Υγεία: O μεγάλος «ασθενής» -Χωρίς λογιστικές καταστάσεις μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής

Εντυπωσιακά, αποκαλυπτικά, πλην όμως απογοητευτικά είναι τα στοιχεία της μελέτης του ΙΟΒΕ για οικονομικά μεγέθη των δημόσιων νοσοκομείων, καθώς παρά τα βήματα προόδου που έχουν γίνει, δεν έχουν απομακρυνθεί όλες οι «σκιές» του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος.

Αναμφίβολα, αυτό που τραβάει την προσοχή είναι το γεγονός ότι εν έτει 2023 κι αφού η χώρα έχει περάσει από τις Συμπληγάδες τριών Μνημονίων και μιας πανδημίας με έκτακτες συνθήκες και δαπάνες, υπάρχουν ακόμα νοσοκομεία που βρίσκονται σε «γκρίζα» ζώνη.

Συγκεκριμένα, από τη σχετική μελέτη απουσιάζουν λογιστικές καταστάσεις από μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες της χώρας, όπως Γ.Ν.Α Ο Ευαγγελισμός, Γ.Ν.Α Αλεξάνδρα, Γ.Ν. Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενας Βενιζέλου», Γ.Ν.Α «Γ. Γεννηματάς», Γ.Ν. Αττικής «Σισμανόγλειο», Γ.Ν. Δυτ. Αττικής, Γ.Ν. Θες/νίκης «Γ. Γεννηματάς», κ.ά. κι αυτό αν μην τι άλλο καταδεικνύει την έλλειψη διαφάνειας σε έναν κρίσιμο τομέα. Ποιος δεν θυμάται, άλλωστε, την περίοδο 2004- 2007, όταν η τότε Στατιστική Υπηρεσία έψαχνε να βρει και να καταχωρίσει οικονομικά στοιχεία από νοσοκομεία και ΟΤΑ, προκειμένου να καταγράψει την αληθινή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, που είχε τεθεί υπό την παρακολούθηση της Κομισιόν.

Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι τα χρέη των νοσοκομείων σε τρίτους έχουν εκτιναχθεί στα 1,4 δισ ευρώ. Αν και αυτές οι οφειλές εμφανίζουν τα μικτά ποσά και υφίσταται υποχρέωση από τους προμηθευτές για rebate και clawback που δεν έχει συμψηφιστεί ακόμα, η διαφορά από τα τα 344 εκ ευρώ του Δεκεμβρίου του 2019 παραμένει χαώδης.

Η μελέτη του ΙΟΒΕ καλύπτει την περίοδο των Μνημονίων και φτάνει ως και το 2020, δηλαδή τη χρονιά των μεγάλων ανατροπών, που έφερε η πανδημία. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για την τριετία 2021- 2023, τα ευρήματα είναι ενδιαφέροντα καθώς δείχνουν ότι υπήρξε προσπάθεια νοικοκυρέματος του χάους των οικονομικών των νοσοκομείων, πάντα, όμως, από τη σκοπιά του συμμαζέματος των δαπανών, χωρίς να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για τους δείκτες αποτελεσματικότητας. Ειδικότερα:

Το ενεργητικό των νοσοκομείων αυξήθηκε σημαντικά (+24,4% την περίοδο 2012 – 2020), λόγω αύξησης των διαθεσίμων και των απαιτήσεων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σχετική σταθεροποίηση.

Οι υποχρεώσεις (πρακτικά όλες βραχυπρόθεσμες) κατέγραψαν έντονες διακυμάνσεις με τη χαμηλότερη τιμή να σημειώνεται το 2018 στο σταθερό δείγμα 60 δημόσιων νοσοκομείων και το 2017 στο συνολικό δείγμα. Την περίοδο 2012 – 2020 καταγράφεται πτώση 56,3% στις συνολικές υποχρεώσεις.

Βάσει του δείκτη ταμειακής ρευστότητας, τα έτη 2016-2018 τα ταμειακά διαθέσιμα επαρκούσαν να καλύψουν πλήρως τις υποχρεώσεις.

Τα λειτουργικά έξοδα κατέγραψαν έντονη μείωση έως το 2016-2017, με σταδιακή ανάκαμψη στη συνέχεια. Την περίοδο 2012 – 2020 καταγράφεται πτώση 16,7% στα λειτουργικά έξοδα.

Έντονη μεταβλητότητα στα καθαρά αποτελέσματα με υψηλότερες θετικές τιμές προς το τέλος της περιόδου σε σύγκριση με τη διετία 2012-2013. Την περίοδο 2012 – 2020 καταγράφεται αύξηση 104,8% στα αποτελέσματα χρήσης.

Ως προς το βασικό ζητούμενο, δηλαδή την κατάσταση του συστήματος Υγείας, τα στοιχεία δείχνουν ότι απέχουμε πολύ από το να χαρακτηριστεί ιδανική:

Στα 16,7 δισεκ. ευρώ διαμορφώνεται η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες Υγείας μειωμένη κατά 25% σε σύγκριση με το 2009. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια καταγράφεται αντιστροφή της πτωτικής τάσης κυρίως λόγω της αύξησης της δημόσιας χρηματοδότησης κατά ευρώ 1,9 δισεκ. (10,4 δισεκ. Ευρώ το 2021 έναντι 8,5 δισεκ. ευρώ το 2015).

Σημαντική υποχώρηση στη χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας (%) στην Ελλάδα έναντι αύξησης στην ΕΕ. Η ετήσια δημόσια μεταβολή δαπανών σε σταθερές τιμές, σωρευτικά για την περίοδο 2009 – 2021 διαμορφώνεται στο -29,2% στην Ελλάδα έναντι +32,7% στην ΕΕ.

Οι δαπάνες υγείας των εγχώριων νοικοκυριών ανέρχονται στο 8,1% των συνολικών δαπανών τους το 2021, από 6,5% το 2009. Αύξηση του ποσοστού της φαρμακευτικής περίθαλψης στις δαπάνες υγείας των νοικοκυριών σε 31,3% το 2021, από 19,2% το 2009.

Το 2021 η συνολική δαπάνη υγείας στην Ελλάδα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώθηκε στο 9,2% (εκ των οποίων 5,7% δημόσια δαπάνη) έναντι 10,9% στην ΕΕ (εκ των οποίων 8,9% δημόσια δαπάνη). Στην Ελλάδα η δημόσια χρηματοδότηση διαμορφώνεται στο 62,1% της συνολικής χρηματοδότησης για δαπάνες υγείας το 2020, αρκετά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ (81,1%).

Σε όρους αριθμού νοσοκομείων ανά 1 εκατ. κάτοικους, η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τη μέση της κατάταξης των χωρών της ΟΟΣΑ-ΕΕ (10η θέση σε 22 χώρες, αλλά χαμηλότερα από τον μ.ο. της ΕΕ27 (525 κλίνες ανά 100.000 κατοίκους) με 427 διαθέσιμες κλίνες ανά 100.000 κατοίκους (2021). Οι συνολικές διαθέσιμες κλίνες στην Ελλάδα στο τέλος του 2021 διαμορφώθηκαν σε 48,9 χιλ. έναντι 52,4 χιλ. το 2010.

Η Ελλάδα διαθέτει τους περισσότερους γιατρούς και τους λιγότερους νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ