«Βόμβα» από το ΣτΕ -Αντισυνταγματική η αναστολή ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής!
«Στοπ» αντισυνταγματικότητας έβαλε το ΣτΕ σε ένα από τα νομικά όπλα που έχει στη διάθεση της η ΑΑΔΕ για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, κυρίως την αποτροπή απώλειας εσόδων από απάτες ΦΠΑ.
Ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας προβλέπει την αναστολή της χρήσης ΑΦΜ στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής, ωστόσο το ΣτΕ εξετάζοντας σχετική υπόθεση έκρινε ότι οι επίμαχες διατάξεις είναι αντισυνταγματικές, συνεπώς κι η επίδικη Απόφαση 1200/2015 για την αναστολή ΑΦΜ για διενέργεια ενδοκοινοτικών συναλλαγών είναι ανίσχυρη.
Ποιο είναι το πρόβλημα; Ότι οι εν λόγω διατάξεις δεν πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 43 του Συντάγματος για το όρια της νομοθετικής εξουσιοδότησης, καθώς απαιτείται να περιέχει το νομοθετικό κείμενο όχι απλώς τον καθ’ ύλην προσδιορισμό του αντικειμένου της
εξουσιοδοτήσεως, αλλά επί πλέον και την ουσιαστική ρύθμισή του, έστω και σε γενικό, ορισμένο, όμως, πλαίσιο σύμφωνα προς το οποίο ενεργεί η Διοίκηση προκειμένου να ρυθμίσει τα μερικότερα θέματα.
Το «στοπ»
Τι προβλέπει το άρθρο 11 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας; «Η Φορολογική Διοίκηση δύναται να αναστέλλει τη χρήση Αριθμού Φορολογικού Μητρώου ή να προβαίνει σε απενεργοποίηση αυτού, εάν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα ή ότι διαπράττει φοροδιαφυγή ή ότι παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών ή ότι έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτησή του ή έχει εγγράφει στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές. Ο φορολογούμενος έχει σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του προηγούμενου εδαφίου…».
Σύμφωνα με το ΣτΕ, η προβλεπόμενη δυνατότητα της φορολογικής διοίκησης να αναστέλλει τη χρήση ΑΦΜ ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του, συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του εν λόγω φορολογούμενου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ' ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ποιο είναι το πρόβλημα; Η ρύθμιση αυτή του νόμου, για την οποία παρέχεται εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ να ορίζει με απόφασή του τα περί της αναστολής του ΑΦΜ, δεν περιέχει την αναγκαία, λόγω της σημασίας του ρυθμιζόμενου ζητήματος, ουσιαστική ρύθμιση, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει το βασικό πλαίσιο, με την πρόβλεψη των αναγκαίων εγγυήσεων και τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, αλλά συνιστά κατ’ ουσίαν εν λευκώ εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τη ρύθμιση των εν λόγω θεμάτων σε περίπτωση φοροδιαφυγής.
Ποιο ήταν το «δια ταύτα» της απόφασης του ΣτΕ; Η διάταξη του ΚΔΦ είναι αντισυνταγματική, η απόφαση με τις λεπτομέρειες της αναστολής του ΑΦΜ είναι μη νόμιμη και ανίσχυρη, η εταιρία, που προσέφυγε κατά της ΔΟΥ Χαλκίδας, δικαιώθηκε και η ΑΑΔΕ τρέχει και δεν φτάνει, καθώς απαιτείται νέα νομοθετική διάταξη που να θεραπεύει τις αντισυνταγματικότητες του επίμαχου άρθρου 11.
Σημειωτέον, το 2024 οι ΥΕΔΔΕ ολοκλήρωσαν 156 έρευνες ΦΠΑ, ενώ η εντοπισθείσα παραβατικότητα ανήλθε σε 80,8%. Από τη διενέργεια των ανωτέρω ερευνών προέκυψαν 126 περιπτώσεις εντοπισμού εξαφανισμένων εμπόρων, που συνδέονται με ενδοκοινοτική απάτη στον ΦΠΑ και ακολούθησε η διαδικασία απενεργοποίησης του κοινοτικού τους ΑΦΜ, σύμφωνα με την απόφαση 1200/2015, η οποία πλέον χαρακτηρίζεται μη νόμιμη από το ΣτΕ. Ανάλογα προβληματική χαρακτηρίζεται και η τύχη άλλων 34 περιπτώσεων αναστολής ΑΦΜ, που «έτρεξαν» από την αρχή του 2025 ως σήμερα.