαν εν μία νυκτί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του 2019, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς όποιος ανατρέξει στους προηγούμενους Προϋπολογισμούς, θα βρεθεί αντιμέτωπος με γράψε- σβήσε που αντιστοιχούν σε πάνω από 6,5 δις ευρώ «χαμένων» δημόσιων επενδυτικών δαπανών.

Από την πρώτη κιόλας χρονιά εισόδου στην εποχή των Μνημονίων, το «ψαλίδισμα» του ΠΔΕ ήταν η εύκολη λύση, παρά το ότι πέφτοντας σε δίνη ύφεσης, η λογική επιλογή θα ήταν να ενισχύονται οι επενδυτικές δαπάνες. Έχουμε και λέμε, λοιπόν:

• Το 2010, είχαν προϋπολογιστεί μέσω του 1ου Μνημονίου, δαπάνες ΠΔΕ ύψους 9,2 δις ευρώ. Ο απολογισμός έδειξε ότι οι δαπάνες περιορίστηκαν σε 8,454 δις ευρώ, δηλαδή χάθηκαν 746 εκατ. Ευρώ
• Το 2011, ο Προϋπολογισμός είχε δαπάνες ΠΔΕ 8,5 δις ευρώ, κάπου στη μέση της χρονιάς με το Μεσοπρόθεσμο μαζεύτηκαν στα 7,550 δις ευρώ και τελικά καταλήξαμε στα 6,608 δις ευρώ, χάνοντας δηλαδή 1,892 δις ευρώ
• Το 2012, ο Προϋπολογισμός ξεκίνησε με 7,7 δις ευρώ και τελικά κατέληξε στα 6,122 δις ευρώ, δηλαδή με απώλεια 1,578 δις ευρώ, κλείνοντας έτσι τη χειρότερη διετία χασούρας για το ΠΔΕ
• Το 2013, ξεκίνησε με πρόβλεψη 6,850 δις ευρώ κι έκλεισε με 6,650 δις ευρώ, δηλαδή 200 εκατ. Ευρώ χαμηλότερα
• Το 2014, ο Προϋπολογισμός είχε 6,8 δις ευρώ αλλά τελείωσε με 6,592 δις ευρώ, δηλαδή 208 εκατ. Ευρώ λιγότερα
• Το 2015, το ΠΔΕ που είχε τη μικρότερη πρόβλεψη- 6,4 δις ευρώ- έκλεισε εντός στόχων, σε μια χρονιά, βέβαια, που η ζημιά έγινε από αλλού
• Το 2016, ο πήχης τέθηκε στα 6,750 δις ευρώ, αλλά η χρονιά έκλεισε με 6,284 δις ευρώ, δηλαδή 466 εκατ. Ευρώ πιο χαμηλά
• Το 2017, στο βωμό των υπερπλεονασμάτων, ο αρχικός στόχος των 6,750 δις ευρώ έγινε θρύψαλα, καθώς το ΠΔΕ έκλεισε με μόλις 5,950 δις ευρώ, που είναι η χαμηλότερη επίδοση εν καιρώ Μνημονίων. Οι απώλειες έφτασαν στα 800 εκατ. Ευρώ
• Για φέτος, ο στόχος είχε τεθεί στα 6,750 δις ευρώ κι εκτιμάται ότι το ΠΔΕ θα κλείσει στα 6,634 δις ευρώ. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη, οι απώλειες περιορίζονται σε 116 δις ευρώ
• Για το 2019, το Μεσοπρόθεσμο προέβλεπε 7,3 δις ευρώ δημόσιες επενδυτικές δαπάνες, που υποτίθεται θα σηματοδοτούσαν το πέρασμα στην επόμενη ημέρα. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τις συντάξεις και το «πακέτο» της ΔΕΘ, ο πήχης προσγειώθηκε στα 6,750 δις ευρώ, δηλαδή 550 εκατ. Ευρώ χαμηλότερα

Αν προσθέσει κανείς τις απώλειες, θα διαπιστώσει ότι έκαναν φτερά 6,556 δις ευρώ δημόσιων επενδυτικών δαπανών. Ωστόσο, η ζημιά είναι πολύ μεγαλύτερη. Στη μάχη των… πολλαπλασιαστών, δηλαδή της επίπτωσης θετικών ή αρνητικών μέτρων στο ΑΕΠ, φαίνεται ότι οι δημόσιες δαπάνες δεν έχουν το θετικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ, όπως θα πίστευαν κάποιοι θιασώτες της επεκτατικής πολιτικής. Αντιθέτως, οι δημόσιες επενδυτικές δαπάνες, έχουν θετική επίπτωση, που διαφοροποιείται από τρίμηνο σε τρίμηνο, ενώ υπάρχει και επιστημονικός «καυγάς» γι’αυτόν καθ’ αυτόν τον πολλαπλασιαστή.

Σε σχετική μελέτη του Σωτήρη Παπαϊωάννου, Ερευνητή του ΚΕΠΕ, που ξεδίπλωσε τη μάχη των νεοκεϋνσιανών με τους νεοκλασικούς οικονομολόγους, παρατηρείται ότι η επίπτωση στο ΑΕΠ ύστερα από μια εξωγενή διαταραχή στις δημόσιες επενδύσεις είναι θετική και ο πολλαπλασιαστής είναι ίσος με 0,48 ύστερα από τέσσερα τρίμηνα, αφού εκτός από βραχυχρόνιες επιδράσεις στην εγχώρια συνολική ζήτηση, οι δημόσιες επενδύσεις συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγής από την πλευρά της προσφοράς, καθώς ένα υψηλότερο απόθεμα δημόσιων υποδομών αυξάνει το οριακό προϊόν των υπόλοιπων εισροών και ενθαρρύνει τη διενέργεια ιδιωτικών επενδύσεων.

Προσθέτοντας, όμως, στην παραπάνω εξίσωση τη μεταβλητή της κρίσης, διαπιστώνεται ότι ο πολλαπλασιαστής είναι μεγαλύτερος και φτάνει στο 1,36 μετά από τέσσερα τρίμηνα, όπερ σημαίνει ότι οι δημόσιες επενδυτικές δαπάνες σε τέτοιες δύσκολες συγκυρίες έχουν πολλαπλασιαστικό θετικό αποτέλεσμα στο ΑΕΠ. Εν προκειμένω, εάν εφάρμοζε κανείς αυτόν τον πολλαπλασιαστή στις χαμένες δαπάνες του ΠΔΕ, θα κατέληγε σε απώλεια ως και 9 δις ευρώ ΑΕΠ.

Ο ίδιος ο ερευνητής καταλήγει, άλλωστε, στο συμπέρασμα, ότι η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων φαίνεται να συμβάλλει θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ, με πιθανούς μηχανισμούς μετάδοσης τη μείωση της ανεργίας, την ενίσχυση των δημόσιων υποδομών και την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων, προσθέτοντας έτσι κι άλλες θετικές παραμέτρους.