Το σύνθετο παζλ του δημοσιονομικού σχεδιασμού
Αν δεν ήταν σε εξέλιξη η περίεργη 10η αξιολόγηση, που συνδέεται με εκταμίευση ANFAs/SMPs, το υπουργείο Οικονομικών θα είχε προ πολλού ανακοινώσει αλλαγές ή «πάγωμα» του 30% των ηλεκτρονικών αποδείξεων και των τεκμηρίων. Αυτή η επιμονή/εμμονή των Θεσμών να διυλίζουν τον κώνωπα ακόμα κι εν μέσω πανδημίας, μαρτυρά, όμως, τη δυσκολία του δημοσιονομικού σχεδιασμού όχι απλώς για το υπόλοιπο του έτους αλλά και για τα χρόνια που έρχονται.
Το 2022 θα είναι μια χρονιά περίεργη. Τα απόνερα της πανδημίας θα είναι έντονα, οι απώλειες από το σοκ δεν αναμένεται να έχουν καλυφθεί πριν από το τέλος του έτους, ενώ ακόμα και η διατήρηση της ρήτρας διαφυγής από τους απαιτητικούς στόχους των πλεονασμάτων δεν θα έχει τη μορφή «λευκής επιταγής». Ήδη, από τις Βρυξέλλες- και όχι μόνο- εκπέμπονται μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση ότι ναι μεν τα μέτρα στήριξης δεν πρέπει να αρθούν πρόωρα, αλλά ο σχεδιασμός από εδώ και μπρος θα πρέπει να έχει στόχευση και όλοι να έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι η επιστροφή στη δημοσιονομική σταθερότητα είναι μονόδρομος.
Αυτή τη… «συμβουλή» την πήρε ήδη και το οικονομικό επιτελείο στην Έκθεση της 9ης Αξιολόγησης, ενώ μόλις χθες- άγνωστο για ποιο λόγο- ο επικεφαλής οικονομολόγος του ESM αφού διαβεβαίωσε περί της βιωσιμότητας του Χρέους «συμβούλευσε» και αυτός με τη σειρά του για επιστροφή στους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν συμφωνηθεί, μόλις επιταχύνει η ανάκαμψη. Σημαίνουν όλα αυτά ότι η κυβέρνηση θα εγκαταλείψει το πλάνο των μόνιμων ελαφρύνσεων; Όχι, αλλά οι κινήσεις θα γίνουν με χειρουργική ακρίβεια.
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι, ίσως, η εισφορά αλληλεγγύης. Η αναστολή της ήδη εφαρμόζεται κι όπως έχει ουσιαστικά προαναγγείλει ο Πρωθυπουργός, το ίδιο θα ισχύσει και το 2022. Υπάρχει περιθώριο να καλύψει αυτό το μέτρο και δημοσίους υπαλλήλους- συνταξιούχους, οι οποίοι εξαιρούνται; Πρόθεση και διάθεση υπάρχουν, ωστόσο κάτι τέτοιο φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο για το 2022, καθώς ο προσδοκώμενος δημοσιονομικός χώρος δεν μοιάζει να επαρκεί, πόσο μάλλον όταν συν τοις άλλοις δεν πρέπει να δοθεί η εντύπωση ότι μονιμοποιούνται τα έκτακτα μέτρα της πανδημίας, χωρίς να έχει διασφαλιστεί η επιστροφή σε τροχιά δυναμικής ανάπτυξης. Για το 2023 τα πράγματα αλλάζουν.
Το 2023 είναι εκλογική χρονιά και πρόθεση της κυβέρνησης είναι να μονιμοποιήσει την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους τους φορολογούμενους, να ολοκληρώσει τη μείωση των ασφαλιστικών κατά 5 μονάδες, να καταργήσει το Τέλος Επιτηδεύματος, να έχει ολοκληρώσει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30%, να μειώσει τους συντελεστές ΦΠΑ κατά 2 μονάδες, όπως δηλαδή προέβλεπε ο σχεδιασμός πριν «σκάσει» η πανδημία. Ωστόσο, όπως παραδέχονται και στο οικονομικό επιτελείο, όλα είναι σε συνάρτηση με τη δυναμική ανάκαμψης που θα αποκτήσει η οικονομία μετά την πανδημία. Και όχι μόνο.
Το πλάνο που είχε συμφωνηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ήταν να ξεκινήσει από το φετινό Ιούνιο η συζήτηση για την προσαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας στα δεδομένα που δημιούργησε η πανδημία. Τέτοια συζήτηση στον ορατό ορίζοντα δεν φαίνεται, ενώ συν τοις άλλοις ήδη καταγράφονται ενστάσεις από το Βόρειο μπλοκ ακόμα και για την αναγκαιότητα συνέχισης της ίδιας νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Αν προσθέσει κανείς στην εξίσωση και τις γερμανικές εκλογές το Σεπτέμβριο, μπορεί να αντιληφθεί εύκολα γιατί ο Μεσοπρόθεσμος Σχεδιασμός έχει τα χαρακτηριστικά πολυπαραγοντικής εξίσωσης…