Η αγορά ζητά «επιθετικά» μέτρα στέγασης για να πέσουν τα ενοίκια

Κοντά στα επίπεδα του 10%, είναι οι ετήσιες αυξήσεις που συνεχίζει να καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ στα ενοίκια κι αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου, μέχρι να ωριμάσουν όλα τα εθνικά προγράμματα, που στοχεύουν είτε στην αξιοποίηση κλειστών ακινήτων είτε στην κατασκευή νέων με κοινωνικά κριτήρια.  

Εν αναμονή των παρεμβάσεων, που ετοιμάζεται να ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο- μεταξύ άλλων- τη χρηματοδότηση δράσεων για την κοινωνική κατοικία και την επανένταξη στην αγορά των παλιών και ασυντήρητων ακινήτων, η αγορά ζητάει πιο «επιθετικά» μέτρα στεγαστικής πολιτικής. Επί της ουσίας, ως απάντηση στα «φουσκωμένα» ενοίκια προκρίνονται μέτρα που θα τονώσουν την ιδιοκατοίκηση, η οποία έχει κατρακυλήσει κάτω από το 70%.  

Οι «στρατιές» των νέων ενοικιαστών   

Πώς έχουν πυκνώσει οι στρατιές των ενοικιαστών, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το ισοζύγιο προσφοράς- ζήτησης κατοικιών; Έρευνα της Prosperty ρίχνει φως στα νέα δεδομένα της αγοράς: 

1. Μείωση ιδιοκατοίκησης- Η νέα γενιά πουλάει κληρονομιές και στρέφεται στην ενοικίαση 
2. Αύξηση φοιτητικού πληθυσμού- Έλλειψη επαρκών εστιών έχουν εκτινάξει τη ζήτηση για φοιτητική στέγη 
3. Αλλαγή κουλτούρας νέων- Αργούν να παντρευτούν, θέλουν ανεξαρτησία και κινητικότητα 
4. Αστικοποίηση- Μετακίνηση σε μεγάλα κέντρα 
5. Δυσκολία πρόσβασης σε δάνεια- Ίδια συμμετοχή 20–30% 
6. Άνοδος διαζυγίων- Ο ίδιος πληθυσμός “σπάει” σε περισσότερα νοικοκυριά, δημιουργώντας πρόσθετες ανάγκες για στέγη 

Η ιδιοκατοίκηση, δηλαδή η αγορά κατοικίας, θεωρείται ότι μπορεί να αποσυμπιέσει την αγορά ενοικίων. Ωστόσο, για να ενισχυθεί, απαιτούνται πιο τολμηρά μέτρα:

• Rent-to-Buy: Μίσθωση με δικαίωμα εξαγοράς 
• Σπίτι Μου ΙΙΙ: Νέα όρια αξίας και παλαιότητας, επιδότηση ίδιας συμμετοχής 
• Shared Equity: Συμμετοχή κράτους/ταμείων με ποσοστό 30–40% 
• Κρατικές εγγυήσεις: Κάλυψη μέρους της ίδιας συμμετοχής 
• Στοχευμένες φοροελαφρύνσεις: Εφαρμογή σε ακριτικές/νησιωτικές περιοχές 

Ειδικά όσον αφορά στα ακίνητα, που παραμένουν κλειστά, εκτιμάται ότι ένας συνδυασμός κινήτρων (για ανακαινίσεις) και αντικινήτρων (για κατοχή κλειστών κατοικιών), μπορεί να αποδώσει καρπούς. Συγκεκριμένα, με στόχο τουλάχιστον 20.000 ανακαινίσεις κατοικιών ανά έτος, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να αποδώσει ένα «πακέτο» επιδοτήσεων 30-40% σε χαμηλότοκα δάνεια με bonus 5% για μακροχρόνιες μισθώσεις, ειδικές απαλλαγές ΕΝΦΙΑ, αλλά και κλιμακωτός φόρος για «κενά» σε «κόκκινες» περιοχές.   

Κομβικό ρόλο θα μπορούσαν να παίξουν, επίσης, τα πολλά επαγγελματικά ακίνητα, τα οποία θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κατοικίες. Προϋπόθεση αυτού είναι οι fast track διαδικασίες αλλαγής χρήσης, καθώς και η πρόβλεψη ειδικών επιδοτήσεων για τέτοιες μετατροπές.  

Τρέχουν τα ενοίκια  

Η εικόνα του Οκτωβρίου, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία του indomio, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας για την αναγκαιότητα άμεσων παρεμβάσεων. Ειδικά όσον αφορά στο Λεκανοπέδιο, η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίου διαμορφώνεται, πλέον, στα 12,14 ευρώ/τμ όταν πριν από τέσσερα χρόνια- όταν ξεκίνησε το ράλι- ήταν μόλις 8,40 ευρώ/τμ.   

Τα Νότια Προάστια κρατάνε, πλέον, τα πρωτεία, με μέση τιμή ενοικίου στα 13,77 ευρώ/τμ, ωστόσο στην «καρδιά» της Αθήνας, ακόμα και στις πιο υποβαθμισμένες γειτονιές, τα ενοίκια «τρέχουν» με ρυθμούς πάνω από 5%. Ειδικά στις περιοχές, όπου οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν «στραγγίξει» τα διαθέσιμα ακίνητα, τα ενοίκια έχουν βγάλει «φτερά», με πιο χαρακτηριστική περίπτωση το Κουκάκι, όπου οι τιμές «παίζουν», πλέον, στα 13,81 ευρώ/τμ.