Θα «βομβαρδίσει» ο Τραμπ με δασμούς την Ευρώπη;

Αν αναζητήσουμε το θρίλερ που τράβηξε την προσοχή των χρηματιστηριακών αγορών παγκοσμίως τους τελευταίους μήνες, η απάντηση είναι: οι διαπραγματεύσεις για εμπορική συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.

Ξεκίνησε με ένα απρόβλεπτο ηγέτη, τον Ντόναλντ Τραμπ, και ένα ισχυρό αντίπαλο, τον Πρόεδρο της Κίνας, Σι Ζινπίνγκ. Και περιλαμβάνει μία διαπραγμάτευση που συχνά γίνεται με μυστικό τρόπο και είναι σίγουρα δυσνόητη.

Τα χρηματιστήρια και οι αγορές συναλλάγματος έχουν να επιδείξουν πολύ μεγάλες διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια αυτής της διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, υπάρχει, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, μία ακόμα πολύ σημαντική διαπραγμάτευση, η οποία θα έπρεπε να τραβήξει την προσοχή των επενδυτών και των αγορών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τους δασμούς στα βιομηχανικά προϊόντα και, θεωρητικά, θα υπάρξουν κάμποσα προβλήματα – παρά το γεγονός ότι οι στενές εμπορικές και γεωστρατηγικές σχέσεις των δύο περιοχών βασίζονται στις κοινές πεποιθήσεις για δημοκρατία και ελεύθερη αγορά.

Το λογικό αποτέλεσμα, λοιπόν, θα ήταν η μείωση των δασμών, κάτι που λογικά θα έπρεπε να καλωσορίσουν όλοι οι ηγέτες. Όμως η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να δούμε να ξεσπά ένας νέος «εμπορικός πόλεμος».

Οι έως τώρα δηλώσεις και το κλίμα που δημιουργείται δεν παραπέμπουν σε μία συμφωνία για ελεύθερο εμπόριο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει αποκαλέσει την ΕΕ «εχθρό» περιγράφοντας τις εμπορικές πρακτικές των Ευρωπαίων ως «πολύ άδικες».

Κατά τη συνάντηση που είχε ο Πλανητάρχης με τον Πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν – Κλωντ Γιούνκερ, τον Ιούλιο της περασμένης χρονιάς, το κλίμα ήταν πολύ καλό. Έκτοτε όμως οι εντάσεις έχουν αρχίσει να ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα, όμως η Γαλλία φαίνεται να κωλυσιεργεί, μετά την απόφαση του Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα.

Βέβαια, εδώ μιλάμε για δύο εμπορικούς γίγαντες. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ μαζί αντιπροσωπεύουν το 46% της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ η Κίνα αναμένεται να ξεπεράσει και τις δύο περιοχές κάποια στιγμή μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Το πρόβλημα του Τραμπ είναι το εμπορικό πλεόνασμα των 140 δισ. ευρώ της ΕΕ στο εμπόριο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ενώ στο στόχαστρό του έχουν μπει κυρίως οι εξαγωγές αυτοκινήτων της Γερμανίας. Στην πρωτόγονη αντίληψη που έχει ο Πλανητάρχης για το παγκόσμιο εμπόριο, το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των χωρών δείχνει ποιος «κερδίζει» και ποιος «χάνει» και δεν κατανοεί το αποτέλεσμα μίας περίπλοκης εφοδιαστικής αλυσίδας.

Ο μεγάλος κίνδυνος είναι ότι ο Τραμπ θα κάνει με την ΕΕ το ίδιο που έκανε με την Κίνα: Θα επιβάλει εμπορικούς δασμούς σε μία σειρά από προϊόντα με στόχο να γίνουν παραχωρήσεις από την πλευρά των Ευρωπαίων. Η στρατηγική αυτή, όμως, συνήθως οδηγεί σε πολύ περίεργα αποτελέσματα. Δείτε τι έγινε με το Μεξικό και τον Καναδά: η NAFTA καταργήθηκε για να αντικατασταθεί από μία παρόμοια εμπορική συμφωνία.

Σε όλο αυτό, δε βοηθά βέβαια το γεγονός ότι, σε αντίθεση με προκατόχους του, ο Τραμπ δεν συμπαθεί καν το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, επιτέθηκε στην Τερέζα Μέι για τον τρόπο που έκανε τις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους και φυσικά δε χάνει ευκαιρία να υποβαθμίσει την ευρωπαϊκή διπλωματία στην Ουάσιγκτον – πριν φυσικά αλλάξει γνώμη.

Επιπλέον, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει ιδέα πώς λειτουργεί το εμπόριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αντίθεση με τις ξένες επενδύσεις – που αποφασίζονται από τις κυβερνήσεις των χωρών – η Κομισιόν είναι αυτή που διαπραγματεύεται και υπογράφει εμπορικές συμφωνίες για λογαριασμό ολόκληρης της ΕΕ.

Η άγνοιά του φάνηκε και όταν ρώτησε τη Μέρκελ το 2017 αν μπορούν ΗΠΑ και Γερμανία να διαπραγματευτούν εμπορική συμφωνία, για να λάβει βέβαια την απάντηση ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο για μία ευρωπαϊκή χώρα. Όπως κάποτε ο Κίσινγκερ είχε ρωτήσει «σε ποιον πρέπει να τηλεφωνήσει για να μιλήσει με την Ευρώπη», έτσι και ο Τραμπ δεν καταλαβαίνει ότι πρέπει να μιλήσει με την αρμόδια Ευρωπαία Επίτροπο για θέματα Εμπορίου, Σεσίλια Μάλμστρομ.

Ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο περιοχών θα αποτελούσε σημαντικό πλήγμα για την ευρωπαϊκή οικονομία που ήδη επιβραδύνεται. Οι εταιρείες μειώνουν τις επενδύσεις, ενώ περαιτέρω επιβράδυνση θα υποχρέωνε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αναβάλει τα σχέδιά της για αύξηση των επιτοκίων στο μέλλον.

Βέβαια, ο εμπορικός πόλεμος θα αποτελούσε πλήγμα και για τις ΗΠΑ, ενώ οι ενδεχόμενοι δασμοί θα επιβαρύνουν το μέσα Αμερικανό καταναλωτή. Ταυτόχρονα, θα μείωναν την επιρροή των ΗΠΑ στην Ευρώπη, που ήδη υποχωρεί.

Με την προεκλογική κούρσα για το 2020 να ετοιμάζεται, ο Τραμπ θα είναι ετοιμοπόλεμος για νέες μάχες και μόλις τελειώσει η ιστορία με τις Κίνα, οι επενδυτές καλό θα ήταν να ετοιμάζονται για νέες συγκινήσεις…