Από την κρησάρα του ΥΠΕΞ οι ξένες επενδύσεις σε «ευαίσθητους» τομείς

Σε μια συγκυρία όπου κανείς δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά για το πώς διαμορφώνονται οι εμπορικές- οικονομικές συμμαχίες στον παγκόσμιο χάρτη κι ενώ η Ευρώπη έχει βάλει προ πολλού στο μικροσκόπιο την κινεζική «απόβαση» στη γηραιά ήπειρο, ενεργοποιείται στην Ελλάδα το πλαίσιο για τον έλεγχο ξένων επενδύσεων σε «ευαίσθητους» τομείς.

Πότε ελέγχεται, βάσει ευρωπαϊκού Κανονισμού, για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης μια άμεση ξένη επένδυση;

• όταν πραγματοποιείται από ξένο επενδυτή τρίτης χώρας και η επιχείρηση - στόχος δραστηριοποιείται οικονομικά σε έναν από τους «ευαίσθητους» τομείς
• όταν πραγματοποιείται από ξένο επενδυτή κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο οποίος:

α) ελέγχεται από φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση τρίτης χώρας, ή
β) ελέγχεται, άμεσα ή έμμεσα, από την κυβέρνηση τρίτης χώρας, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών φορέων και των ενόπλων δυνάμεων, μεταξύ άλλων, μέσω της ιδιοκτησιακής δομής ή της παροχής σημαντικής χρηματοδότησης και η επιχείρηση - στόχος δραστηριοποιείται οικονομικά σε έναν από τους «ευαίσθητους» τομείς ή

• πραγματοποιείται από ξένο επενδυτή κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον οποίο συμμετέχει με ποσοστό τουλάχιστον 10% φυσικό πρόσωπο ή επιχείρηση τρίτης χώρας ή κυβέρνηση τρίτης χώρας, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών φορέων και των ενόπλων δυνάμεων, μεταξύ άλλων, μέσω της ιδιοκτησιακής δομής ή της παροχής σημαντικής χρηματοδότησης και η επιχείρηση - στόχος δραστηριοποιείται οικονομικά σε έναν από τους ιδιαιτέρως ευαίσθητους τομείς

Προφανής στόχος είναι η αποφυγή εκ των υστέρων δυσάρεστων εκπλήξεων, δηλαδή το ενδεχόμενο να αποκαλυφθούν περίεργες συμμετοχές φυσικών ή νομικών προσώπων ή και κρατικών οντοτήτων, σε τομείς που δεν πρέπει.

Οι «ευαίσθητοι» τομείς

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το «κλειδί» για την ενεργοποίηση των ελέγχων, είναι αν η επένδυση πρόκειται να γίνει σε κάποιον τομέα, που άπτεται της δημόσιας τάξης ή της εθνικής ασφάλειας και μάλιστα με διαβάθμιση.

Άμεση ξένη επένδυση σε «ευαίσθητους» τομείς:

Ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν αφορά σε υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, αγαθά ή υπηρεσίες που είναι απαραίτητα στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της υγείας, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών ή της ψηφιακής υποδομής και το ποσοστό συμμετοχής στην επιχείρηση -στόχο ανέρχεται σε ποσοστό 25% τουλάχιστον.

Άμεση ξένη επένδυση σε ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς:

Για τις δικαιοπραξίες στις παραμεθόριες περιοχές, η άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν το ποσοστό συμμετοχής στην επιχείρηση - στόχο ανέρχεται σε ποσοστό 10% τουλάχιστον και η δραστηριότητα της επιχείρησης -στόχου αφορά σε:

• α) Υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, τεχνολογίες, αγαθά, ή υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης, στους τομείς άμυνας και εθνικής ασφάλειας, κυβερνοασφάλειας, τεχνητής νοημοσύνης,
• β) λιμενικές υποδομές,
• γ) κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές,
• δ) τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές.

Ο έλεγχος

Οι εν λόγω φάκελοι θα πρέπει, λοιπόν, να περάσουν από την «κρησάρα» της Διυπουργικής Επιτροπής Ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων, με το συντονιστικό ρόλο της Β1 Διεύθυνσης Σχεδιασμού Εξωστρέφειας και Συντονισμού Φορέων Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών, η οποία δεν παραλαμβάνει μόνο τα αναγκαία δικαιολογητικά από τους ελεγχόμενους επενδυτές, αλλά ενημερώνεται και για τυχόν παρατηρήσεις από άλλο κράτος- μέλος της ΕΕ ή και την Κομισιόν.

Με ΚΥΑ, που δημοσιεύθηκε χθες, γνωστοποιήθηκαν και τα αναγκαία δικαιολογητικά, που ενισχύουν την αίσθηση του ασφυκτικού ελέγχου:

• Κάθε έγγραφο που νομίμως πιστοποιεί εντολή, ειδική εξουσιοδότηση, πληρεξουσιότητα ορίζοντας νόμιμο εκπρόσωπο ή αντίκλητο του επενδυτή.
• Αντίγραφο του συμβολαίου επένδυσης, συνοδευτικές επιστολές (side letters), καθώς και κάθε πρόσθετη συμφωνία που να αφορά στα δικαιώματα και υποχρεώσεις των ενδιαφερόμενων μερών ή και τρίτων, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος της επένδυσης. Σε περίπτωση που δεν έχει ακόμη υπογραφεί συμβόλαιο επένδυσης, προσκομίζεται αρχικά αντίγραφο συμφωνίας ή επιστολής εκδήλωσης πρόθεσης ή οιοδήποτε άλλο έγγραφο που να πιστοποιεί το επενδυτικό σχέδιο και εν συνεχεία το ίδιο το συμβόλαιο της επένδυσης, εφόσον υπογραφεί εντός του χρονικού διαστήματος διεξαγωγής του ελέγχου.
• Πρόσφατα (εντός διμήνου) αποσπάσματα εμπορικού μητρώου, όπως πιστοποιητικό ΓΕΜΗ, από τα οποία να προκύπτουν η σύσταση, η έδρα, οι κωδικοί δραστηριότητας, η εκπροσώπηση και η διοίκηση και ο καταστατικός σκοπός της επιχείρησης - στόχου.
• Στοιχεία πιστοποίησης της μετοχικής σύνθεσης της επιχείρησης - στόχου.
• Απόσπασμα εμπορικού μητρώου από το οποίο να προκύπτουν η σύσταση, η έδρα, οι κωδικοί δραστηριότητας, η εκπροσώπηση και η διοίκηση του ξένου επενδυτή, με περίληψη του καταστατικού και των μέχρι τώρα τροποποιήσεών του.
• Στοιχεία πιστοποίησης της μετοχικής σύνθεσης του ξένου επενδυτή.
• Τελευταίες τρεις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις του ξένου επενδυτή συνοδευόμενες από Εκθέσεις Ορκωτών Ελεγκτών.
• Δήλωση Πραγματικού Δικαιούχου (UBO-Ultimate Beneficial Owner) του ξένου επενδυτή στη χώρα εγκατάστασής του ή στο Ελληνικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων.
• Διάγραμμα συμμετοχών όπου απεικονίζονται οι επιχειρήσεις στις οποίες συμμετέχει ο ξένος επενδυτής. Σε περίπτωση που φυσικά πρόσωπα (μέτοχοι-εταίροι ή ασκούντες διοίκηση στον ξένο επενδυτή ή σε κάποια από τις παραπάνω εταιρείες) συμμετέχουν ή ασκούν διοίκηση και σε άλλες πέραν των προαναφερθεισών επιχειρήσεων, αυτές πρέπει επίσης να απεικονίζονται σε ξεχωριστό διάγραμμα.
• Βιογραφικά σημειώματα των βασικών μετόχων και της διοίκησης της εταιρείας.
• Δήλωση PEP και μη εμπλοκής του ξένου επενδυτή σε τρομοκρατικές ενέργειες.

Αν δεν υποβληθεί φάκελος δικαιολογητικών, πέρα από τη δυνατότητα αναστροφής της επένδυσης, προβλέπονται και πρόστιμα ως 100.000 ευρώ. Το πρόστιμο μπορεί να ανέρχεται σε ποσό διπλάσιο σε σχέση με την αξία της διενεργηθείσας επένδυσης αν ο επενδυτής υλοποιήσει την επένδυση, παρά την απαγόρευσή της ή πάρει έγκριση με ψευδείς πληροφορίες.