«Σαφάρι» στο εξωτερικό για κρυμμένα κινητά και ακίνητα μεγαλοοφειλετών

Και ιδιωτικά δικηγορικά/ ερευνητικά γραφεία, προτίθεται να επιστρατεύσει το οικονομικό επιτελείο, προκειμένου να ερευνήσει και να εντοπίσει εκτός συνόρων, πιθανά περιουσιακά στοιχεία όσων φιγουράρουν στις λίστες των οφειλετών του Δημοσίου και υποτίθεται ότι είτε έχουν πτωχεύσει είτε δεν έχουν ούτε... μισό ευρώ για να καλύψουν ή να ρυθμίσουν τα χρέη τους.

Επισήμως, από το «βουνό» των ληξιπρόθεσμων ύψους 110 δισ ευρώ, πάνω από τα 26 δισ ευρώ χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτα είσπραξης, κοινώς έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα για να ικανοποιηθεί το Δημόσιο. Ωστόσο κι από τα υπόλοιπα χρέη, είναι ζήτημα αν ξεπερνούν τα 26- 27 δισ ευρώ αυτά που μπορούν με κάποιον τρόπο να καταλήξουν στα κρατικά ταμεία.    

Το πρόβλημα είναι ότι ουδείς μπορεί να βάλει το χέρι στη φωτιά, ότι το προφίλ των οφειλετών, κυρίως όσων χρωστάνε πάνω από 150.000 ευρώ, είναι αυτό που φαίνεται. Με απλά λόγια, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο κάποιοι από αυτούς να διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία στην αλλοδαπή, αλλά να εμφανίζονται πένητες και αφερέγγυοι εντός Ελλάδας.    

Το «σαφάρι»

Προφανώς και η ΑΑΔΕ μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών με ευρωπαϊκές και Τρίτες χώρες, αποκτά πρόσβαση σε στοιχεία που αφορούν κυρίως σε τραπεζικούς λογαριασμούς, στα οποία μέχρι πρότινος ήταν σχεδόν αποκλεισμένη. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί για ένα πραγματικό «σαφάρι», όπου το ζητούμενο είναι ο εντοπισμός «καμουφλαρισμένων» κινητών και ακινήτων.    

Η επιστράτευση ιδιωτών δεν είναι νέα ιδέα, ούτε κάτι που θα αξιοποιήσει για πρώτη φορά η Ελλάδα. Αντιθέτως, υπάρχουν δικηγορικά γραφεία και εξειδικευμένες ερευνητικές εταιρείες (asset tracing και forensic investigation firms) που προσφέρουν υπηρεσίες εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων μη δηλωμένων στην εφορία (offshore περιουσιών, τραπεζικών λογαριασμών, ακινήτων κ.λπ.).    

Τέτοια γραφεία δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό π.χ. η Appleby (Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, Κέιμαν, Χονγκ Κονγκ κ.ά.) που εξειδικεύεται σε υποθέσεις απάτης και εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων σε offshore δικαιοδοσίες, με εμπειρία σε πολύπλοκες διασυνοριακές υποθέσεις, η Withers LLP (Λονδίνο, Μιλάνο, Νέα Υόρκη κ.ά.) που παρέχει υπηρεσίες εντοπισμού και ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων για ιδιώτες υψηλής καθαρής αξίας, με έμφαση σε υποθέσεις που αφορούν τέχνη, αεροπορικά και θαλάσσια μέσα, και πολυτελή περιουσιακά στοιχεία.   

Αυτές οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται συνήθως: 

• Σε περιπτώσεις δικαστικών διαφορών (π.χ. διαζύγια, εμπορικές διαφορές, εκτελέσεις αποφάσεων)
• Από ιδιώτες ή επιχειρήσεις που επιδιώκουν την ανάκτηση κεφαλαίων 
• Από κράτη ή φορείς (π.χ. φορολογικές αρχές, εισαγγελικές αρχές) για πάταξη φοροδιαφυγής ή ξεπλύματος 

Οι τεχνικές

Η ανίχνευση περιουσιακών στοιχείων είναι η διαδικασία εντοπισμού και εντοπισμού τέτοιων στοιχείων που είναι κρυμμένα ή εντοπίζονται δύσκολα. Περιλαμβάνει την παρακολούθηση μιας διαδρομής οικονομικών συναλλαγών, αρχείων ιδιοκτησίας και άλλων εγγράφων για τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων. Ο αποτελεσματικός εντοπισμός και η ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων είναι ζωτικής σημασίας σε περιπτώσεις εμπορικών διαφορών και αστικής απάτης. Διαδραματίζει βασικό ρόλο στην ανάκτηση των εσόδων και αποτελεί βασικό στοιχείο των εξειδικευμένων υπηρεσιών ανάκτησης που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση οικονομικών παραπτωμάτων και στην εκπλήρωση των νομικών υποχρεώσεων.    

Συλλογή δεδομένων:  Το πρώτο βήμα στον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων περιλαμβάνει τη συλλογή όλων των διαθέσιμων πληροφοριών που σχετίζονται με το αντικείμενο της έρευνας. Ένας ειδικός ή μια ομάδα εμπειρογνωμόνων θα διεξάγει ερευνητική έρευνα για να συγκεντρώσει οικονομικά αρχεία, ιστορικό συναλλαγών, έγγραφα ιδιοκτησίας ακινήτων και άλλα σχετικά δεδομένα. Αυτή η ενδελεχής προετοιμασία των αποδεικτικών στοιχείων είναι ζωτικής σημασίας για μια επιτυχή διαδικασία εντοπισμού.    

Οικονομική ανάλυση: Οι αναλυτές εξετάζουν τα οικονομικά αρχεία για να εντοπίσουν τη ροή των κεφαλαίων και να εντοπίσουν τυχόν περιουσιακά στοιχεία που μπορεί να έχουν αποκτηθεί ή μετακινηθεί. Το βήμα αυτό περιλαμβάνει την ανίχνευση κεφαλαίων μέσω τραπεζικών καταστάσεων, αρχείων επενδύσεων και επιχειρηματικών συναλλαγών.

Ανασκόπηση εγγράφων:  Η εξέταση νομικών και περιουσιακών εγγράφων είναι ζωτικής σημασίας για τον καθορισμό της κυριότητας και τον εντοπισμό της τρέχουσας θέσης των περιουσιακών στοιχείων. Η διαδικασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει την εξέταση αρχείων ακινήτων, καταχωρίσεων οχημάτων και εταιρικών καταθέσεων. Επιπλέον, οι εντολές αποκάλυψης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με τη θέση και την κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων, βοηθώντας περαιτέρω τη διαδικασία ανάκτησης.    

Τεχνικές έρευνας:  Για την αποκάλυψη κρυμμένων περιουσιακών στοιχείων μπορούν να χρησιμοποιηθούν προηγμένες μέθοδοι έρευνας, όπως η εγκληματολογική λογιστική, η εξόρυξη δεδομένων και η ψηφιακή εγκληματολογία. Οι τεχνικές αυτές βοηθούν στον προσδιορισμό της θέσης και της κυριότητας των περιουσιακών στοιχείων και μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την εκτέλεση των εντολών αποκάλυψης. Βοηθούν στη σύνθεση του οικονομικού παζλ και στον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων που δεν είναι άμεσα εμφανή.

Νομικές διαδικασίες:  Σε πολλές περιπτώσεις, η ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων απαιτεί την ανάληψη κατάλληλων νομικών ενεργειών. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την κατάθεση αγωγών, τη λήψη δικαστικών αποφάσεων ή την άσκηση ενεργειών εκτέλεσης για την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων. Οι νομικές διαδικασίες μπορεί να είναι απαραίτητες για να εξαναγκαστεί η μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων ή να παγώσουν περιουσιακά στοιχεία εν αναμονή της επίλυσης.