“Ναι μεν, αλλά”. Η Ελλάδα δεν βρίσκεται, πλέον, στη “μαύρη λίστα” των χωρών, όπου η πειρατεία λογισμικού συναντιέται ακόμα και σε δημόσιες υπηρεσίες, καθώς έχει κάνει άλματα νομοθετικής και εφαρμοστικής προόδου σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτό, όμως, δεν είναι αρκετό.
Από τη στιγμή που η Ελλάδα έχει κάνει “σημαία”- και δικαίως- την παρουσία πολυεθνικών κολοσσών της Υψηλής Τεχνολογίας, όπως η Microsoft και φιλοδοξεί να γίνει “κόμβος” με τις επενδύσεις που ήδη “τρέχουν” κι εκείνες που έρχονται σε Data Centers, η Ετήσια Έκθεση του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου με τη βαθμολογία προστασίας προϊόντων πνευματικής ιδιοκτησίας, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.
Η βαθμολογία της Ελλάδας δεν έπεσε, ενώ αποδίδονται εύσημα στις Ελληνικές Αρχές για τις προσπάθειες προστασίας των πατεντών, με ειδική αναφορά στο νόμο 4708/2020. Ωστόσο, η Ελλάδα βρίσκεται 18η μεταξύ 55 χωρών με βαθμολογία 70,92%, ενώ ο μέσος όρος της Ευρώπης/Κεντρικής Ασίας ανέρχεται σε 76,09%, ο μέσος όρος των 10 χωρών με καλύτερες επιδόσεις σε 91,06% και ο μέσος όρος των 10 οικονομιών με χειρότερες επιδόσεις σε 28,51%.
Μεταξύ των αδυναμιών ως προς την προστασία IPR, αναφέρονται: α) καθεστώς υποχρεωτικής αδειοδότησης πατεντών, το οποίο κατόπιν μεταρρύθμισης το 2019 δε συνάδει με τα διεθνή πρότυπα (κατηγορία Patents, Related Rights, and Limitations), β) υψηλά επίπεδα (61% - 63% σε σύγκριση με 26% για Δυτική Ευρώπη) διαδικτυακής πειρατείας και λογισμικού (κατηγορία Copyrights, Related Rights, and Limitations), γ) ζήτημα SPC (Special Protection Certificates για βιοφαρμακευτικά προϊόντα), το οποίο τίθεται γενικά έναντι της ΕΕ (κατηγορία Patents, Related Rights, and Limitations), και δ) η υποχρέωση εγγραφής για συμφωνίες αδειοδότησης (κατηγορία Commercialization of IP Assets and Market Access).
Από την άλλη, αναγνωρίζεται το ότι η ελληνική φορολογική νομοθεσία παρέχει, πλέον, ένα γενναιόδωρο πλαίσιο φορολογικών κινήτρων για δαπάνες Ε&Α, με υπερέκπτωση 200%. Παράλληλα, προβλέπεται ειδικό patent box, με προκαθορισμένη αναβολή φόρου
έως τρία χρόνια, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να αναβάλλουν τις φορολογικές υποχρεώσεις από εισόδημα, που προέρχεται από προϊόντα και υπηρεσίες που βασίζονται σε πατενταρισμένη τεχνολογία.
Ως προς τα γενικά αποτελέσματα, κατά το 2022 σημειώθηκε βελτίωση της βαθμολογίας για τις 18 από τις 55 υπό εξέταση χώρες, ενώ η βαθμολογία 28 χωρών παρέμεινε αμετάβλητη. Σημαντική μείωση υπήρξε στη βαθμολογία της Ρωσίας (-21,62%), λόγω των μέτρων που έλαβε η χώρα κατά το τελευταίο έτος σε βάρος δικαιούχων IPR σε διεθνές επίπεδο. Ο ρόλος της προστασίας των IPR υπήρξε καίριος για την ανάπτυξη καινοτόμων εμβολίων και θεραπευτικών μέσων κατά την πανδημία COVID-19, με 143 συμφωνίες αδειοδότησης σε 31 χώρες, ωστόσο, σύμφωνα με την Έκθεση, οι υπό εξέλιξη διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ/WTO και του ΠΟΥ/WHO, για παραίτηση από τα εν λόγω δικαιώματα IPR, υπονομεύουν την φαρμακευτική καινοτομία σε παγκόσμιο επίπεδο και την ετοιμότητα απόκρισης σε ενδεχόμενο νέας πανδημίας.
Επιπλέον, τονίζεται η σημασία των τεχνολογιών 5G, οι οποίες συνεισέφεραν 100 δισ. Δολάρια στο ΑΕΠ των ΗΠΑ και αναμένεται να συνεισφέρουν 1,5 τρισ. Δολάρτια στο ΑΕΠ έως το 2025, καθώς και 16 εκ. νέες θέσεις εργασίας. Όπως επισημαίνεται στην Έκθεση, η συνεχής ανάπτυξη των ΤΠΕ/ICT, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών 5G, απαιτεί τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος και ισχυρή προστασία των δικαιωμάτων IP, ενώ οι χώρες που παρέχουν τέτοιο πλαίσιο θα προηγηθούν σε αυτό τον τομέα, σε αντίθεση με χώρες που εφαρμόζουν σχετικές δυσμενείς πολιτικές.
