Η “υπερθέρμανση” του πλούσιου Βορρά ανάβει “φωτιές” στο Νότο
Μέχρι πρότινος, το αντεπιχείρημα στις πιέσεις των “γερακιών” για αυξήσεις επιτοκίων λόγω... καλπάζοντος πληθωρισμού, ήταν ότι αυτά τα εξωφρενικά ποσοστά οφείλονται στον ενεργειακό “πυρετό”, δηλαδή στον παράγοντα της προσφοράς και όχι στη ζήτηση, που υποδηλώνει υπερθέρμανση των οικονομιών. Πλέον, η θέση αυτή αδυνατίζει...
Οι μετρήσεις της Eurostat περνάνε εδώ και καιρό από το “κόσκινο” της ΕΚΤ και η αλήθεια είναι ότι τα ευρήματα των τελευταίων μηνών έχουν σημάνει συναγερμό όχι μόνο στη Φρανκφούρτη αλλά και στα οικονομικά επιτελεία των κυβερνήσεων ανά την Ευρώπη. Τι δείχνουν αυτά τα στοιχεία; Διάχυση του πληθωρισμού και σε άλλα αγαθά- υπηρεσίες, με αποτέλεσμα ο δομικός πληθωρισμός να σταθεροποιείται σε υψηλά επίπεδα. Υπάρχει όμως κι ένα μικρό... μυστικό σε αυτά τα στοιχεία: η υποδηλούμενη υπερθέρμανση, που αποτυπώνεται στις τάσεις του δομικού πληθωρισμού, καταγράφεται στις πλουσιότερες χώρες του Βορρά.
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της Ολλανδίας, που ως γνωστόν συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα των “σκληρών” του Eurogroup και των λοιπών ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Ο ολλανδικός δομικός πληθωρισμός ανέρχεται, λοιπόν, στο 7,2% έναντι 5,5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Όπως υπογραμμίζει το ενημερωτικό σημείωμα της ελληνικής πρεσβείας, η εν λόγω διαφορά μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από την αύξηση των διδάκτρων καθώς και από την διαφορετική σύνθεση του καλαθιού αγορών που χρησιμοποιεί η Στατιστική Υπηρεσία. Ένας άλλος λόγος είναι ότι η ολλανδική οικονομία βιώνει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης επί σειρά ετών.
Αυτό ισχύει για πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά η οικονομική υπερθέρμανση δεν είναι πουθενά πιο αισθητή όσο στην Ολλανδία με αποτέλεσμα, οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών να έχουν αυξηθεί. Οι αυξήσεις των μισθών, οι υψηλότερες στην Ευρωζώνη ως λογική συνέπεια της στενής αγοράς εργασίας και του υψηλότερου πληθωρισμού, έπαιξαν επίσης ρόλο στον υψηλό δομικό πληθωρισμό στην Ολλανδία.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτή η “υπερθέρμανση” των Βόρειων για τους υπολοίπους; Κακά μαντάτα. Ας δούμε κατ’ αρχάς πώς επηρεάζεται ο δομικός πληθωρισμός της Ευρωζώνης συνολικά. Οι τιμές- εξαιρουμένης της Ενέργειας και των οπωροκηπευτικών- “έτρεξαν” τον Ιούλιο με 6,6%, έναντι 6,8% τον Ιούνιο και 6,9% το Μάιο. Αν αναλογιστεί κανείς ότι τον περσινό Ιούλιο, που ο γενικός πληθωρισμός “έτρεχε” με 8,9%, ο δομικός ήταν 5,1%, αντιλαμβάνεται τι ζημιά έχει γίνει στο μεσοδιάστημα. Ανάλογη είναι η εικόνα αν βγάλει κανείς από την εξίσωση και καπνικά- οινοπνευματώδη, αφού ο δείκτης έμεινε πεισματικά κολλημένος στο 5,5%.
Στα καθ’ ημάς, ο δομικός πληθωρισμός τον Ιούλιο “έτρεξε” με 5,44% δηλαδή χαμηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό όρο, αλλά με σαφώς ανοδικές τάσεις, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι τον Ιούνιο ήταν 4,9%.
Ποια είναι η πρώτη επίπτωση των παραπάνω; Η διστακτικότητα της ΕΚΤ στο να “φρενάρει” τις αυξήσεις επιτοκίων, παρά το ότι άπαντες αναγνωρίζουν ότι υπάρχει κίνδυνος ζημιάς στις οικονομίες το επόμενο 12μηνο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το Σεπτέμβριο η ΕΚΤ θα κάνει ένα... διάλειμμα προκειμένου να επανεξετάσει όλα τα δεδομένα. Ωστόσο, αν διαπιστωθεί ότι φαινόμενα όπως αυτό της ολλανδικής υπερθέρμανσης, επιβραδύνουν τη μείωση του πληθωρισμού, τότε πιθανότατα στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου, που φιλοξενείται στην Αθήνα, θα γίνει αύξηση στο 4%, με ορθάνοικτο το ενδεχόμενο περαιτέρω αυξήσεων.
Δεν είναι, όμως, μόνο το ακριβότερο κόστος χρήματος που απειλεί τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Είναι και η δρομολογούμενη δημοσιονομική σύσφιξη, αφενός με την άρση των μέτρων στήριξης, αφετέρου με την υιοθέτηση πιο “σκληρής” γραμμής στις διαβουλεύσεις για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας.
Στην Αθήνα έχουν πλήρη επίγνωση των ισορροπιών που διαμορφώνονται στα ευρωπαϊκά όργανα πριν από τα κρίσιμα παζάρια, όπως επίσης των απαιτήσεων που έχουν οι Οίκοι Αξιολόγησης για να δώσουν την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα. Με αυτό το δεδομένο, το αποκαλούμενο “πακέτο” της ΔΕΘ θα είναι προσανατολισμένο σε δομικές μεταρρυθμίσεις και όχι σε παροχές, με μόνη εξαίρεση κάποια απολύτως στοχευμένα μέτρα για τους οικονομικά ευάλωτους, που θα έχουν διαχειρίσιμο δημοσιονομικό κόστος ως το τέλος της χρονιάς.
Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το πού πάνε το πράγμα οι Ευρωπαίοι, παρά το ότι η αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους δεν είναι η προσδοκώμενη, ιδού το τελευταίο μήνυμα από τον ESM: “Για να μπορέσουν οι κυβερνήσεις να στηρίξουν τα νοικοκυριά σε δύσκολες στιγμές, είναι απαραίτητο να συμμαζέψουν τους προϋπολογισμούς και να δημιουργήσουν δημοσιονομικό χώρο όσο υπάρχει η ευκαιρία. Η παρούσα κατάσταση συνεπάγεται ότι η προτεινόμενη στρατηγική εξυγίανσης είναι βιώσιμη, με τις κυβερνήσεις να συνεχίσουν να φροντίζουν τους φτωχούς τα επόμενα χρόνια”. Κοινώς, ευρωπαϊκή γραμμή για δίχτυ προστασίας μόνο στα όρια της φτώχειας...