Στο 72,6% ανήλθε το ποσοστό των καινοτόμων επιχειρήσεων στην Ελλάδα για την περίοδο 2018-2020, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 12,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την περίοδο 2016-2018, σύμφωνα με τα στοιχεία για την καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις, τα οποία δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Τα στατιστικά στοιχεία αποστέλλονται από το ΕΚΤ στη Eurostat στο πλαίσιο των επίσημων ευρωπαϊκών στατιστικών για την καινοτομία και τις καινοτομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων στην ΕΕ (CIS - Community Innovation Survey).
Ο πληθυσμός της πανελλήνιας στατιστικής έρευνας CIS, που διεξήχθη το 2021 από το ΕΚΤ, ήταν 14.500 και πλέον επιχειρήσεις με 10 απασχολούμενους και άνω, σε διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας της Βιομηχανίας και των Υπηρεσιών. Η έκδοση «Βασικοί δείκτες για την καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις 2018-2020" διατίθεται στην ιστοσελίδα https://metrics.ekt.gr/publications/588.
Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, στην Ελλάδα την περίοδο 2018-2020, το 72,6% των επιχειρήσεων καινοτομούν, εισάγοντας νέα ή βελτιωμένα προϊόντα και εφαρμόζοντας νέες επιχειρησιακές διαδικασίες. Το ποσοστό των καινοτόμων επιχειρήσεων παρουσιάζει ανοδική πορεία τα τελευταία έτη και την περίοδο 2018-2020 είναι αυξημένο κατά 12,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο 2016-2018. Η αύξηση αυτή είναι αξιοσημείωτη και σχετίζεται με τις απαιτήσεις για νέα προϊόντα και επιχειρησιακές διαδικασίες που υιοθέτησαν οι ελληνικές επιχειρήσεις λόγω των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επέφερε η πανδημία το 2020 (έτος που ανήκει στην τριετία αναφοράς 2018-2020).
Η βελτίωση των επιδόσεων των ελληνικών επιχειρήσεων ως προς την καινοτομία είναι μεγαλύτερη στον τομέα των Υπηρεσιών. Την περίοδο 2018-2020 το ποσοστό καινοτόμων επιχειρήσεων στον τομέα των Υπηρεσιών ανέρχεται σε 72,9%, σε σχέση με 58,9% την περίοδο 2016-2018, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες. Τα υψηλότερα ποσοστά καινοτόμων επιχειρήσεων καταγράφονται στον κλάδο «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» (78,9%) και στον κλάδο «Ενημέρωση και επικοινωνία» (78,4%), τον κατεξοχήν κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Το ποσοστό καινοτομίας αυξάνεται και στον τομέα της Βιομηχανίας, όπου το ποσοστό καινοτόμων επιχειρήσεων την περίοδο 2018-2020 ανέρχεται σε 72,1%, σε σχέση με 62,4% την περίοδο 2016-2018, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 9,7 ποσοστιαίες μονάδες. Το υψηλότερο ποσοστό καινοτόμων επιχειρήσεων (72,9%) καταγράφεται στον πολυπληθή κλάδο της Μεταποίησης.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αύξηση στην καινοτομία επιχειρησιακών διαδικασιών. Την περίοδο 2018-2020, το ποσοστό των επιχειρήσεων με καινοτομίες επιχειρησιακών διαδικασιών ανέρχεται σε 66,7%, σε σχέση με 55,2% την περίοδο 2016-2018, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 11,9 ποσοστιαίες μονάδες. Οι νέες ή βελτιωμένες διαδικασίες αφορούσαν επιχειρησιακές λειτουργίες όπως η οργάνωση της εργασίας, το μάρκετινγκ, η εφοδιαστική, οι εφαρμογές πληροφορικής, η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών και η οικονομική διαχείριση.
Υψηλές επιδόσεις καταγράφουν οι επιχειρήσεις και στην καινοτομία προϊόντων. Την περίοδο 2018-2020, το ποσοστό επιχειρήσεων στην Ελλάδα με καινοτομίες προϊόντων ανέρχεται σε 48,4%, σε σχέση με 42,5% την περίοδο 2016-2018, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5,9 ποσοστιαίες μονάδες. Σε σχέση με την πρώτη περίοδο αναφοράς 2010-2012 το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο.
Την περίοδο 2018-2020 το ποσοστό (%) των επιχειρήσεων που συνεργάστηκαν με άλλες επιχειρήσεις ή οργανισμούς για την υλοποίηση καινοτομικών δραστηριοτήτων ανέρχεται σε 20,2%, παρουσιάζοντας μικρή μείωση σε σχέση με την περίοδο 2016-2018 (ποσοστό 21,4%). Ο βαθμός συνεργασίας αυξάνεται με το μέγεθος των επιχειρήσεων. Οι μεγάλες επιχειρήσεις αναπτύσσουν καινοτομικές δραστηριότητες συνεργαζόμενες σε ποσοστό 58,3%, έναντι μόλις 17,1% των μικρών επιχειρήσεων και 32,2% των μεσαίων. Ως καινοτομικές χαρακτηρίζονται οι αναπτυξιακές, οικονομικές και εμπορικές δραστηριότητες μιας επιχείρησης που στοχεύουν στην εισαγωγή καινοτομιών, είτε σε προϊόντα είτε σε επιχειρησιακές διαδικασίες.
Τέλος, όσον αφορά την περιφερειακή κατανομή των καινοτόμων επιχειρήσεων, την περίοδο 2018-2020 ποσοστά καινοτόμων επιχειρήσεων υψηλότερα από τη μέση εθνική επίδοση (72,6%), καταγράφονται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (78,0%), στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (74,7%), στην Περιφέρεια Κρήτης (74,5%) και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (74,2%). Σε όλες τις Περιφέρειες τα ποσοστά καινοτομίας είναι υψηλότερα από 50%.
Ο ρόλος του ΕΚΤ
Η δημοσίευση των δεικτών για τις καινοτόμες επιχειρήσεις εντάσσεται στο πλαίσιο της τακτικής παραγωγής των επίσημων στατιστικών για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα, που πραγματοποιεί το ΕΚΤ, ως φορέας και εθνική αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, με τη συνεργασία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Οι σχετικοί δείκτες δημοσιεύονται σε έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις του ΕΚΤ που διατίθενται στον δικτυακό τόπο http://metrics.ekt.gr.
Η έρευνα CIS για την καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκε με βάση τις μεθοδολογικές οδηγίες του νέου αναθεωρημένου εγχειριδίου Oslo Manual 2018 “Guidelines for collecting, reporting and using data on Innovation”, σε κοινή έκδοση της Eurostat και του ΟΟΣΑ. Σημειώνεται ότι το ΕΚΤ απέδωσε στην ελληνική γλώσσα την πλέον πρόσφατη έκδοση του Eγχειριδίου του Όσλο, του διεθνούς οδηγού αναφοράς για τη μέτρηση της καινοτομίας. Η έκδοση με τίτλο: «Εγχειρίδιο του Όσλο 2018, Κατευθυντήριες γραμμές για τη συλλογή, την παρουσίαση και τη χρήση στατιστικών δεδομένων για την καινοτομία, 4η έκδοση», είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση https://metrics.ekt.gr/publications/552.
Τα στατιστικά στοιχεία και οι δείκτες για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα, τα οποία παράγονται και εκδίδονται από το ΕΚΤ, αποστέλλονται σε τακτική βάση στη Eurostat και τον ΟΟΣΑ, από όπου τροφοδοτούν εμβληματικές εκδόσεις μεταξύ των οποίων to European Innovation Scoreboard. Το ΕΚΤ, πρόσφατα δημοσίευσε σε εξειδικευμένη έκδοση με τίτλο «H θέση της Ελλάδας στο European Innovation Scoreboard (EIS) 2014-2021», στοιχεία για τη θέση της Ελλάδας στο European Innovation Scoreboard το 2021, καθώς και τα διαχρονικά δεδομένα των επιμέρους δεικτών για το χρονικό διάστημα 2014-2021. Η έκδοση διατίθεται στη διεύθυνση https://metrics.ekt.gr/publications/567.
Η έρευνα για την καινοτομία στις επιχειρήσεις για την περίοδο 2018-2020 πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Υποέργου 5 «Παραγωγή δεικτών RIS3 για τα έτη 2016-2023» της Πράξης «Εγκατάσταση Μηχανισμού Παρακολούθησης (Monitoring Mechanism) της υλοποίησης της εθνικής στρατηγικής RIS3-Συλλογή και επεξεργασία Δεικτών», που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΣΠΑ 2014-2020)", με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
