Λίνα Μενδώνη: «Στόχος μας είναι ένας πολιτισμός για τον καθένα»
Τις θέσεις της για τον Πολιτισμό, τα έργα και τις δράσεις που υλοποιούνται ή έχουν προγραμματιστεί, παρουσίασε στη Βουλή η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, στη συζήτηση για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2024. «Σήμερα, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων υποδομών περισσότερα από 820 έργα και δράσεις, προϋπολογισμού άνω του 1,2 δισ. ευρώ- επιπροσθέτως των συμβατικών έργων ρουτίνας. Αυτά τα έργα ολοκληρώνονται σταδιακά μέχρι το 2027. Καλύπτουν κάθε πτυχή του Πολιτισμού, την πολιτιστική κληρονομιά, όλων των μορφών και όλων των περιόδων, τη σύγχρονη δημιουργία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, και απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους όλων των ειδικοτήτων», συνόψισε τη δραστηριότητα του Υπουργείου της η Λίνα Μενδώνη.
Αναφερόμενη με στατιστικά στοιχεία στη συνεισφορά του Πολιτισμού στην εθνική οικονομία, η Υπουργός σημείωσε: «Κάθε έργο Πολιτισμού στην διάρκεια υλοποίησης και λειτουργίας του έχει πολύ σημαντικές έμμεσες και επαγωγικές επιπτώσεις στην Οικονομία. Σε ορίζοντα πενταετίας, κάθε ευρώ που επενδύεται σε έργα Πολιτισμού επιστρέφει στην Οικονομία -μέσω των άμεσων, έμμεσων και πολλαπλασιαστικών επιπτώσεων- άλλα 3,42 ευρώ. Κάθε ευρώ που επενδύεται σε έργα Πολιτισμού επιστρέφει 0,57 ευρώ σε μισθοδοσίες. Κάθε 1.000.000 ευρώ, που επενδύεται σε έργα Πολιτισμού, δημιουργεί 48,78 ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης, δηλαδή δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας».
Περιγράφοντας την πολλαπλή δραστηριότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, η Λίνα Μενδώνη είπε: «Ποτέ, άλλοτε, το Υπουργείο Πολιτισμού δεν είχε στη διάθεσή του τόσους πόρους. Και οι πόροι αυτοί, που αφορούν σε δράσεις και έργα σε όλες τις Περιφέρειες, ακόμη και σε απόμακρες περιοχές της πατρίδας μας, όχι μόνο αξιοποιούνται μέχρι το τελευταίο ευρώ, αλλά κατευθύνονται σε παρεμβάσεις με τεράστια προστιθέμενη αξία μετά την ολοκλήρωσή τους».
Αναφερόμενη στους στόχους του Υπουργείου, η Λίνα Μενδώνη σημείωσε: «Στόχος μας είναι η διαμόρφωση μιας νέας αντίληψης, μιας συλλογικότητας με κοινή συνείδηση και κουλτούρα απέναντι σε όσους υπονομεύουν την όποια προσπάθεια εκσυγχρονιστικού χαρακτήρα, με δυσμενείς συνέπειες στους εργαζόμενους και τους επαγγελματίες του Πολιτισμού, και εν τέλει στην κοινωνία».
Στη συνέχεια, η Υπουργός Πολιτισμού περιέγραψε το ρόλο του Πολιτισμού στην κοινωνία. «Ο Πολιτισμός αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό άμεσα, συνυφασμένο με την Ανάπτυξη», είπε. «Συνδιαλέγεται γόνιμα με την Κοινωνία και την Οικονομία. Χρησιμοποιεί πόρους, παράγει προϊόντα και υπηρεσίες, δημιουργεί εισόδημα και θέσεις εργασίας, προσελκύει και προκαλεί επενδύσεις».
Κλείνοντας την ομιλία της, η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στον Γάλλο ακαδημαϊκό και Υπουργό Πολιτισμό στις κυβερνήσεις του Ντε Γκωλ, Αντρέ Μαλρώ, και στη διάσημη διακήρυξή του ότι στόχος του είναι ένας πολιτισμός για τον καθένα. «Αυτόν τον πολιτισμό, για την καθεμία και τον καθένα, όπως αρμόζει σε μια ώριμη κοινωνία και μια δημοκρατική πολιτεία, προωθεί η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη», σημείωσε η Λίνα Μενδώνη. «Έναν Πολιτισμό για όλους, καθολικά προσβάσιμο, πέραν φυσικών ή υλικών εμποδίων. Αλλά και έναν Πολιτισμό, όπου κάθε πολίτης να μπορεί να επιλέγει εκείνο που τον εκφράζει και τον τέρπει περισσότερο».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη:
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Η συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2024 διεξάγεται σε νέο περιβάλλον.
Η Ελλάδα έχει αναπληρώσει πλήρως τις απώλειες της πανδημίας.
Tο χρέος της αποκλιμακώνεται με τον ταχύτερο ρυθμό στην Ευρώπη.
H Oικονομία της καταγράφει ανάπτυξη σταθερά υψηλότερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Η επενδυτική βαθμίδα έχει κατακτηθεί.
H ανεργία βρίσκεται σε μονοψήφιο ποσοστό μετά από 14 ολόκληρα χρόνια.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει αλλάξει ριζικά τη χώρα.
Έχουμε διανύσει τεράστιο δρόμο μέσα σε τέσσερα χρόνια, επάλληλων διεθνών κρίσεων. Kαι τώρα είμαστε αντιμέτωποι με τη μεγάλη πρόκληση του μετασχηματισμού της Oικονομίας.
Η κυβέρνηση θα κερδίσει και αυτό το στοίχημα.
Σε αυτό το αναπτυξιακό πρότυπο της παραγωγικής ανασυγκρότησης, ο Πολιτισμός έχει ουσιαστική συμβολή.
Η κοινωνία έχει συνειδητοποιήσει ότι ο Πολιτισμός βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την συνολική πορεία της οικονομίας. Όχι, μόνον, ως αποδέκτης πιστώσεων του κρατικού προϋπολογισμού.
Αποτελεί κομβικό παράγοντα αύξησης του εθνικού πλούτου, ενώ συγχρόνως λειτουργεί και ως μηχανισμός δίκαιης ανακατανομής του.
Κάθε έργο Πολιτισμού στην διάρκεια υλοποίησης και λειτουργίας του έχει πολύ σημαντικές έμμεσες και επαγωγικές επιπτώσεις στην Οικονομία.
Σε ορίζοντα πενταετίας, κάθε ευρώ που επενδύεται σε έργα Πολιτισμού επιστρέφει στην Οικονομία -μέσω των άμεσων, έμμεσων και πολλαπλασιαστικών επιπτώσεων- άλλα 3,42 ευρώ.
Κάθε ευρώ που επενδύεται σε έργα Πολιτισμού επιστρέφει 0,57 ευρώ σε μισθοδοσίες.
Κάθε 1.000.000 ευρώ, που επενδύεται σε έργα Πολιτισμού, δημιουργεί 48,78 ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης, δηλαδή δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.
Ειδικά για τον Τουρισμό, οι επιπτώσεις των έργων Πολιτισμού στο παραγόμενο προϊόν του τουριστικού κλάδου –σε βάθος πενταετίας- ανέρχονται στο 30% των συνολικών επιπτώσεων.
Για το 2024, ο Προϋπολογισμός του Υπουργείου Πολιτισμού ανέρχεται σε 400 εκατομμύρια ευρώ: 258 εκατομμύρια στον Τακτικό και 142 εκατομμύρια στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Οι πιστώσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι αυξημένες κατά 24 εκατομμύρια σε σχέση με το 2023.
Στον Τακτικό Προϋπολογισμό, ποσό αυξημένο κατά 10% -σε σύγκριση με το 2023- κατευθύνεται στις επιχορηγήσεις πολιτιστικών φορέων. Στους φορείς, που λαμβάνουν περισσότερους πόρους, συμπεριλαμβάνονται το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό Θέατρο και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.
Στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, το 2024, θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης περισσότερα από 200 ενταγμένα έργα –συνολικού προϋπολογισμού 670 εκατομμυρίων- με πόρους ύψους 106 εκατομμυρίων ευρώ.
Ποτέ, άλλοτε, το Υπουργείο Πολιτισμού δεν είχε στη διάθεσή του τόσους πόρους. Και οι πόροι αυτοί, που αφορούν σε δράσεις και έργα σε όλες τις Περιφέρειες, ακόμη και σε απόμακρες περιοχές της πατρίδας μας, όχι μόνο αξιοποιούνται μέχρι το τελευταίο ευρώ, αλλά κατευθύνονται σε παρεμβάσεις με τεράστια προστιθέμενη αξία μετά την ολοκλήρωσή τους.
Την προηγούμενη τετραετία, εκπονήσαμε ένα σαφές και οργανωμένο σχέδιο διακυβέρνησης με στόχο τον εκσυγχρονισμό του τομέα του Πολιτισμού, σε επίπεδο θεσμικού πλαισίου και δομών. Ο εκσυγχρονισμός δεν είναι μια διαδικασία τεχνικών βελτιώσεων ή δημοσίων σχέσεων προσαρμογής κρατουσών, αλλά ξεπερασμένων αντιλήψεων και συνηθειών, στη σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για διαδικασία αναμόρφωσης των κατεστημένων θεσμών και πρακτικών, που αφορούν στην οργάνωση και λειτουργία της Πολιτείας σε όλους τους τομείς, η οποία απαιτεί μόνιμη και συνεχή προσπάθεια. Και αυτό αφορά ιδίως στον Πολιτισμό.
Προτεραιότητά μας ήταν και είναι η ανάπτυξη δημοσίων ρεαλιστικών πολιτικών με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής των πολιτών, στην πολιτιστική επιχειρηματικότητα, στην οικονομική ανάπτυξη. Η ανάδειξη του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα ως ολοκληρωμένου, βιώσιμου αναπτυξιακού εργαλείου, καλλιεργεί οικοσυστήματα επιχειρηματικότητας, συμβάλλοντας καθοριστικά στη κοινωνική συνοχή.
Στόχος μας είναι η διαμόρφωση μιας νέας αντίληψης, μιας συλλογικότητας με κοινή συνείδηση και κουλτούρα απέναντι σε όσους υπονομεύουν, την όποια προσπάθεια εκσυγχρονιστικού χαρακτήρα, με δυσμενείς συνέπειες στους εργαζόμενους και τους επαγγελματίες του Πολιτισμού, και εν τέλει στην κοινωνία.
Πρωταγωνιστές στην προσπάθεια αυτή είναι δημιουργοί, καλλιτέχνες, επαγγελματίες του χώρου, οι εργαζόμενοι στο Υπουργείο Πολιτισμού, οι οποίοι συγκροτούν μια πλειοψηφία, που εκφράζει την ισχυρή και δημιουργική Ελλάδα. Είναι αυτοί, που διαμορφώνουν τη σύγχρονη πολιτιστική φυσιογνωμία της χώρας, αναδεικνύοντας τη σε παγκόσμια Επικράτεια Πολιτισμού.
Σήμερα, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα έργων υποδομών –περισσότερα από 820 έργα και δράσεις, προϋπολογισμού άνω του 1,2 δισ. ευρώ- επιπροσθέτως των συμβατικών έργων ρουτίνας. Αυτά τα έργα ολοκληρώνονται σταδιακά μέχρι το 2027. Καλύπτουν κάθε πτυχή του Πολιτισμού, την πολιτιστική κληρονομιά, όλων των μορφών και όλων των περιόδων, τη σύγχρονη δημιουργία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, και απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους όλων των ειδικοτήτων.
Ο τομέας μετατρέπεται σε μήτρα απασχόλησης, σε μοχλό ανάπτυξης και εξωστρέφειας, σε εργαλείο άμβλυνσης των περιφερειακών ανισοτήτων.
Για κάθε μία από τις 13 Περιφέρειες της χώρας, συνθέσαμε την Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης και Ευημερίας, με έργα υποδομών διασυνδεδεμένα με δράσεις, που ενδυναμώνουν τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και ενισχύουν τον πολιτιστικό τουρισμό, αλλά και με τις αναγκαίες θεσμικές μεταρρυθμίσεις.
Η Πολιτιστική Χάρτα αποτελεί τον οδικό χάρτη για την αναγέννηση και ανάδειξη του Πολιτισμού ως στρατηγικού αναπτυξιακού πόρου και ως σημαντικού παράγοντα κοινωνικής συνοχής και ευημερίας. Σημαντικές δράσεις, μείζονα έργα για τις τοπικές κοινωνίες, αλλά ουσιαστικά διεθνούς βεληνεκούς, αποδίδονται ως το 2027. Εργα που αλλάζουν τον πολιτιστικό χάρτη της χώρας και δημιουργούν ένα εντελώς νέο πολιτιστικό τοπίο σε κάθε Περιφέρεια και συνολικά στην Επικράτεια.
Μείζονα προτεραιότητά μας αποτελεί η εξέλιξη των μελετών, σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα, για την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ενός οραματικού έργου, που αλλάζει την εικόνα της πρωτεύουσας.
Κεφαλαιώδους σημασίας είναι και η ολοκλήρωση του προγράμματος προστασίας, ανάδειξης και λειτουργίας του κτήματος του Τατοίου ως πόλου Πολιτισμού και Ψυχαγωγίας, αλλά και ως αναπτυξιακού πόρου για την Αττική.
Η καθολική προσβασιμότητα στον Πολιτισμό αποτελεί στόχο και προτεραιότητά μας. Άλλωστε, η ισότιμη πρόσβαση και η συμπερίληψη αφορά στον πυρήνα της Δημοκρατίας.
Ιδιαίτερη είναι η σημασία των θεσμικών παρεμβάσεων, με σημαντικότερες την ανωτατοποίηση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, την ίδρυση φορέα για το Βιβλίο και του ενιαίου Οργανισμού για τα Οπτικοακουστικά, τον Κινηματογράφο και τη Πνευματική Ιδιοκτησία. Κρίσιμη είναι η αναδιάρθρωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, προκειμένου να υπηρετεί καλλίτερα την ολοκληρωμένη προστασία του πολιτιστικού αποθέματος, αλλά και την κοινωνία, τους πολίτες, την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των πολιτιστικών δομών και η χρήση της πλέον προηγμένης τεχνολογίας για την προώθηση του πολιτιστικού προϊόντος έχει δρομολογηθεί. Σε συνεργασία με την πλατφόρμα Google Arts and Culture έχουν ψηφιοποιηθεί οι συλλογές του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, της Εθνικής Πινακοθήκης και του ΜΟΜus. H εφαρμογή -πιλοτική στην Ακρόπολη έως σήμερα και γενικευμένη από την 1η Απριλίου 2024, στους αρχαιολογικούς χώρους που διαθέτουν ηλεκτρονικό εισιτήριο- ζωνών επισκεψιμότητας, διευκολύνει επισκέπτες και προσωπικό. Μέχρι το 2025, το ηλεκτρονικό εισιτήριο επεκτείνεται σε 100 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, ενώ διασυνδέονται με αυτό ψηφιακές εφαρμογές προσωποποιημένης πληροφόρησης.
Κύρια Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Ο Πολιτισμός αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό άμεσα, συνυφασμένο με την Ανάπτυξη.
Συνδιαλέγεται γόνιμα με την Κοινωνία και την Οικονομία.
Χρησιμοποιεί πόρους, παράγει προϊόντα και υπηρεσίες, δημιουργεί εισόδημα και θέσεις εργασίας, προσελκύει και προκαλεί επενδύσεις.
Δεν αποτελεί δραστηριότητα, που ασκείται υπό συνθήκες εργαστηρίου, ανεπηρέαστη από την οικονομική πραγματικότητα και τον κοινωνικό της περίγυρο.
Ο Πολιτισμός έχει σχέδιο και μεθόδους, ώστε:
Να μπορεί και να αυτοχρηματοδοτεί δράσεις και έργα,
Να συμβάλει στη δημιουργία πλούτου, που προσθέτει στο εθνικό προϊόν και ανακατευθύνεται στους ανθρώπους του.
Και αυτό, γιατί δεν είναι πια περίκλειστος σε ένα αδιαπέραστο κέλυφος.
Ανοίγεται στην κοινωνία
Συνδιαλέγεται με αυτή
Κατακτά όλο και ευρύτερα κοινά.
Ο Πολιτισμός είναι αγαθό, αλλά είναι και προϊόν.
Κλείνω, δανειζόμενη τα λόγια του Αντρέ Μαλρώ, που δήλωνε στην παρουσίαση του Προϋπολογισμού του Υπουργείου Πολιτισμού στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση: «Υπάρχουν δύο τρόποι σύλληψης του Πολιτισμού. Τον έναν θα τον αποκαλούσα, αδρά, σοβιετικό. Και τον άλλο, δημοκρατικό. Αλλά δε στέκομαι καθόλου στις λέξεις. Αυτό που είναι σαφές, είναι ότι υπάρχει ο Πολιτισμός για όλους και ο Πολιτισμός για τον Καθένα. Στη μία περίπτωση, πρόκειται για την αρωγή σε όλο τον κόσμο, ώστε να βαδίσει στην ίδια κατεύθυνση. Στην άλλη περίπτωση, πρόκειται για την παροχή της δυνατότητας να μπορέσουν να αποκτήσουν ένα πολιτιστικό αγαθό, το οποίο επιθυμούν, και στο οποίο έχουν κάθε δικαίωμα. Το λέω καθαρά: Επιλέγουμε τον πολιτισμό για τον καθένα».
Αυτόν τον πολιτισμό, για την καθεμία και τον καθένα, όπως αρμόζει σε μια ώριμη κοινωνία και μια δημοκρατική πολιτεία, προωθεί η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Έναν Πολιτισμό για όλους, καθολικά προσβάσιμο, πέραν φυσικών ή υλικών εμποδίων. Αλλά και έναν Πολιτισμό, όπου κάθε πολίτης να μπορεί να επιλέγει εκείνο που τον εκφράζει και τον τέρπει περισσότερο.
Αυτόν τον Πολιτισμό υπηρετεί και ο Προϋπολογισμός του 2024, τον οποίο σας καλώ, Κυρίες και Κύριοι βουλευτές, να υπερψηφίσετε.
Σας ευχαριστώ.