Τα τρία «κρυφά» στοιχήματα που θα κρίνουν τον Προϋπολογισμό
Αναμφίβολα το ότι ο πήχης της ανάπτυξης για το 2020 τίθεται στο 2,8%, όταν διεθνείς και εγχώριοι οργανισμοί δύσκολα φτάνουν μέχρι το 2,3%, είναι το μεγαλύτερο στοίχημα του Προϋπολογισμού αλλά και προσωπικά του υπουργού Οικονομικών που δείχνει πεπεισμένος ότι ο συνδυασμός ελαφρύνσεων και βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος, θα προκαλέσει το επιθυμητό θετικό σοκ στην οικονομία.
Ωστόσο, στις 52 σελίδες του Προσχεδίου “κρύβονται” άλλα 3 στοιχήματα, που θα κρίνουν εν πολλοίς την ισορροπία του εγχειρήματος, ειδικά από τη στιγμή που το ΓΛΚ εκτιμά ότι το 2020 θα “κλείσει” οριακά εντός στόχων.
Το πρώτο στοίχημα είναι οι υπερεισπράξεις από το ΦΠΑ, κάτι που κατά τους Θεσμούς είναι μια από τις αβεβαιότητες της επόμενης χρονιάς. Αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι στο τέλος της φετινής χρονιάς τα έσοδα από το ΦΠΑ θα κλείσουν περίπου 500 εκατ. ευρώ υψηλότερα από τον αρχικό στόχο και μάλιστα παρά τις μαζικές μετατάξεις αγαθών στο χαμηλό συντελεστή 13%, οι Θεσμοί αμφέβαλαν ότι αυτή η τάση θα διατηρηθεί και το 2020. Όντως, στο βασικό σενάριο, το ΓΛΚ είχε βάλει μια συντηρητική εκτίμηση για έσοδα ΦΠΑ 17,670 δισ ευρώ, δηλαδή 43 εκατ. Ευρώ χαμηλότερα από φέτος, ωστόσο μετά τις διαρθρωτικές/διορθωτικές παρεμβάσεις η εικόνα αναστρέφεται πλήρως.
Για το 2020 το ΓΛΚ προβλέπει, πλέον, έσοδα 18,265 δισ ευρώ, δηλαδή περίπου 500 εκατ. ευρώ περισσότερα από φέτος. Πού ποντάρει το οικονομικό επιτελείο; Αφενός στη μεγαλύτερη αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών (1,8% αντί 1,2%) αφετέρου στη διευρυμένη χρήση του “πλαστικού” χρήματος. Ο σχεδιασμός προβλέπει επιπλέον 642 εκατ. Ευρώ από αυτήν την πηγή και το “κλειδί” είναι η αύξηση του ορίου των ηλεκτρονικών πληρωμών για το “χτίσιμο” του αφορολογήτου. Η εκτίμηση είναι ότι με αυτόν τον τρόπο η “ομπρέλα” των ηλεκτρονικών αποδείξεων θα καλύψει δραστηριότητες με υψηλά ποσοστά παραβατικότητας, ενώ ενισχυτικά θα λειτουργήσουν οι υποχρεωτικές ηλεκτρονικές συναλλαγές που θα συμπεριλαμβάνει το φορολογικό νομοσχέδιο.
Το στοίχημα αυτό ανεβαίνει στα 700 εκατ. ευρώ, αν συμπεριλάβει κανείς τα έσοδα των 60 εκατ. ευρώ από τον εντοπισμό απόκρυψης εισοδημάτων, από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Ήδη στην ΑΑΔΕ έχουν ξεκινήσει εκτεταμένες διασταυρώσεις, από τις οποίες εντοπίστηκαν δεκάδες τέτοιες περιπτώσεις, ωστόσο, για να φτάσουν οι εισπράξεις από βεβαιωμένους φόρους στα επιθυμητά επίπεδα, θα απαιτηθεί ένταση των ηλεκτρονικών ελέγχων.
Το δεύτερο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο είναι η “αναίμακτη” αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, κοντά στα επίπεδα των εμπορικών τιμών. Εκτός του ότι η κτηματαγορά υποφέρει ακόμα από στρεβλώσεις και ανισορροπίες, οι οποίες καθιστούν δύσκολο τον προσδιορισμό των αγοραίων τιμών σε χιλιάδες περιοχές, κυρίως της Περιφέρειας, η εξίσωση θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη από τη στιγμή που δρομολογείται η ένταξη περίπου 7.000 περιοχών στο αντικειμενικό σύστημα. Ενδεικτικό της δυσκολίας του εγχειρήματος είναι ότι ενώ στο υπουργείο Οικονομικών υπολόγιζαν ότι από αυτήν την επέκταση του συστήματος, μπορούν να κερδίσουν ως και 500 εκατ. ευρώ, στο Προσχέδιο τελικά εγγράφηκε πρόβλεψη 142 εκατ. ευρώ. Συνολικά, τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν κατά μόλις 80 εκατ. Ευρώ κι αυτό σημαίνει ότι στο υπουργείο Οικονομικών ποντάρουν και στη μεγαλύτερη εισπραξιμότητα του φόρου.
Το τρίτο στοίχημα, που συνδέεται με την πρόβλεψη για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αφορά στην πλήρη αξιοποίηση του ΠΔΕ. Σε μια πρώτη ανάγνωση, βλέποντας κανείς τους ονομαστικούς στόχους για τη φετινή χρονιά, μπορεί να συμπεράνει ότι για μια ακόμα χρονιά οι δημόσιες επενδυτικές δαπάνες συμπιέζονται, έτσι ώστε να βγει ο Προϋπολογισμός, καθώς από τα 6,750 δισ ευρώ της αρχικής πρόβλεψης, η εκτίμηση υλοποίησης πέφτει στα 6,150 δισ ευρώ. Υπάρχει, όμως, ένα ποιοτικό στοιχείο, που κατά το ΓΛΚ αλλάζει αυτήν την εικόνα.
Το μυστικό, όπως αναφέρουν πηγές του ΓΛΚ, είναι ότι τα κονδύλια του ΠΔΕ ως τώρα έμεναν “παρκαρισμένα” σε φορείς κι εν τέλει έμεναν αναξιοποίητα. Είναι ενδεικτικό, ότι το 2018, παρά το ότι η ονομαστική εκτέλεση του ΠΔΕ έφτασε στα 6,237 δισ ευρώ, οι συνολικές επενδυτικές σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης ήταν μόλις 4,904 δισ. Ευρώ. Το στοίχημα είναι να φτάσουν φέτος στα 6,125 δισ ευρώ, δηλαδή να πέσουν σχεδόν κατά 100% στην πραγματική οικονομία.