Νέα εποχή στην εφορία: Φορολογικές δηλώσεις με ένα κλικ -Πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα πιάνει τους φοροφυγάδες

O σχεδιασμός της ΑΑΔΕ για το 2024 συμπεριλαμβάνει κι άλλες παρεμβάσεις, που θα κάνουν πιο εύκολη τη ζωή των πολιτών.

Μετά από τεχνικές -και όχι μόνο- δυσκολίες, η ψηφιοποίηση όλων των φορολογικών διαδικασιών μπαίνει στην τελική ευθεία, κι αυτά που έμοιαζαν μέχρι πρότινος με σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας θα πάρουν σάρκα και οστά.

Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που το ραντεβού με την εφορία προκαλούσε σύγκρυο. Όχι απαραίτητα λόγω του φόβου ενός πρόσθετου φόρου ή προστίμου, αλλά κυρίως λόγω της χαρτούρας και της ταλαιπωρίας μπροστά στις ατελείωτες ουρές στα γκισέ. Η πανδημία λειτούργησε ως καταλύτης έτσι ώστε η εφορία να περάσει επιτέλους σε ψηφιακό περιβάλλον, και οι συνθήκες, πλέον, έχουν ωριμάσει για το επόμενο μεγάλο βήμα, αρχής γενομένης από τις φορολογικές δηλώσεις.

Μέχρι τώρα τα φορολογικά έντυπα έχουν τις βασικές πληροφορίες «κρυμμένες» στα ειδικά κουτάκια και απαιτούν από τον φορολογούμενο να τα ελέγξει και να τα μεταφέρει στους σχετικούς κωδικούς. Έτσι, ακόμα και τα στοιχεία για μισθούς-συντάξεις απαιτούν τη μεσολάβηση των φορολογουμένων. Αυτό, εκτός απροόπτου, αλλάζει από φέτος.

Εφαρμόζοντας το μοντέλο της Εσθονίας, η ΑΑΔΕ θα προσυμπληρώσει τις δηλώσεις για περίπου 1 εκατομμύριο φορολογούμενους με εισοδήματα μόνο από μισθούς-συντάξεις, και με ένα απλό «κλικ» από τους υπόχρεους οι δηλώσεις θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Η δεύτερη καινοτομία, αν και φαίνεται να υπάρχουν ακόμα κάποια θεματάκια τεχνικής και νομικής φύσης, είναι ότι όσες από αυτές τις δηλώσεις δεν έχουν υποβληθεί ως την καταληκτική ημερομηνία, π.χ. την 31η Ιουλίου, η ΑΑΔΕ θα θεωρεί ότι έχουν υποβληθεί. Στόχος είναι να περιοριστεί το φαινόμενο των εκπρόθεσμων δηλώσεων.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ΑΑΔΕ, το 2025 η προσυμπλήρωση φορολογικών εντύπων θα καλύψει και τα εισοδήματα από συμμετοχή σε εταιρείες και τα εισοδήματα από ακίνητα, κάτι που σημαίνει ότι το Ε2 θα πάψει να είναι εφιάλτης και πηγή λαθών, που τελικά οδηγούν σε πρόσθετους φόρους και πρόστιμα. Παράλληλα, ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα «τρέξουν» οι υποχρεωτικές ηλεκτρονικές διαδικασίες για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες, θα υλοποιείται και το project των προσυμπληρωμένων κωδικών ή και εντύπων (Ε3) για τους επιτηδευματίες, ενώ κάτι αντίστοιχο σχεδιάζεται για τις δηλώσεις ΦΠΑ.

Τι αλλάζει στην εξυπηρέτηση του πολίτη

Πέρα από την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, ο σχεδιασμός της ΑΑΔΕ για το 2024 συμπεριλαμβάνει κι άλλες παρεμβάσεις, που θα κάνουν πιο εύκολη τη ζωή των πολιτών. Αυτές είναι:

• Εφαρμογή στο κινητό για φορολογικές υπηρεσίες (πληρωμή φόρων, εξατομικευμένες ενημερώσεις και alerts, wallet με σημαντικά φορολογικά έγγραφα).
• Δυνατότητα έκδοσης τιμολογίου και δελτίου αποστολής από το κινητό.
• Ενισχυμένο τηλεφωνικό κέντρο ΑΑΔΕ και chatbot τεχνητής νοημοσύνης για παροχή ενημέρωσης και πλοήγηση στις ψηφιακές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ.
• End-to-end ψηφιακή διακοπή επιχείρησης (1ο τρίμηνο).
• Ηλεκτρονική εφαρμογή για μείωση ΕΝΦΙΑ στα ασφαλισμένα ακίνητα (1ο τρίμηνο).
• Ψηφιοποίηση λοιπών δηλώσεων φορολογίας κεφαλαίου (2ο τρίμηνο).
• Αναλυτικές ψηφιακές βεβαιώσεις μητρώου με QR (2ο τρίμηνο).
• Οίκοθεν ΑΦΜ σε ανήλικα από 1 έως 12 έτη (2ο τρίμηνο).
• Διαδοχή κληρονόμων στη διαχείριση αποβιωσάντων (2ο τρίμηνο).
• Εξουσιοδοτήσεις προσβάσεων στις εφαρμογές (2ο τρίμηνο).
• Αυτόματη συμπλήρωση Ε9 σε δωρεές και γονικές παροχές ακινήτων (3ο τρίμηνο).
• Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (3ο τρίμηνο).
• Διασύνδεση με ΓΕΜΗ για νέες μεταβολές λοιπών νομικών προσώπων (3ο τρίμηνο).
• End-to-end ψηφιακές μεταβολές έδρας και ΚΑΔ επιχείρησης (3ο τρίμηνο).

«Μαστίγιο» για τους φοροφυγάδες

Κάθε χρόνο που δημοσιοποιείται το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑΔΕ, τα φώτα πέφτουν επάνω στον αριθμό των ελέγχων που πρόκειται να γίνουν. Από φέτος το ενδιαφέρον μετατοπίζεται από την ποσότητα στην ποιότητα, δηλαδή με ποιόν τρόπο θα γίνονται εφεξής οι έλεγχοι. Αναμφίβολα, το στοίχημα είναι το πώς θα αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη για την ανάλυση δεδομένων, με στόχο τον εντοπισμό των εστιών φοροδιαφυγής και την πίεση στους οφειλέτες του Δημοσίου, με αυτοματοποιημένες διαδικασίες.

Με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη φοροδιαφυγή έγινε σαφής η πρόθεση του ΥΠΕΘΟ και της ΑΑΔΕ να εισαγάγουν ηλεκτρονικές φορολογικές διαδικασίες και υποχρεώσεις για φυσικά και νομικά πρόσωπα, όχι μόνο προς διευκόλυνσή τους, αλλά και γιατί έτσι ενισχύονται οι δικλίδες ασφαλείας απέναντι σε μικρούς και μεγάλους παραβάτες.

Η πιο «αθώα» ίσως εκδοχή των ψηφιακών ελέγχων αφορά στις πινακίδες των αυτοκινήτων. Αν και το project έχει καθυστερήσει, εκτιμάται πως μετά το καλοκαίρι, με την πλήρη διασύνδεση όλων των βάσεων δεδομένων, θα είναι δυνατόν να ελέγχεται επί τόπου αν κάποιο όχημα έχει πληρώσει τέλη κυκλοφορίας και αν είναι ασφαλισμένο. Επί του παρόντος, για να εντοπιστούν οι παραβάτες απαιτείται να γίνουν δύο διαφορετικές διασταυρώσεις στο Taxis.

Τα ψηφιακά εργαλεία ελέγχου

Ο σχεδιασμός για τα ψηφιακά εργαλεία ελέγχου αλλά και τις αναγκαίες νομοθετικές διατάξεις είναι αναμφίβολα απαιτητικός, αλλά από το ΥΠΕΘΟ και την ΑΑΔΕ δηλώνουν ότι δεν υπάρχουν πισωγυρίσματα:

• Διασύνδεση POS - ταμειακών και κυρώσεις για τη μη διασύνδεση (1ο τρίμηνο).
• Υποχρεωτικότητα myDATA και έναρξη διαδικασιών με ΕΕ για υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση (1ο τρίμηνο).
• Πρόταση ΑΑΔΕ για τροποποιήσεις στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (1ο τρίμηνο).
• Διαδικασία αμφισβήτησης του τεκμηρίου από ατομικές επιχειρήσεις (1ο τρίμηνο).
• Χρήση καμερών στους ελέγχους και στις συναντήσεις με ελεγχόμενους (2ο τρίμηνο).
• Ενοποίηση χωρικής αρμοδιότητας των 4 ΕΛΚΕ Αττικής και των 2 ΕΛΚΕ Θεσσαλονίκης (2ο τρίμηνο).
• Αυτοματοποιημένος κεντρικός έλεγχος προϋποθέσεων τήρησης των ρυθμίσεων και απώλειας των ρυθμίσεων που δεν τηρούνται (2ο τρίμηνο).
• Εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου εποπτείας και ελέγχου εφοδιαστικής αλυσίδας καυσίμων (2ο τρίμηνο).
• Ψηφιακό πελατολόγιο (πιλοτικά), για συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελμάτων (3ο τρίμηνο).
• Ψηφιακό δελτίο αποστολής (4ο τρίμηνο).
• ΕΛΕΓΧΟΣlive 2.0 (4ο τρίμηνο).
• Ολοκλήρωση όλων των υποέργων αναβάθμισης και αξιοποίησης του συστήματος εισροών-εκροών στα καύσιμα πλην υγραερίων και ελεύθερων εγκαταστάσεων (4ο τρίμηνο).
• Νέος εξοπλισμός στα εργαστήρια ναρκωτικών, καυσίμων, αλκοολούχων και λοιπών προϊόντων, φορητά όργανα ανάλυσης (4ο τρίμηνο).