«Καμπανάκι» για τον Τουρισμό παρά το ρεκόρ αφίξεων-εισπράξεων

Συντηρητικές αποδεικνύονται οι προβλέψεις για τα φετινά τουριστικά έσοδα, αφού όλα δείχνουν ότι δεν πάμε απλώς για νέο ρεκόρ εισπράξεων, αλλά για τζίρο σχεδόν 2 δισ ευρώ παραπάνω από τον περσινό.

Μια ματιά, στα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, δείχνει, μάλιστα, ότι αυτό το νέο ρεκόρ δεν οφείλεται μόνο στην αύξηση των αφίξεων κατά περίπου 5%, ούτε στη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου πέρα από το κλασικό τρίμηνο Ιουνίου- Σεπτεμβρίου, αλλά στην αύξηση της κατά κεφαλής δαπάνης κατά περίπου 4%, μετά τη «βουτιά» του 2023. Κι εδώ προκύπτει εύλογα το ερώτημα: είδαμε το «ταβάνι» ή μπορούμε και ψηλότερα;

Οι υποδομές

Η απάντηση δεν είναι απλή, ωστόσο είναι δεδομένο ότι αυτή η εντυπωσιακή αύξηση επισκεπτών δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με όρους των προηγούμενων δεκαετιών. Κοινώς, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, που εν τέλει λειτουργεί ως κράχτης έναντι των ανταγωνιστριών χωρών, απαιτεί σύγχρονες υποδομές. Κι αυτή είναι η υπ’ αριθμόν ένα πρόκληση.

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Τουριστικών Επιχειρήσεων, η βελτίωση των υποδομών πρέπει να αντιμετωπιστεί υπό το πρίσμα των ακραίων καιρικών φαινόμενων που πλήττουν (και) τη χώρα μας. Η σημαντικότερη επίπτωση είναι η μετατόπιση του timing των διακοπών ώστε να αποφευχθεί η υπερβολική ζέστη τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, αναδεικνύονται οι ενεργειακές ανάγκες και οι ανάγκες μονώσεων που έχουν δημιουργηθεί από την υπερβολική ζέστη αφενός και, αφετέρου, οι ανάγκες για υποδομές (δημόσιες και ιδιωτικές) με πολύ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Είναι ενδεικτικό ότι όσον αφορά στην περιβαλλοντική πιστοποίηση των ξενοδοχείων, η Ελλάδα παρουσιάζει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά πιστοποιημένων ξενοδοχείων σε σχέση με τους ανταγωνιστές της: μόλις 7,9% έναντι 11,2% της Τουρκίας. Οι ανάγκες αυτές συνεπάγονται σημαντικά αυξημένο κατασκευαστικό κόστος κι αυτό εμμέσως πλην σαφώς συνεπάγεται την ανάγκη για νέα, στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Οι εργαζόμενοι

Η ποιότητα των τουριστικών υπηρεσιών είναι συνυφασμένη και με το έμψυχο δυναμικό. Κι εδώ εντοπίζεται η δεύτερη διπλή πρόκληση, καθώς πέρα από τις ελλείψεις προσωπικού, υπάρχει έλλειμμα και στο επίπεδο εκπαίδευσης τους. Είναι ενδεικτικό ότι μόλις το 24% των εργαζομένων στα ξενοδοχειακά καταλύματα είναι απόφοιτοι τουριστικών σχολών, με την πλειοψηφία αυτών να απασχολείται σε ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων.

Σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ, η Ελλάδα γενικά κατατάσσεται χαμηλά στο τομέα των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με χαμηλές επιδόσεις στους τρεις πυλώνες του Ευρωπαϊκού Δείκτη Δεξιοτήτων και στους δείκτες επαγγελματικής εκπαίδευσης και διασύνδεσης με την αγορά εργασίας. Αν επιπρόσθετα ληφθούν υπόψη, η υψηλή αξία του ανθρώπινου δυναμικού ως ισχυρού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τον ελληνικό τουρισμό, σε έναν κόσμο που διαρκώς απαιτεί προσωποποιημένες υπηρεσίες, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για έγκαιρη και αποτελεσματική προσαρμογή της εκπαίδευσης και κατάρτισης στις σύγχρονες τάσεις με έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων. Με βάση μελέτη του ΙΝΣΕΤ αναγνωρίζονται 49 ειδικότητες και επαγγέλματα που εκτιμάται ότι είναι κατά προτεραιότητα σημαντικά για την ενίσχυση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού και πρέπει να αποτελέσουν τις εθνικές προτεραιότητες επαγγελματικής κατάρτισης.

Οι φόροι

Τρίτη -και φαρμακερή- πρόκληση, είναι η φορολογία στον τουριστικό τομέα και οι επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα του.

Για το ελληνικό ξενοδοχείο συγκεκριμένα, λόγω των υψηλών συντελεστών ΦΠΑ, του Τέλους Ανθεκτικότητας και του υψηλού μη μισθολογικού κόστους, τα Κέρδη προ Φόρων, Τόκων και Αποσβέσεων είναι σημαντικά λιγότερα από τις δαπάνες για φόρους και εισφορές (αντιστοιχούν μόλις στο 56,9% των δαπανών αυτών), ενώ στην Πορτογαλία τα ΚΠΦΤΑ αντιστοιχούν στο 111,9% των ίδιων φόρων και εισφορών και στην Κύπρο είναι σχεδόν τριπλάσια (171,1%).

Είναι ενδεικτικό ότι τα ελληνικά ξενοδοχεία για να μπορούν να αμείβουν τους εργαζομένους τους όπως τα κυπριακά, το κόστος δωματίου για τον πελάτη θα πρέπει να είναι €171 όταν στην Κύπρο θα είναι €150, δηλαδή 14% υψηλότερο. Αντίστοιχα, προκειμένου το λειτουργικό κέρδος (ΚΠΦΤΑ) στα ξενοδοχεία στην Ελλάδα να είναι στα ίδια επίπεδα με της Κύπρου, το κόστος δωματίου για τον πελάτη πρέπει να είναι €219,5 όταν αντίστοιχα στην Κύπρο θα είναι € 150 – δηλαδή 46,3% υψηλότερο.

Η φορολογική ανταγωνιστικότητα δεν εξαρτάται, όμως, αποκλειστικά από τους επιμέρους συντελεστές της εταιρικής φορολογίας. Το κόστος συμμόρφωσης με τις ρυθμιστικές και κανονιστικές υποχρεώσεις που απορρέουν από το διοικητικό και θεσμικό περιβάλλον εντός του οποίου λειτουργούν οι επιχειρήσεις μιας οικονομίας, διαδραματίζει επίσης έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του TMF Group, που εξετάζει την πολυπλοκότητα των επιχειρηματικών διαδικασιών (Business Complexity) σε 79 χώρες που καλύπτουν το 94% του παγκόσμιου ΑΕΠ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη, χειρότερη θέση.