Σημαντικές αλλαγές στη δαπάνη ανά κατηγορία και γεωγραφική περιοχή σε είδη παντοπωλείου την τελευταία διετία διαπιστώνει μελέτη που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης η δαπάνη ανά νοικοκυριό σε είδη παντοπωλείου διαμορφώθηκε το 2018 στα 366,67 ευρώ αυξημένη κατά 0,86%, η συνολική δαπάνη σε είδη παντοπωλείου στη χώρα έμεινε σχεδόν αμετάβλητη με ελάχιστη μεταβολή κατά 0,10% στα 17,81 δισ. ευρώ λόγω της μείωσης που παρουσίασε ο αριθμός των νοικοκυριών.
Με δεδομένο ότι οι αλυσίδες σουπερμάρκετ πραγματοποιούν πωλήσεις συνολικά περί τα 10 δισ. ευρώ (πηγή: Πανόραμα των Αλυσίδων Σούπερ μάρκετ 2019) πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον το 43% της αγοράς του λιανεμπορίου τροφίμων πραγματοποιείται εκτός αλυσίδων σουπερμάρκετ (καθώς οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ περιλαμβάνουν και είδη εκτός των ειδών παντοπωλείου). Το 57% είναι από τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη, όπου το επίπεδο του μεριδίου αγοράς των αλυσίδων σουπερμάρκετ κυμαίνεται στο 70-80% της συνολικής αγοράς.
Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι η τάση είναι προς την προσέγγιση των Ευρωπαϊκών μέσων όρων. Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο, τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (σούπερ μάρκετ) παρουσιάζουν αύξηση το 2018 κατά 3,55% σε σχέση με το 2017, ενώ τα υπόλοιπα καταστήματα τροφίμων-ποτών-καπνού παρουσιάζουν την ίδια περίοδο μείωση κατά 2,19%.
Οι τάσεις ανά κατηγορία προϊόντων
Η μεταβολή αυτή δεν είναι συνολική και υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά κατηγορία. Μείωση παρουσίασε η δαπάνη σε έλαια και λίπη (-0,87%), σε οινοπνευματώδη ποτά (-1,08%) και σε γαλακτοκομικά και αυγά (-1,68%). Οι υπόλοιπες γενικές κατηγορίες παρουσίασαν αύξηση με μεγαλύτερη αυτή στα φρούτα (+5,21%), στα είδη ατομικού ευπρεπισμού (+2,50%) και στα μη οινοπνευματώδη ποτά (+2,43%). Σημειώνεται ότι οι μεταβολές αυτές έχουν πολύ μικρή επίδραση από τις αλλαγές στις τιμές καθώς ο δείκτης τιμών καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ για τα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά παρουσιάζει ελάχιστη αύξηση το 2018 κατά 0,40% σε σχέση με το 2017, ενώ και οι επιμέρους δείκτες έχουν μικρότερες μεταβολές. Π.χ. ο αντίστοιχος δείκτης τιμών για τα φρούτα παρουσιάζει αύξηση κατά 1,64%, ενώ οι αγορές φρούτων αυξήθηκαν κατά 5,21%. Οι διαφοροποιήσεις μπορούν επομένως να αποδοθούν σε εναλλακτικές επιλογές των καταναλωτών, σε επιλογή διαφορετικού μείγματος προϊόντων, ακόμα και σε διαφοροποίηση στις διατροφικές συνήθειες.
Σημαντικές διαφοροποιήσεις καταγράφονται και στη δαπάνη ανά περιφέρεια, με τη δαπάνη να παρουσιάζει μείωση στα Ιόνια Νησιά (-11,87%), στην Πελοπόννησο (-12,15%) και στην Ήπειρο (-8,92%), ενώ αντίστοιχα αύξηση στη Δυτική Μακεδονία (+21,93%), στη Στερεά Ελλάδα (+19,35%) και στο Βόρειο Αιγαίο (+10,43%).
Στη δυτική Μακεδονία και στη Στερεά Ελλάδα συγκεκριμένα υπάρχει αύξηση τόσο στη δαπάνη ανά νοικοκυριό, όσο και αύξηση των νοικοκυριών κατά 11,50% και 5,21% αντίστοιχα, κάτι που οδηγεί σε συνολική αύξηση της δαπάνης.
Παρά αυτές τις μεταβολές η Αττική εξακολουθεί να είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη δαπάνη, με δαπάνη 7,78 δισ. ευρώ και ποσοστό 43,66% επί του συνόλου. Ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με 2,77 δισ. ευρώ και 15,56% και η Θεσσαλία με 1,02 δισ. ευρώ και ποσοστό 5,73%. Τη μικρότερη δαπάνη παρά τη σημαντική αύξηση έχει η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με 243,56 εκατ. ευρώ και ποσοστό 1,37%.
