Απασχόληση: Μισθοί και ελεύθερος χρόνος αυξάνονται – Κι όμως οι εργαζόμενοι είναι δυσαρεστημένοι

Οι μισθοί διαγράφουν ανοδική πορεία (τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες και σε κάποιες αναπτυσσόμενες οικονομίες), καθώς ο υψηλός πληθωρισμός επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών και πλέον δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κύμα ακρίβειας. Από την άλλη, η πανδημία άφησε μια κληρονομιά: την υβριδική ή την εξ αποστάσεως εργασία, κάτι που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι έχουν πλέον περισσότερο ελεύθερο χρόνο, καθώς κάποιες ή και όλες τις ημέρες που απασχολούνται από το σπίτι τους κερδίζουν τους χρόνους μετακίνησης.

Κι όμως ενώ θεωρητικά και πρακτικά οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, οι εργαζόμενοι εμφανίζονται δυσαρεστημένοι. Μάλιστα, όπως αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα The Wall Street Journal σε δημοσίευμά της στην ιστοσελίδα της, στις ΗΠΑ ο βαθμός της δυσαρέσκειας αυτής των εργαζόμενων είχε να κάνει την εμφάνισή του πολλά χρόνια.

Παρά τις μισθολογικές αυξήσεις, τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο και τον μεγαλύτερο έλεγχο από πού εργάζονται, ο αριθμός των Αμερικανών που δηλώνουν ότι είναι θυμωμένοι, αγχωμένοι και αποστασιοποιημένοι αυξάνεται, σύμφωνα με έκθεση της Gallup για την αγορά εργασίας το 2023. Στο μεταξύ, ανάλυση της BambooHR με δεδομένα από περισσότερους από 57.000 εργαζόμενους δείχνει ότι ο δείκτης ικανοποίησης από την εργασία έχει υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του 2020, ενώ μόνο φέτος καταγράφει μια πτώση της τάξεως του 10%.

Σε συνεντεύξεις με εργαζόμενους, είναι σαφές ότι η δυσαρέσκεια αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης αναθεώρησης των εργασιακών συνθηκών η οποία ξεκίνησε το 2020 με την έλευση της πανδημίας. Οι λόγοι της δυσαρέσκειας των εργαζομένων κυμαίνονται από τον πληθωρισμό, ο οποίος εξαλείφει μεγάλο μέρος των πρόσφατων μισθολογικών αυξήσεων, μέχρι την ακόμα ανισόρροπη φύση της εργάσιμης ημέρας. Οι άνθρωποι διαμαρτύρονται όταν επιστρέφουν στα γραφεία, από την άλλη όμως νιώθουν απομονωμένοι με την υβριδική ή την εξ αποστάσεως εργασία. Οι διαμορφωθείσες συνθήκες στην αγορά εργασίας -ιδιαίτερα για εκείνους που απασχολούνται σε γραφεία- κάνουν πολλούς εργαζόμενους να αισθάνονται εγκλωβισμένοι.

Οι εταιρείες έχουν σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείψει τον τρόπο λειτουργίας που υιοθέτησαν με τον ερχομό της πανδημίας, μειώνοντας το κόστος και δίνοντας εκ νέου έμφαση στην παραγωγικότητα. Η απόσταση με τους εργαζόμενους δεν ικανοποιεί τους διευθυντές και δεν διαφαίνεται κάποια γρήγορη λύση. Οι επικεφαλής τμημάτων αναφέρουν ότι έχουν προσφέρει στο προσωπικό περισσότερα χρήματα, ευελιξία και υποστήριξη και παρόλα αυτά δεν αισθάνονται ότι τα έχουν καταφέρει.

Από τη μεριά τους τα στελέχη των επιχειρήσεων ψάχνουν να βρουν απαντήσεις για τη δυσαρέσκεια των εργαζομένων, όπως σημειώνει ο Στέφαν Σολ, διευθύνων σύμβουλος της Alight Solutions, μιας τεχνολογικής εταιρείας που επικεντρώνεται στη διαχείριση παροχών και μισθοδοσίας. Πολλές από τις εταιρείες του Fortune 100 που περιλαμβάνονται στο πελατολόγιο της Alight αύξησαν τις δαπάνες για παροχές προς τους εργαζομένους, όπως η ψυχική ευεξία, η φροντίδα των παιδιών και τα επιδόματα ευημερίας, κατά 20% κατά τα χρόνια της πανδημίας.

«Όλες αυτές οι επιπλέον δαπάνες δεν μεταφράστηκαν σε πιο ευτυχισμένους εργαζόμενους» τονίζει ο ίδιος. Σε έρευνα της Alight με 2.000 εργαζόμενους στις ΗΠΑ φέτος, το 34% δήλωσε ότι συχνά φοβάται να ξεκινήσει την εργάσιμη ημέρα -μια αύξηση 11 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το 2020. Οι εταιρικοί πελάτες από την άλλη, δήλωσαν ότι οι απαιτήσεις για την ψυχική ευεξία και το κόστος για τους εργαζόμενους αυξάνονται.

Μια άλλη πτυχή είναι το ποσοστό των εργαζομένων που είναι σχετικά νέοι μετά τα επίπεδα ρεκόρ στις εναλλαγές θέσεων εργασίας, όπως επισημαίνει ο Μπέντζαμιν Γκράνγκερ επικεφαλής ψυχολόγος της εταιρείας λογισμικού Qualtrics. Πολλοί εργοδότες έχουν επικεντρωθεί περισσότερο στην πρόσληψη παρά στην τοποθέτηση των νέων εργαζομένων στις σωστές θέσεις, κάνοντας έτσι πολλούς νεοεισερχόμενους να αισθάνονται ότι αδικούνται. Σε άλλες περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι ανακάλυψαν ότι οι νέες θέσεις εργασίας που έδειχναν ενδιαφέρουσες εντέλει δεν ήταν.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι νεότεροι εργαζόμενοι εμφανίζονται να είναι από τους λιγότερο ικανοποιημένους, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Qualtrics -μια αντιστροφή της τάσης από τα υψηλότερα επίπεδα ενθουσιασμού που συνήθως εκφράζουν οι νεοπροσληφθέντες. Στη μελέτη της Qualtrics σε σχεδόν 37.000 εργαζόμενους που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, οι άνθρωποι που εργάζονται λιγότερο από έξι μήνες σε μια θέση εργασίας ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα δέσμευσης, αισθήματος ενσωμάτωσης και πρόθεσης παραμονής από ό,τι οι εργαζόμενοι με μεγαλύτερη προϋπηρεσία. Επίσης, σημείωσαν χαμηλότερη βαθμολογία σε αυτές τις μετρήσεις από τους νέους εργαζόμενους το 2022, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αυξήσεις μισθών που προσέλκυσαν πολλούς ανθρώπους στις νέες θέσεις εργασίας μπορεί να μην είναι τόσο ικανοποιητικές όσο ήταν πριν από ένα ή δύο χρόνια.

«Τι απέγινε αυτή η φάση του μήνα του μέλιτος;», διερωτάται ο Γκράγκνερ.

Η εξ αποστάσεως εργασία μπορεί να είναι ένα ακόμη ζήτημα. Σχεδόν το ένα τρίτο των εργαζομένων στις μεγάλες επιχειρήσεις δεν εργάζονται στην ίδια περιοχή με τους διευθυντές τους, από περίπου 23% τον Φεβρουάριο του 2020, σύμφωνα με στοιχεία της παρόχου στοιχείων για την αγορά εργασίας ADP.

Η απόσταση έχει αποδυναμώσει τους δεσμούς μεταξύ των συναδέλφων και έχει εντείνει τις συγκρούσεις, δήλωσε ο Μος Κόεν, διαμεσολαβητής και προπονητής διαπραγματεύσεων ο οποίος διδάσκει επίλυση συγκρούσεων στη Σχολή Επιχειρήσεων Questrom του Πανεπιστημίου της Βοστόνης. Έχει παρατηρήσει ότι περισσότεροι εργαζόμενοι αποκαλούν τους συναδέλφους ή τα αφεντικά τους τοξικά, σημάδια ότι η εμπιστοσύνη βαδίζει σε λεπτή ισορροπία.

Οι εταιρικοί πελάτες του Κόεν αναφέρουν ότι οι υπάλληλοί τους εμπλέκονται σε διαβουλεύσεις όλο και περισσότερο. Ορισμένοι εκπαιδεύουν τους εργαζομένους στα βασικά σημεία του διαλόγου, όπως το να λένε πρώτα ένα γεια πριν περάσουν στην ουσία της συζήτησης.

«Η ιδέα του να επιβραδύνεις, να αφιερώνεις χρόνο, να είσαι γνήσιος, να προσπαθείς πραγματικά να δημιουργήσεις κάποιου είδους σχέση με το άλλο άτομο -αυτό πραγματικά λείπει», υπογραμμίζει ο Κόεν ο Cohen.

Ένας σύμβουλος από το Λος Άντζελες, ηλικίας 20 ετών, ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του επειδή αναζητά άλλη δουλειά, είπε ότι όταν ξεκίνησε τη δουλειά του σε μια μεγάλη εταιρεία πέρυσι, οι σε μεγάλο βαθμό εξ αποστάσεως συνάδελφοί του ήταν επικεντρωμένοι στη δική τους δουλειά και δεν είχαν διάθεση να του δείξουν τα «κατατόπια» ή να πιουν ένα καφέ μαζί του. Πολλοί κλείνουν τις κάμερες στις βιντεοκλήσεις και λίγοι εμφανίζονται στο γραφείο, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη δημιουργία σχέσεων.

«Η ανθρωπιά είναι μηδενική», είπε, σημειώνοντας ότι αναζητά άλλη δουλειά με διαφορετική κουλτούρα.

Το ποσοστό των αμερικανικών εταιρειών που επιβάλλουν την παρουσία στο γραφείο πέντε ημέρες την εβδομάδα έχει μειωθεί φέτος -σε 38% τον Οκτώβριο από 49% στις αρχές του έτους- σύμφωνα με τη Scoop Technologies, μια εταιρεία λογισμικού που ανέπτυξε έναν δείκτη για την παρακολούθηση των πολιτικών στο χώρο εργασίας σε σχεδόν 4.500 εταιρείες.

Ορισμένες εταιρείες έχουν εγκαταλείψει τις ευέλικτες πολιτικές της εξ αποστάσεως εργασίας -σε μεγάλο βαθμό, όπως είπαν, για να ενισχύσουν τη δέσμευση και την παραγωγικότητα των εργαζομένων- προκαλώντας όμως τις αντιδράσεις των εργαζομένων.

Δεν είναι όμως όλα τα στοιχεία δυσοίωνα. Έρευνα του Conference Board τον Νοέμβριο του 2022 σε ενήλικες Αμερικανούς έδειξε ότι οι εργαζόμενοι ήταν πιο ικανοποιημένοι από την εργασία τους από ότι ήταν πριν χρόνια. Βασικοί παράγοντες: η εθελοντική αλλαγή στους ρόλους κατά τη διάρκεια της πανδημίας και ο συνδυασμός της δια ζώσης και της εξ αποστάσεως εργασία. Ωστόσο, η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε πριν από μια σειρά απολύσεων σε μεγάλες εταιρείες και μεγάλες περικοπές στις θέσεις εργασίας.