Προσδοκίες από τη «βουτιά» του φυσικού αερίου -Γιατί δεν «βλέπουμε» ακόμα υποχώρηση της τιμής του ρεύματος

Τελικά η πτώση της τιμής του φυσικού αερίου δεν ήταν ένα ακόμα καπρίτσιο της αγοράς κι αυτό επιτρέπει τα πρώτα συγκρατημένα χαμόγελα αισιοδοξίας, μετά από πολύ καιρό.

Πριν ξεκινήσει η περιπέτεια της Ουκρανίας, η τιμή του φυσικού αερίου είχε σκαρφαλώσει στα 73 ευρώ, προκαλώντας σοκ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις αλλά και κυβερνήσεις, που κλήθηκαν να διαχειριστούν μια νέα κρίση, μετά τα lockdown της πανδημίας. Ο όρος “ενεργειακή κρίση” είχε μπει για τα καλά στο λεξιλόγιο μας, από τη στιγμή που έγινε σαφές ότι η “πράσινη μετάβαση” έχει παρενέργειες, ωστόσο λίγοι μπορούσαν να φανταστούν τι θα επακολουθούσε μετά τον περασμένο Φεβρουάριο.

Η εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου από το Κρεμλίνο και η αδυναμία ή ανικανότητα των Ευρωπαίων να βρουν μια κοινή, αποτελεσματική απάντηση, οδήγησε το φυσικό αέριο ως τα 339 ευρώ, σε μια προκλητική έκφραση της κερδοσκοπίας στην αγορά ενέργειας, με την ανοχή των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.

Στα καθ’ ημάς, χρειάστηκε να επιστρατευτεί ένα από τα μεγαλύτερα πακέτα στήριξης- ως ποσοστό του ΑΕΠ- στην Ευρώπη, προκειμένου νοικοκυριά κι επιχειρήσεις να αποφύγουν τα ηλεκτροσόκ. Πλέον, η εικόνα δείχνει να αλλάζει, με την τιμή του φυσικού αερίου να επιστρέφει στα προ πολέμου επίπεδα.

Η πρώτη θετική επίπτωση είναι ότι περίπου 700 χιλιάδες νοικοκυριά απαλλάσσονται από το άγχος της ακριβής θέρμανσης για το υπόλοιπο του Χειμώνα, αφού ακόμα κι αν δεν συνεχιστεί η επιδότηση από τη ΔΕΠΑ, η τιμή του φυσικού αερίου χαρακτηρίζεται διαχειρίσιμη.

Όσον αφορά στο ρεύμα, εδώ τα πράγματα είναι πιο σύνθετα λόγω της ιδιαιτερότητας της ελληνικής αγοράς. Ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη, η χονδρική τιμή διαμορφώνεται στα 150- 160 ευρώ, εδώ “παλεύουμε” με τιμές πάνω από τα 260 ευρώ. Πώς προκύπτει αυτό;

Κατ' αρχάς, οι εταιρίες δεν μπορούν να προμηθευτούν αέριο σε τιμή spot, άρα δεν μπορεί να αξιοποιηθεί άμεσα η πολύ χαμηλή τιμή των τελευταίων ημερών. Επί της ουσίας, η χονδρική τιμή του ρεύματος που βλέπουμε τώρα, προκύπτει από την τιμή φυσικού αερίου του προηγούμενού μήνα. Αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι το ελληνικό μοντέλο δεν μπορεί να αλλάξει, καθώς η εγχώρια αγορά είναι “ρηχή”.

Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή η αιτία. Τις τελευταίες εβδομάδες οι άνεμοι στην Ελλάδα- όπως και στην Ιταλία- είναι ασθενείς, συνεπώς δεν έχουμε τη συνδρομή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, που θα έκαναν πιο φτηνή την παραγωγή ρεύματος. Επιπλέον, δεν έχουμε τις αναγκαίες υποδομές διασύνδεσης με την Κ. Ευρώπη, που θα επέτρεπαν τις εισαγωγές φτηνότερου ρεύματος.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ακόμα κι έτσι, το επόμενο δίμηνο, όταν δηλαδή περάσει στην ηλεκτροπαραγωγή το φτηνά αγορασμένο φυσικό αέριο, οι τιμές χονδρικής θα υποχωρήσουν σημαντικά, διευκολύνοντας το οικονομικό επιτελείο στη διαχείριση των αποθεματικών για τις ενεργειακές επιδοτήσεις.

Το βασικό σενάριο του Προϋπολογισμού για το φυσικό αέριο είναι ότι η τιμή του θα διαμορφωθεί στα 120 ευρώ σε μέσα επίπεδα έτους και με αυτό το σκεπτικό έχει προβλεφθεί ειδικό αποθεματικό 1 δισ ευρώ για extra ενεργειακές επιδοτήσεις. Για κάθε 10 ευρώ χαμηλότερη τιμή, υπολογίζεται ότι εξοικονομούνται περί τα 300 εκ ευρώ σε ετήσια βάση κι ως εκ τούτου, αν όλα πάνε καλά και δεν έχουμε νέες δυσάρεστες εκπλήξεις, το υπουργείο Οικονομικών θα βρεθεί με περίπου 600 εκ ευρώ στη διάθεση του, για παρεμβάσεις σε άλλα πεδία.