«Φαρμάκι» το Ελεγκτικό Συνέδριο για τις διαγραφές εσόδων και τις οφειλές στην εφορία

Μπορεί η Δημόσια Διοίκηση να είναι, πλέον, εφοδιασμένη με ψηφιακά εργαλεία, που κάνουν πιο απλή τη δουλειά των υπηρεσιών, επιτρέπουν τον καλύτερο σχεδιασμό δράσης και διευκολύνουν τους πολίτες, ωστόσο παραμένουν πολλά τα τρωτά σημεία.

Η 235 σελίδων γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον Απολογισμό του Κράτους στάζει για ακόμα χρονιά «φαρμάκι», καθώς επί της ουσίας διαπιστώνει τα ίδια προβλήματα στο πώς εκτελείται ο Προϋπολογισμός. Αίσθηση προκαλεί το ειδικό κεφάλαιο για τις διαγραφές εσόδων, καθώς υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να προκαλέσουν δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Πώς διαγράφηκαν 108 δισ ευρώ

Όπως σημειώνει το Ελεγκτικό Συνέδριο, τα διαγραφέντα έσοδα αποτελούν σημαντική παράμετρο στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και αντικατοπτρίζουν τις απώλειες εσόδων που προκύπτουν από απαιτήσεις που είτε προέρχονται από εσφαλμένες βεβαιώσεις, είτε για άλλο λόγο δεν μπορούν να εισπραχθούν. Κατά το έτος 2024 ανήλθαν στο ποσό των 108,31 δις ευρώ, έναντι μόλις 12,54 δισ ευρώ το 2023!

Τις πταίει; Αιτία του ιδιαίτερα υψηλού ποσού διαγραφέντων εσόδων αποτελεί κυρίως η εσφαλμένη βεβαίωση εσόδων, η οποία δεν αποτρέπεται λόγω έλλειψης κατάλληλων δικλίδων ελέγχου, που να προλαμβάνουν σφάλματα σε περιπτώσεις όπου το προς βεβαίωση ποσό υπερβαίνει ορισμένο ανώτατο όριο. Η έλλειψη ηλεκτρονικών δικλίδων, για τον έγκαιρο εντοπισμό εσφαλμένων βεβαιώσεων που προκύπτουν κατά την υποβολή φορολογικών δηλώσεων, έχει διαπιστωθεί και από τη Διεύθυνση Εσωτερικών Ελέγχων της Α.Α.Δ.Ε., η οποία έχει υποβάλει σχετική πρόταση υλοποίησης ηλεκτρονικών δικλίδων με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως την 26η Δεκεμβρίου του 2025.

Οι κυριότερες διαγραφές εσόδων κατά το έτος 2024 αφορούσαν:

• Ποσό 66,67 δις ευρώ στο ΚΕ.Β.ΕΙΣ. Θεσσαλονίκης, λόγω λάθους από τον ίδιο τον υπόχρεο σε φόρο στην καταχώριση φόρου πλοίων β’ κατηγορίας 2023, το οποίο διορθώθηκε με τροποποιητική δήλωση (η διαγραφή εκκαθαρίστηκε την 17η.9.2024)
• Ποσό 30,90 δις ευρώ στο ΚΕ.Β.ΕΙΣ. Αττικής, από τρεις περιπτώσεις εσφαλμένων βεβαιώσεων φόρων και προστίμων (ποσό 9,99 δις ευρώ, λόγω εσφαλμένης καταχώρισης/βεβαίωσης φόρου κληρονομιάς κατά το έτος 2023 από σφάλμα του φορολογούμενου, ποσό 10,02 δις ευρώ λόγω εσφαλμένης βεβαίωσης προστίμου μητρώου, και ποσό 10,03 δις ευρώ, λόγω, επίσης εσφαλμένης βεβαίωσης προστίμου μητρώου)
• Ποσό 10,20 εκατ. ευρώ στη Δ.Ο.Υ. Βέροιας, λόγω εσφαλμένης βεβαίωσης προστίμου μητρώου.

«Πληγή» τα ληξιπρόθεσμα χρέη

Άλλη ανοικτή «πληγή» είναι οι οφειλές που λιμνάζουν στις εφορίες, έχουν μηδενικά ποσοστά εισπραξιμότητας αλλά εξακολουθούν να σκιάζουν τα βιβλία του Κράτους, με αποτέλεσμα να αλλοιώνουν την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των φορολογικών Αρχών και της φοροεισπρακτικής τους ικανότητας, καθώς και τη συμμόρφωση των φορολογουμένων προς τις υποχρεώσεις τους.

Το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο της Φορολογικής Διοίκησης κατά την 31η.12.2024 ανήλθε στα 109,70 δις ευρώ, εκ του οποίου ποσό 26,35 δις ευρώ χαρακτηρίζεται ως ανεπίδεκτο είσπραξης.

Στα παραπάνω ποσά συμπεριλαμβάνονται υπόλοιπα εκτός Προϋπολογισμού και υπόλοιπα από χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Αφαιρουμένων των ποσών αυτών, το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο ανήλθε σε 107,20 δις ευρώ, τα ανεπίδεκτα είσπραξης σε 26,34 δις ευρώ και το εισπράξιμο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο σε 80,86 δις ευρώ. Υπάρχει, όμως, ένα μεγάλο «αλλά» που σχετίζεται με την παλαιότητα αυτών των χρεών και τη διαπίστωση ότι όσο πιο παλιές είναι οι οφειλές, τόσο πιο δύσκολα μπορεί η εφορία να τις «κυνηγήσει».

Ποια είναι η χρονική κατανομή αυτών των οφειλών;

• Το 20,3% του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου αφορά στην περίοδο από την 1η.12.2018 μέχρι και την 1η.1.2025.
• Το 79,7% αφορά οφειλές έως την 30η.11.2018, εκ του οποίου ποσοστό 46,80% αφορά περίοδο γέννησης οφειλής μέχρι και την 30η.11.2013, ήτοι σε απαιτήσεις πέραν της 11ετίας.
• Από το ληξιπρόθεσμο εισπρακτέο υπόλοιπο των Τελωνείων, ύψους 6,66 δις ευρώ, το οποίο είναι στο σύνολό του ληξιπρόθεσμο, το 21,15% (1,43 δις ευρώ) αφορά σε απαιτήσεις πέραν της 20ετίας, ήτοι παλαιότερες του έτους 2004, χωρίς να μπορεί με βεβαιότητα να διαπιστωθεί η αναστολή ή η διακοπή του χρόνου παραγραφής τους.

Τι διαπιστώνει και τι ζητάει το Ελεγκτικό Συνέδριο;

«Η διατήρηση σημαντικού ύψους ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων, ιδίως με μεγάλη χρονική παλαιότητα, υποδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης της εκκαθάρισης μη εισπράξιμων ποσών, την αποτελεσματικότερη στοχοθέτηση των εισπρακτικών μέτρων και τη βελτίωση των ρυθμίσεων, με στόχο τη σταδιακή μείωση του πραγματικού υπολοίπου και την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης. Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί αυξημένη αποφασιστικότητα, συνέπεια και συνέχεια στην εφαρμογή των εισπρακτικών πολιτικών, καθώς και συστηματική παρακολούθηση των αποτελεσμάτων τους, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της φορολογικής διοίκησης».